Szerkesztés alatt
Articulus secundus,
quod exemplum multiplicis virtutis praebuit nobis Maria in susceptione
sacramenti purificationis et similiter praebetur in lege et sancto Simeone,
ut patebit. 03 01 02
Secundum mysterium circa hanc solemnitatem purificationis declarandum dicitur exemplaritatis. Ubi advertendum, quod in hac susceptione purificationis legalis datur nobis exemplum salutis tripliciter.
- Primo in ipsa purificationis lege
- Secundo in ipsa Domini Matre
- Tertio in sancto Simeone.
Primum quantum ad incipientes,
secundum quantum ad proficientes et perfectos, tertium exemplum
quantum ad devotos.
[Capitulum I. 03 01 02 01.]
Primo itaque datur nobis exemplum salutis in ipsa lege purificationis. Nam quaeritur, cur Deus sic instituerat legem purificationis. Respondetur secundum Franciscum Mayronis et communiter doctores, quod primo propter primogenitorum oblationem Domino fiendam et gratiarumactionem, quam Deus voluit in figuram et recognitionem, quod omnia bona nobis a Domino proveniunt. Secundo propter nostrae purificationis instructionem, ut peccatum homini detestandum et abominandum atque redimendum et expurgandum doceret.
Idcirco in Veteri Testamento instituerat istam legem purificationis, in qua plura praecepta continebantur. Primum erat, quod mulier, quae suscepto semine pariebat masculum debebat cum filio manere immunda VII diebus ita, quod nullus ei communicare poterat in cibo vel potu vel lecto, sed erat suspensa a consorto hominum propter foedam conceptionem, non sine peccato, quia in actu matrimoniali de cursu communi est aliqua libido inordinata, ut haec dicit Lyra.
Secundum praeceptum erat, quod infantullus octavo die debebat circumdidi, et sic ab originali peccato mundabatur, Et tunc mulier illa efficiebatur munda quo ad consortium hominum, sed erat immunda quo ad ingressum templi. Et usque ad XXXIII dies a die octava debebat sic manere et reputari immunda.
Tertium praeceptum erat, quod die quadragesimo sic completo a die partus computando debebat mulier venire cum suo filio ad hostium tabernaculi ut templi, et puerum offerebat in manus sacerdotis. Sacerdos quoque deportans circa latare Deo gratias agens pro dato puero et eius animae Creatore, quae a solo Domino est, levabat corma Domino.
Quartum praeceptum de pueri redemptione a sacerdotis manu quinque siclis. Fuit autem siclus moneta valens obolos viginit, hoc autem sic praecipiebatur, quod si puer fuisset primogenitus, de tribu Levi non redinebatur, sed veniens ad aetatem adultam semper in templo serviebat Domino. Si vero fuisset puer de alia tribu, quam Levi et primogenitus, redimebatur quinque siclis argenti.
Quintum praeceptum, si ipsa mulier fuisset dives in tantum, quod posset habere agnum anniculum immaculatum et pullum columbae aut turturem offerre debebat. Sin autem propter paupertatem sufficiebat et debebat offerre tantummodo par turturum aut duos pullos columbarum. Sed quaeritur, quare ista volatilia offerebatur. Respondetur, quia castiora ambo, videlicet turtur et pulli columbarum, non columbae. Sicque sua oblatione se peccatricem confitebatur et sacerdos pro muliere orabat, et sic mundabatur.
Sextum praeceptum in ipsa lege purificationis erat, quod si mulier peperisset feminam, duplicari debuit tempus, quo reputaretur immunam, tam quo ad consortium hominum, quam quo ad ingressum templi etc. Sed forte quaeris, quare haec lex magis gravaverit perintem feminam, quam parientem virum.
Respondetur, quod secundum sanctos triplex ratio assignatur. Prima ratio naturalis, secunda ratio moralis, tertia ratio theologicalis. Prima ratio naturalis, quia secundum philosophos, quibus etiam concordat Augsutinus corpus masculi in utero XL diebus organisatur et perficitur atque tunc vel circa anima creando infunditur, corpus vero feminae in LXXX diebus perficitur et pro tunc anima infunditur. Unde sicut anima masculi XL diebus infusa maculam originalem contrabit, sic XL. die templum materiale Dei ingressa cum hostis expiabatur eius genetrix. Et sicut anima feminae LXXX die maculatur peccato, quando et infunditur, sic LXXX. die Dei templum ingrediens expiata Deo offerretur.
