Szerkesztés alatt
ST 10.3.2
Articulus secundus de magnificentia
honoris, qua assumpta est Beata Virgo
Quantum ad secundum mysterium principale de magnificentia honoris, qua Beata Virgo est in caelum assumpta. Notandum, quod quadruplicis honoris magnificentia ipsa est assumpta:
- Primo, quia cum corporis perfecta glorificatione
- Secundo, quia cum beatorum honoranda associatione
- Tertio, quia cum totius curiae caelestis iocunda exsultatione
- Quarto, quia cum angelorum laude digna admiratione.
Primo itaque assumpta est Beatissima Virgo Maria cum corporis perfecta glorificatione, et iste honor est permagnificus et altioris status, quod sic declaratur. Nimirum inveniuntur sancti in quadruplici varietate et gradu honoris provehi post mortem in caelum secundum theologorum sententiam:
Primo gradu sunt quidam, qui sic in caelum vadunt, quod cum decedunt aliquid purgabile secum adducunt, qui videlicet per ignem et poenas purgatorii satisfaciunt, et sic purgati in caelum ascendunt. Et hic gradus est communiter plurimorum in quocumque genere hominum electorum, eo quod in multis delinquunt omnis teste scriptura. Etenim sine venialibus peccatis vitam praesentem ducere communiter homines etiam electi et sancti nequeunt, propter quod I. Ioh. I.: Si dixerimus, quia peccatum non habemus, nosmetipsos seducimus, et veritas in nobis non est.1 Venialia vero habent in purgatorio puniri, nisi aliunde sit in hac vita satisfactum. Ve igitur et ve hominibus in mortali peccato decedentibus, quia tales non temporali poena purgatorii, sed aeterno igne gehennae puniendi sunt in inferno inferiori. O ergo Deus meus, quantum deberent homines festinare ad conversionem ne ad aeternam subito per mortem raperentur cruciationem.
Secundus gradus est eorum, qui ex hac vita decedunt, ita purgati, ut nullum cremabile secum portent, sed subito in caelum evolent, de quibus Apoc. XIV.: Beati mortui, qui in Domino moriuntur,2 quoniam requiescunt a laboribus suis, quod intelligitur de evolantibus, quia qui vadunt ad purgatorium non requiescunt a laboribus, immo poenas maiores habent, quam hic dum purgantur, quia ignis purgatorii superat omnem poenam huius mundi, ut patet XXV. dis., qui in aliud saeculum, et de peni. dis. II. ca. ultimo. Ex verbis beati Augustini. Et hic gradus est satis paucorum, quia et sancti viri, qui hic claruerunt miraculis visi sunt in poenis purgatoriis fuisse, ut praecipue refert Gregorius in. IV. libro dialogorum De pascasio. Qui cum vir foret mirae sanctitatis et virtutis, adeo quod cum esset, defunctus et dalmaticam feretro, superpositam daemoniacus tetigisset, statim sanatus est, attamen post multum temporis Germanus Capuanus episcopus eum vidit in loco poenali. Et tales sancti plures leguntur, ut Sanctus Severinus Colonien archiepiscopus, et Sanctus Henricus imperator, Sanctus Stephanus rex, secundum aliquorum opinionem, et alii etc.
Tertius gradus est eorum, qui postquam decesserunt corpore et anima iam in gloriam pervenerunt ante generalem resurrectionem, sicut de Christo, hoc certum est, quia est articulus fidei. Sed de virgine gloriosa pie creditur ab omni ecclesia et a doctoribus astruitur. Multi etiam theologorum putant hoc de Iohanne evangelista, sed et de illis patribus, qui surrexerunt cum Christo, plurimorum doctorum opinio est, unde hic gradus honoris est altior et melior atque per paucorum.