Secunda ratio moralis, quia masculus significat moraliter opus bonum, perfecte et fortiter factum. Femina autem propter debilitatem naturalis vigoris opus imperfecte et negligenter factum. Unde hoc fuit ad significandum, quod perfectum opus parit statim die XL adveniente, id est termino praesentis vitae, quae per IV elementorum et qualitatum complexiones currit etc. in templum caeleste introducitur. Qui vero opus imperfectum facit tempus ei duplicatur, quia non statim plus mortem in caelum introducitur, sed ardebit prius igne Purgatorii, ut dicit Augustinus, et notatur XXV. dist. „Qui in aliud saeculum”: Sed vae illis, qui steriles omnino reperiuntur in morte, quoniam dicente Salvatore Math. VII.: Omnis arbor, quae non facit fructum bonum, excidetur et in ignem mittetur etc.
Tertia ratio theologicalis, quia videlicet Christus assumpturus erat carnem in sexu virili, et ideo ipsum sexum magis honorare voluit, et ampliorem gratiam fecit, ut et puer citius formaretur in utero et mater citius mundaretur.
Quarta potest addi ratio iuridica et legalis, quia qui plus vel magis peccavit, plus puniri debuit extra de poenitentia et remi.??? „Deus, qui” et XXI. q. I. „Non offeramus”, item ff. de poenis l. „Aut facta”. Sed quia in transgressione praecepti mulier plus peccavit, secundum quod dicit Magister in II. dist. XXII., quod secundum Bonaventuram verum est, quantum ad peccati essentiam, scilicet libidinem, quia plus ambivit Dei scientiam, quam vir, licet quantum est ex pater cinrcumstantiarum, quae virum contingunt, vir plus peccavit, quia scilicet erat superior muliere et fortior ac sapientior, et ipse scienter peccavit. Sed ut dicitur Deutro. XXV. pro mensura peccati debet esse plagarum modus, unde mulier plus punita est, sicut etiam Genes. III. plus punita fore legitur.
Ad proprsitum itaque redeuntes dicimus, quod lex ista purificationis docet salutaria documenta et exempla. Primo docet mulieres parientes devote accedere ad purificationem plrius partum secundum consuetudinem Ecclesiae, non ramen secundum observantiam legalium veterum, quia illa cessaverunt in Nova Lege. Sed secundum Ecclesiae Catholicae instituta et consuetudinem, ut scilicet mulier post partum pro ipsa die purificationis suae accedat ad ecclesiam, ut gratias agat de puero dati et de evasione periculi partus praeteriti, et ut custodiatur in concipiendo de futuro. Item interim casta et incognita a viro permaneat. Alius indiscretissime et irrationabilius agit petens debitum coniugale, quam quodcumque animal brutum. Sed quaestio oritur, utrum protunc mulieres infra completum tempus purificationes teneatur ab ingressu ecclesiae abstinere. Respondetur, ut habetur dist. V. „Si mulier” et extra de purificatione post partum c. unico, quod mulier statim post partum potest ecclesiam visitare, si devotio suadet et consuetudo admittit, si tamen ex veneratione aliqua diu abstinere voluerit, non est talis devotio reprobanda, et consuetudo est commendanda. Et eadem ratione nec sacra communio est neganda puerperae, nec etiam menstruatae mulieri quocumque tempore, nisi ex reverentia abstineret, dist. V. „Ad eius vero”.
Secundo ex praemissa lege purificationis docentur omnes homines spiritualiter, quomodo a peccatis purificari debeant, quia primo debet homo peccator, qui concepit dolorem et peperit iniquitatem, prolem pessimam recognoscendo immundum se reputare per contritionem. Secundo debet circumcidere a se abiiciendo propositum peccandi de cetero. Tertio debet se offerre sacerdoti per confessionem tamquam peccatrix. Quarto debet facere redemptionem per satisfactionem et sui oblationem Deo in sacrificium munditiae et laudis divinae.
Nec
vacat a mysterio, quod XL. die templum ingreditur, quia quadragenarius
consistit ex quaternario in denarium ducto, ut significetur observantia
decem praeceptorum, cum scriptis Evangelistarum quattuor, et sic patet.
Capitulum II. 03 01 02 02
Secundum salutis exemplum, scilicet virtuositatis nobis proponitur in ipsa Benedicta Matre Domini. In qua nobis praebetur exemplum imitationis in triplici virtute, qua floruit in hac purificatione.