Quartus gradus adhuc potior et optimus est eorum, qui post decessum et resuscitationem gloriosam sunt exaltari in altissimo statu gloriae super omnem puram creaturam. Et haec est magnificentia honoris singularis Christi ac Beatissimae Virginis Matris ad magnificentiam sedis regiae super omnem creaturam sublimatorum, ut Christus Dominus rex omnium, et eius gloriosa mater regina cunctorum ab universis, ut decet adorentur. Quod autem Beata Virgo corpore simul glorificato sit assumpta in caelum, pie credit ecclesia. Quod quidem multi sanctorum non solum astruunt, sed etiam probare multis rationibus moliuntur apertissime, ut patet per XII rationes *in prima parte arti. III. descriptas in hoc ipso libro X.,* quas rationes colligimus ex dictis sanctorum Bernardi atque Augustini, Damascenique in suis sermonibus et aliorum concorditer id dictantium secundum piam fidem totius ecclesiae. Quod si dicas, tamen Hieronymus in sermone De assumptione dicit, quod de corporali – inquit – Mariae assumptione ecclesia potius eligit pie dubitare, quam aliquid temere diffinire. Respondetur, quod in sequentibus verbis eiusdem sermonis idem Hieronymus credendum esse sic approbat dicens: „Si non desunt, qui dicunt in his, qui cum Christo surrexerunt perpetuam resurrectionem iam esse completam, et nonnulli credunt custodem virginis Iohannem in glorificata carne, gaudere cum Christo, nec nos de Beata Maria factum abnuimus.” Haec Hieronymus. Ecce ergo certum est secundum piam fidem ecclesiae ipsam fore resuscitatam et perfecte glorificatam. Sed quaeritur, quando fuerit resuscitata. Respondetur secundum Anthoninum Florentinum in summa parte tertia, quod hoc ignoratur. Aliqui enim dicunt, quod ipsa eadem die post sepulturam eius, quae dies est XVIII. Kalendas Septembris secundum Hieronymum. Alii dicunt, quod sit resuscitata tertia die post mortem ad similitudinem filii sui. Alii autem quadragesimo die, prout legitur in revelationibus Beatae Elizabeth sibi a Beata Virgine fuisse revelatum, quod XL die post sui dormitionem resurrexerit.
Secundo assumpta est Beata Virgo magnifice, quia cum beatorum honoranda associatione, quoniam ipse Dominus Iesus et totus militiae caelestis exercitus eidem obviam veniunt, et summo cum honore, cum laudibus et canticis usque ad thronum gloriae eam perduxerunt. Si enim beato Martino occurrit angelorum et sanctorum multitudo, ut canit ecclesia, multomagis Beatae Virgini, ut etiam testatur Hieronymus in sermone De assumptione ita dicens: „Quis illud cogitare sufficiet, quam gloriosa hodie mundi regina processerit, quanto devotionis affectu tota in eius occursum caelestium legionum prodierit multitudo, quantis ad thronum canticis sit deducta, quam placido vultu, quam serena faciae, quam divinis amplexibus a Filio sit suscepta, et super omnem creaturam exaltata.” Haec ille. In huius figuram legitur II. Regum VI.: Quod David deduxit arcam in Hierusalem cum septem choris et innumera multitudine hominum cum summa laeticia.3 Ista arca est Beata Virgo, quam Christus per David figuratus detulit in caelestem Hierusalem cum septem differentiis sanctorum sive choris.
Primus chorus fuit patriarcharum, inter quos praecipui fuere Adam et Eva, Noe, Abraham, Isaac, Iacob etc.
Secundus fuit chorus prophetarum, inter quos Moyses, David, Esaias, Hieremias etc.
Tertius chorus fuit martyrum, inter quos fuere Stephanus, Iohannes Baptista Machabei, et sancti innocentes, qui dicuntur martyrum flores. Verum apostolos non connumero, quia adhuc in hac vita positi erant, et necdum in caelestem patriam pervenerant, qui quidem omnes dormitioni Beatae Virginis et sepulture aderant, ut dicit Dionysius, et sanctum corpus reverenter sepelierunt etc.
Quartus chorus beatorum fuit confessorum, inter quos Symeon, Ioachim, Ioseph etc.
Quintus chorus sanctarum virginum et mulierum, inter quas Sancta Anna, mater ipsius Beatae Virginis, Sancta Elizabeth, mater Iohannis Baptistae, et altera Sancta Anna, filia Phanuel, quae in tempore purificationis Virginis Christum Dominum agnoscendo, et laudavit et confessa est.
Sextus chorus beatorum communium, inter quos erant animae, quae protunc evolare debebant in caelum. Nam secundum Franciscum de Mayronis creditur, quod quolibet die aliquae animae de hoc mundo in caelum evolant. Et etiam, quod omni die aliquae animae de purgatorio, quae videlicet iam purgatorionem suam expleverunt, ascendunt. Et ille omnes in comitiva virginis gaudentes in caelum ascenderunt, in quo quidem sexto choro omnium talium sanctorum animas connumeramus. In hoc etiam choro fuere militae animae electorum communium diversi status, videlicet matrimonialis, vidualis, et communis status virginalis, qui a principio mundi in fide sancta spe ac charitate decesserant.
Septimus chorus innumerabilium angelorum, inter quos erant Michael, Gabriel, omnes, quoque chori angelorum, archangelorum, virtutum, potestatum, principatuum, dominationum, thronorum, cherubin, seraphin etc.