Prima virtus est humilitas, quia cum non esset peccatrix zamquam culpabilem se ostendit per illas oblationes, ut nobis exemplum daret culpandi nosipsos. Unde Gregorius: Bonarum mentium est agnoscere culpam, ubi non est culpa. Secunda virtus oblatio, quia legi cui non tenebatur, oboedivit. Ad docendum nos, quatenus multo magis divinis praeceptis, quibus tenemur, oboedire debeamus, quoniam ut dicit Gregorius: Sola est oboedientia, quae fidei possidet meritum, quoniam fides sine operibus mortua est. Tertia virtus est paupertas, quia non elegit oblationem divitum, puta agnum, sed pauperum, scilicet par turturum, aut duos pullos columbarum, ut patet Lu. II. Sed quia ibi Evangelista non determinat, quaeritur ergo, quod istorum duorum obtulerit. Respondetur, quod Christus pro nobis egenus factus pro se voluit offerre pauperum hostiam, sicut ut vilibus pannis involvi, sed pulli columbarum facilior pretio a pauperibus procurari poterant. Ergo veri similiter illos abtulerunt, si obiicitur, quia magi non diu ante purificatione obtulerunt munera, scilicet aurum, thurrem etc. Et veri simile est, quod non modicum auri, utpote more regio, quare ergo ex his Beata Virgo non emit agnum? Videtur, quod legem offenderit. espondetur secundum Franciscum Mayronem et communiter doctores, quod credendum est omnino ipsam Virginem non habuisse tantum pecuniae, ut agnum emere potuisset, alius enim offendisset contra legem sic praecipientem. Sed omnia illa a magis oblata regia munera pauperibus iam erogaverat ante istud tempus purificationis, et ideo non habuit, unde agnum emisset. In quo etiam docemur ad pietatem erga pauperes et ad contemptum mundanarum divitiarum propter Christum.
O
mira Mariae humilitas, pietas et paupertas! De qua liquens devotus
Bernardus dicit: O Betat
Virgo Maria, vere tu non habes causam, nec tibi opus est purificatione!
Sed numquid filio tuo opus erat circumcisione? Esto tamen inter mulieres
tamquam una earum. Nam et filius tuus sic exstitit in medio puerorum,
qui in nativitate habuit se ut pauper homo, quia natus in stabulo, in
circumcisione ut pauper et peccator homo. Sed hodie ut pauper et peccator
et servus homo, ut pauper in eo, quod oblationem pauperum elegit, ut
peccator in eo, quod ipse cum matre expiari voluit, ut servus in eo,
quod quinque siclis sicut et ceteri primogeniti redimi voluit.
Capitulum III. 03 01 02 03
Tertium exemplum nobis proponitur in sancto Simeone, qui ut Sacrum loquitur Evangelium: Accepit Dominum Iesum in ulnas suas, et benedixit Deum, scilicet flexis genibus laetissimo corde. Sed cur non dicit, quod accepit Iesum in manus, sed in ulnas? Respondetur, quod ideo, quia in ulnis seu brachiis amplexando tentum delectabilius inspicitur, et propinquius cordi desiderabilius ponitur. O dulce verbum, sed dulcius factum accipere Iesum in ulnas! O felices ulnae, quae Iesum dulcem merentur suscipere vel portare! Quid enim beatius, quid iocundius
et suavius animae, quam Iesum amplecti, ipsum tenere, ipsius amore frui? In huius itaque Simeonis sancti exemplo docemur nos debere Christum suscipere in ulnas cordis nostri, ibi: eum dulci devotioni amplecti et osculari. O fidelis anima, o cor devotum! Cupisne dulcem esum suscipere in ulnas Et eius dulci solatio, eius iocundo amplexu medullitus in corde liquefieri oportebit te hunc sanctum Simeonem in exemplum tibi propositum imitari, ut sis talis, qualis ipse fuisse scribitur in Evangelio.
Nota verba mysteria: Ecce – inquit – homo erat in Hierusalem, cui nomen Simeon, et homo iste iustus et timoratus exspectans redemptionem Israel et Spiritus Sanctus erat in eo. Ex quibus colligitur, quod quattuor praecipua debemus in nobis habere, ut digni simus Christum in ulnas suscipere hic per gratiam et in futuro per gloriam, videlicet: pacem, iustitiam, timorem castum et sanctum amorem.
Exemplo sancti Simeonis primo pacem, quia teste Ps.: In pace factus est locus, quod notatur, cum dicitur: erat in Hierusalem, quod interpretatur ’visio pacis’. Secundo iustitiam, qua redditur unicuique, quod suum est, sicut dicit Tullius. Nam teste Ps.: Iustitia et iudicium praeparato sedis eius, id est per iustitiam praeparatur cor, ut in eo sedeat et requiescat Deus. Hinc et Prover. XII.: In semita iustitiae vita, id est Christus. Hoc notatur, cum dicitur: Et homo iste iustus. Tertio castum timorem, unde et subditur: et timoratus etc. Proinde Bernardus: Sancto – inquit – amore et casto timore quasi duobus brachis amplectimur Christum. Quarto sanctum amorem hoc notatur, cum dicitur: Spiritus Sanctus erat in eo. Unde Ps.: Ignis ante ipsum praecedet. Bernardus super haec verba dicit sic: Oportet, ut ardor desiderii praeveniat omnem animam, ad quam Deus est venturus. Et tunc sciat anima praesentem sibi esse Christum, cum se illo igne senserit calefactam. Haec ille.
O igitur omnes iracundi et a vera pace extranei, o omnes iniusti, o praesumptuosi peccatores, Deum non timentes offendere, o denique omnes a Spiritu Sancto alieni, immundi, vos superbi, vos avari, vos gulam sectantes et quicumque scelerati, audite vestram sententiam, quia non manet in vobis Christus, sed diabolus, quoniam Christus non introibit
in malivolam animam, nec habitabit
in corpore subdito peccatis, ut scribitur Sap. ca. I.!
Vos autem, o pacifici, beati, iusti quoque et Deum timentes ac gratiam
Spiritus Sancti tenentes, gaudete et exultate, quoniam sicut Maria Virgo
Benedicta Filium in ulnis portavit et sancto Simeoni in ulnas obtulit
hodie, ita et in ulnas cordis vestri offerre per gratiam non recusabit.
Nimirum exorantibus et eius suffragia implorantibus ista die purificationis
miraculose comperitur Beata Virgo subvenisse.
Miraculum
Legitur enim in Vita sociorum beati Francisci, quod quidam frater devotus cum per longum tempus subtracta gratia merens et tristis flevisset, cum pervenisset ad festum purificationis, in heremitorio exsistens cepit clamare ad Beatam Virginem dicens: „ Beatissima Virgo Maria, tu hodie Filium Simeoni amplexandum praebuisti, et eum mira dulcedine in tuo Filio refecisti! Obsecro te, Mater misericordiae, ut mihi quoque miserearis, qui fatigatus sum desiderio tui
Filii et onino maestitia repletus prae cordis ariditate.” Et ecce Mater misericordiae statim affuit et Filium ei in specie parvuli amplexandum tribuit, et ille frater ab illa hora usque ad totum tempus vitae suae semper in mira suavitate spiritus permansit, et continue haec similia verba replicans eructabat in fervore cordis dicens: „O amor meus Iesu dulcissime, quando perveniam ad te, quando moriar, ut iterum amplecti valeam te?”
Aliud
etiam miraculum ad id facit de quadam matrona, et de hoc habebitur infra,
*in fine huius partis*, sed et pluribus miraculis aliis obmissis libeat,
si tamen placet hoc describere quoddam de confirmatione festi purificationis.
Miraculum
Quod quidem reperi in Budensis libraria, et habetur etiam in Speculum exemplorum dist. VIII. c. LVIII., quod videlicet temporibus Bonifacii papae quoddam templum erat Romae, quod dicebatur Romulus, consecratum Dianae. Hoc templum ipse papa impetravit a Foca imperatore, ut in honorem Sanctae Mariae Virginis consecraretur, ad quam consecrationem celebriter faciendam convenientibus populis multis Iudaei constanter adversabantur et seditionem faciebant contra Christianos dicentes Christum et Ioseph semine et non de Virgine natum. Quodam itaque tempore in die natalis Christi contentio maxima habita est de hoc, ubi protunc aderat etiam quidam caecus natus, qui Iudaeos apertis rationibus confutabat. Adeo, quod Iudaei fuerunt compulsi eligere unum e duobus, videlicet quod aut ipsi caeco nato impetrare possent Christiani, ut visum reciperet meritum virginitatis Mariae in conceptu, in partu et plus partum invocando, et sic Iudaei crederent. Aut si hoc facere Christianorum Deus nequiret, tota fides christiana tamquam falsa expugnaretur et perire deberet imperantibus caesaribus etc.
Statuerunt quoque pro hoc pacto implendo diem purificationis Mariae ex communi consensu Christianorum. Qua die adveniente caecus cum Christianis fecit se duci ad altare et genu flexo corma imagine Beatae Virginis Mariae Iudaeis et populis multis coassistentibus cepit canere illud responsorium, quod tunc canitur dicens: „Gaude, Maria Virgo, cunctas haereses sola intermisti, quae Gabriel archangelus dictis credidisti, dum virgo Deum et homo genuisti et prius partum virgo inviolata permansisti. Vero Gabrielem archangelum credimus divinitus te esse affatum, uterum tuum de Spiritu Sancto credimus impregnatum.” Erubescat Iudaeus iste, qui dicit Christum ex Ioseph semine esse natum. Hoc facto mox caecus visum recepit clarissimum. Et fere quinque milia Iudaei ad fidem conversi sunt. Bonum est ergo semper Mariam invocare.