Qui omnis occurrisse Beatae Virgini creduntur. Unde in sermone, qui intitulatur Gregorio magno: „Glorificemus – inquit – Virginem, quam hodie Paradisus excepit gaudens, quam angeli cum laudibus prosequuntur, quam archangelorum chorus veneratur, quam martyres beatificant candidati, quam sanctorum confessorum stolatus concelebrat numerus, cui hodie sanctarum virginum cum suis palmis victricibus exsultans occurrit exercitus.” Haec ibi.
Sed circa hoc quaestio occurrit. Quomodo hoc verum sit, ut tota caelestis curia exierit de caelo obviam Beatae Virgini in sui assumptione, cum supremi angeli ad extra non mittantur, ut tenent doctores secundum illud, quod dicit Dionysius libro De angelica hierarchia. „Superiora – inquit – illa agmina ab intimis nunquam recedunt, quoniam ea, quae praeeminent usum exterioris officii nunquam habent.” Haec ille. Item de animabus etiam sanctorum hoc in dubium videtur verti, quia ut dicit Augustinus libro De cura pro mortuis agenda inter medium et finem, quod defuncti vel defunctorum animae vivorum rebus interesse non possunt; unde non videtur, quomodo de caelo beatae animae descenderunt, et in obitu Beatae Mariae praesentes esse potuerint.
Ad haec respondetur secundum doctores, praecipue Richardum De media villa super IV. dis. XLV. q. I. arti. III., et concordat Franciscus de Mayronis, quod de communi lege illa agmina superiora angelorum non mittuntur ad extra, et similiter animae defunctorum de suis receptaculis exire non possunt de communi lege, eo quod prohibentur a superiori, id est Dei virtute licet, si vellent, possent per propriam virtutem exire, nisi prohiberentur a virtute superiori; et sic accipienda sunt verba Augustini, quod animae non possunt interesse rebus vivorum per propriam naturam pro tanto, quia earum virtus non potest contraire virtuti superiori, qua prohibentur. Sed de lege communi prohibentur exire ille animae, quae sunt in purgatorio ante expletam penitentiam, et ille animae, quae sunt in inferno ante iudicium, ille autem, quae sunt in caelo exire nolunt usque ad tempus resumptionis suorum corporum nisi videant, hoc aliquando placere Deo ex speciali causa. Sic igitur ex speciali causa et privilegio singulari concessum est Beatae Virgini et donatum, ut omnes angeli et sanctorum animae descendant de caelo in obitum Beatae Virginis Mariae propter eius reverentiam maternam, ut honor debitus exhibeatur Matri Dei, et cum ea iterum ascenderunt in caelum. Haec secundum Richardum.
Tertio Beata Virgo assumpta est magnifico honore, quia cum totius caelestis curiae iocundissima exsultatione. De hoc Hieronymus in sermone De assumptione dicit sic: „Hodierna die credendum est militiam caelorum festivae genitrici Dei obviam advenisse, eamque ingenti lumine circumfulsisse, et usque ad thronum cum laudibus et canticis spiritualibus perduxisse, caelestem quoque Hierusalem tunc ineffabili laeticia exsultasse, et iocundatam inextimabili charitate et omni gratulatione iubilasse, quoniam festivitas haec, quae nobis hodie revolvitur annua, illis omnibus est facta continua. Creditur quoque, quod ipse Salvator per se totus festivus occurrerit, et cum gaudio eam secum in throno collocaverit.” Haec Hiero. Hic autem honor deductionis Beatae Mariae in caelum fuit supremus respectu omnium sanctorum, quia aliquorum sanctorum animae assumuntur per unum angelum, tantum deducende, scilicet per angelum custodiem, sicut putatur de salvandis communibus hominibus. Iuxta illud Exod. XXIV.: Ecce mitto angelum meum, qui custodiat te in via, id est in vita ista, et sequitur, et inducat te in terram, quam promisi,4 id est in patriam. Aliquorum autem quorundam sanctorum animae deducuntur a pluribus angelis sibi missis pro merito suae sanctitatis, iuxta illud Luc. XVI.: Factum est, ut moreretur mendicus, et portaretur ab angelis etc.5 Item aliorum adhuc animae deducuntur maiori honore a magna plurimorum multitudine angelorum, sicut legitur de sancto Martino et quibusdam aliis sanctis. Sed Beatissima Virgo Maria excellentissimum obtinuit honorem super omnes, quia omnes quot erant angeli et insuper insemet Christus Deus ei occurrit, et sic patet.
Quarto Beata Virgo assumpta est magnifice, quia cum omnium angelorum laude digna administratione, quia cum ipsa, cum tam ineffabili iocunditate et gloria assumeretur in caelum, angeli admirando de tanta gloria huius unius puellae in laudem, eius fecerunt quaestiones, sicuti et Christo ascendente in caelum quaesierunt dicentes: Quis est iste, qui ascendit de Edom etc. Esa. LXIII.6 Itaque hodie cum vidissent angeli hominem purum, id est Beatam Virginem super omnem creaturam exaltari, cui simile visum non fuerat, tunc eorum:
Prima hierarchia admirando gloriam Mariae et laudem dixit, illud Cant. II.: Quae est ista, quae ascendit per desertum, sicut virgula fumi ex aromatibus myrrhae et thuris, et universi pulveris pigmentarii,7 quibus verbis admirantes laudant eius humilitatem, quod notatur in virgula fumi eiusque castam et odoriferam devotionem, quod notatur in myrrha mortificationis et thure devotae orationis. Iuxta illud Ps.: Dirigatur oratio mea in conspectu tuo, sicut incensum etc.8 Laudant etiam eius virtutum omnium plenam perfectionem, cum dicunt: et universi pulveris pigmentarii etc. His respondit Esaias: Haec est – inquit – virga, quam praedixi: Egredietur virga de radice Yesse, et flos de radice eius ascendet, et requiescet super eum spiritus Domini, Esa. XI.9
Secundaque angelorum hierarchia de Virginis gloria ait: Quae est ista, quae progreditur, quasi aurora consurgens, pulchra ut luna, electa ut sol, terribilis, ut castrorum acies ordinata? Cant. V.,10 quia enim videbant eam esse mediatricem salutis omnium. Ideo dicebant: quasi aurora, quae mediat inter diem et noctem, ita Beata Virgo inter Deum et creaturas. Item videbant eam Dei matrem. Ideo dixerunt: pulchra ut luna, quia in luna videtur apparere imago hominis fabri, sic in Maria apparuit Christus, fabricator mundi. Item videbant eam esse sponsam Dei Patris charitate plenam, ideo dixerunt: electa ut sol, quam noverant, quia ipsa contrivit caput serpentis, propterea dixerunt: terribilis, silicet daemonibus, ut castrorum acies ordinata. Ad hanc eorum quaestionem respondit David: Haec est illa, quam praedixi: quia astitit regina a dextris tuis, scilicet o fili Dei, in vestitu deauratu, circumdata varietate etc.11
Demum tertia hierarchia admirando dixit, illud Cant. VI.: Quae est ista, quae ascendit a deserto, id est saeculo, quod desertum est, quia pectatorum spinis obsitum et virtutum gratiis incultum, deliciis affluens, scilicet multiplicis gloriae et plenitudinis gratiae, innixa super dilecto,12 id est Filio, quasi unum cum eo, sic exponit Bernardus.
Ad quod respondit Ezechiel: Haec est illa porta clausa, de qua scripsi, XLIV. ca.: Porta haec clausa erit, et non aperietur, et vir non pertransibit per eam, quoniam Dominus Deus Israel ingressus est per eam, eritque clausa principi etc.13 Et sapiens ait illud cap. III.: Haec est, quae nescivit thorum in delicto, habebit fructum in respectione animarum sanctarum,14 et iterum. Ista est speciosa inter filias Hierusalem, sicut vidistis eam plenam charitate et dilectione, sicque in caelum gaudens suscipitur, et permagnifico honore in illo caelesti solio sublimata ab omnibus collaudatur, et honorificentissime extollitur, circumdata sanctorum agminibus, sine termino eius laudes concinnantibus, de hoc beatus Bernardus episcopus et martyr in suis Omeliis dicit sic: „Solus Dominus Iesus Christus potest hanc magnificare, quemadmodum fecit, ut ab ipsa maiestate laudem continue accipiat et honorem angelicis stipata choris, archangelicis vallata turmis, thronorum hinc inde possessa iubilationibus, dominationum circumcincta tripudiis, principatuum circumsepta obsequiis, potestatuum amplexata plausibus, virtutum gyrata honoribus, cherubin circumstantionata hymnisationibus, seraphin undiqe possessa ineffabilibus cantionibus. Ipsa quoque ineffabilissima trinitas parhenni tripudio sibi appladuit, atque sua gratia in ea tota redundante omnes eidem attendere facit, apostolorum splendidissimus ordo ineffabili laude illam extollit, martyrum multitudo omnimode supplicat, dominae tantae, confessorum exercitus innumerabilis continuum sibi personat canticum, virginum candidissima – conscio – iugem choream ad suam celebrat gloriam.” Haec ille.
O igitur charissimi, omnes eam magnificemus in terris, quae tantis honoribus extollitur in caelis.