Szerkesztés alatt
Pars tertia secundi libri
est de Beatae Mariae cantico et gratiarumactione pro divina incarnatione.
Magnificat anima mea Dominum.
Lu. I. ca.
Verba sunt Benedictae Virginis Mariae gratias agentis et laudantis Deum in hac visitatione pro beneficio divinae incarnationis, et devotissimo cantico edito dicentis Magnificat etc. Circa quod una talis ponitur conclusio: congruentissimum erat, ut Beata Virgo Maria pro beneficio divinae incarnationis novo cantico Deum collaudaret. Hanc conclusione declaro et ostendo triplici ratione.
Primo ratione gratificationis, quia novo et summo dono nova et summa debeturgratiarumactio ipsi Deo, ne vitium ingratitudinis incurratur, quod est tamquam ventus uresn exsiccans fontem, gratiae Deo inimica secundum Bernardum. Unde Seneca libro de Beneficiis ait: Nil grato animo honestius, turpissimum autem est beneficiis gratias non referre. ed quoniam Beata Virgo in hac incarnatione summa dona et nova pro humano genere obtinuit, scilicet quod Deus fieret homo ex ea et redimeretur homo etc, ergo novo cantico debuit gratias agere Deo in persona sui et totius humani generis.
Secundo ratione remediationis, nam Christi incarnatio debebat esse remedium contra hominis lapsum. Contraria autem contrariis curantur secundum Gregorium in homelia de martyribus, quoniam autem homo cecidit blasphemia contra Deum concurrente. Nam ut legitru Gen. III. dixit diabolus ad mulierem: Nequaquam moriemini. Scit enim Deus, quod quacumque hora comederitis, eritis sicut dii scientes bonum et malum. Ecce blasphemat Deum attribuendo ei invidium esse et tenacem, quasi Deus esset tam invidus et tenax, quod nollet, ut ei assimilarretur homo sciendo bonum et malum etc. Huic blasphemiae mulier Eva consensit cum sic fore credit. Et ideo sicut homo per blasphemiam diaboli, cui mulier consensit casum sumpsit. Ita per contrarium in initio nostrae reparationis per incarnationem verbi Dei ipsa mulier, id est Maria gratias agere et laudes Deo debuit, qua blasphemia prima aboleretur, quod et fecit in hoc devotissimo cantico Magnificat etc.
Tertio ratione praefiguartionis, quia legitur Exo. XV., quod cum filii Israel fuissent liberati de manu pharaonis et Egyptiorum ipsis submersis, Maria prophetissa, soror Moysi et Aron egressa cum mulieribus canticum cecinit. Haec Maria figuravit nostram Dominam Mariam, quae cantico novo debuit canere laudes Domino pro nostra liberatione de sub manu diaboli. Postquam igitur Maria Redemptorem concepit angelo nunciante et ad Elizabeth venisset, Elizabeth eam benedictam proclamasset et verba angeli in ea implenda praedixisset: Perficientur – inquit – in te, quae dicta sunt tibi a Domino. tatim Maria pro gratiarumactione hoc carmen Domino cecinit et ait: Magnificat anima mea Dominum etc. De hoc itaque cantico loqui intendentes tria mysteria de ipso declarabimus:
- Primum dicitur sublimitatisű
- Secundum mysterium gloriositatis
- Tertium mysterium utilitatis.
Articulus primus, quod
canticum Mariae excellit alia cantica et sublimius fore ostenditur prae
aliis in tribus, ut patebit infra.
Primum mysterium dicitur sublimitatis. Ubi est notandum, quod hoc canticum Maginificat ceteris canticis est excellentius praecipue in tribus.
- Primo in intitulatione
- Secundo in causa et intentione
- Tertio in ecclesiastica veneratione.
Primo quidem hoc canticum alia excellit in sui intitulatione et denominatione, quia unumquodque canticum intitulatum a suo auctore dicitur, aut canticum Moysi, aut canticum David, aut alicuius ex prophetis. Hoc praecellentius nomen habet, quia dicitur canticum Mariae. Unde Luc. I. premittitur titulus huius cantici, cum dicitur: Et ait Maria: Magnificat anima mea Dominum. Sicut ergo Maria excellit omnes prophetas sanctitate, dignitate et glora, ita eius canticum excellent eorum cantica. O quis non afficiatur huic cantico, quod tam dignum, tam dulce nomen sortium est, ut dicatur canticum Mariae, Dominae nostrae, reginae misericordiae et gratiae et a fortiori, quia cum istud canticum edidit et cecinit, in Deum et Dominum verum in utero habuit etc.
Sed forte obiicies, quod Canticum Canticorum Salamonis praecellat omnia cantica, quia sic denominatur per superexcellentiam, scilicet Canticum Canticorum. Respondetur, quod hoc non obstat, quia ille liber dicitur sic pro eo, quia multipliciter divinas continet prae aliis canticis Veteris Testamenti laudes et spiritualem amorem inter sponsum Christum et sponsam Ecclesiam vel animam docet secundum Hieronymum ubi supra. Nihilominus hoc canticum Mariae praecellit rationibus praenotatis.
Secundo ergo istud praecellit alia in causa et intentione, quia cum alia cantica sint in gratiarumactionem, aut pro victoria habita, sicut canticum Moysi, aut pro recepta sanitate, sicut canticum Ezechielis, aut pro divina laude quacumque. Hoc autem est pro divina incarnatione, quod est summum prae omnibus.
Huius rei causa quaeri potest, utrum homo plus teneatur et Deo sit acceptius regratiari divinae incarnationis et humanae redemptionis, quam creationis et sic de aliis. Ad quod protinus respondetur , quod sic et ostenditur. Primo ex auctoritate, nam Ambroisus libro De virginibus dicit: Plus, Domine Iesu debeo tuis iniuriis, quibus redemptus sum, quam tuis virtutibus, quibus creatus sum. Item Chrysostomus super Matheum dicit: Nil est, pro quo maiores gratias agere debemus, quam pro passione et morte unigeniti eius. Et Bernardus in Meditationibus: Super omnia amabilem te mihi reddit, o homine Iesu, redemptionis nostrae, calix passionis, quem bibisti in cruce.
Secundo ostenditur ratione, quia teste Gregorio in homelia de confessoribus: Quanto crescunt dona, tanto rationes crescunt donorum. Et Seneca libro de Beneficiis docet, quod quanto maius donum datur, tanto maior eidem gratiarumatcio debetur. Sed in incarnatione et passione Christi maximum donum datum est homini, quia Deus seipsum obtulit pro nobis, ergo etc.
Tertio ostenditur exemplaritate, quia hoc solum est bonorum fidelium, videlicet Christianorum pro redemptione gratias agere. Illud vero, scilicet de creatione vel aliis donis regratiari est etiam infidelium et malorum. Nimirum in Vitis philosophorum legitur, quod Thales philosophus cum nocte extra domum astra consideraret, incidit in foveam. Quo lugente dixit vetula: „Tu quidem, o Thales quae ante pedes tuos sunt videre nequiens quomodo quae in caelo sunt, poteris cognoscere?” Sic Thales fertur respondisse: „Horum trium gratias ago. Primum, quod homo factus sum et non bestia. Deinde quia mas, non femina. Postremo quia Graecus et non barbarus.” Ecce infidelis iste gratias Deo egit pro beneficiis creationis et conditionis, ergo multo magis Christianus debet etc.
Tertio hoc canticum praecellit alia ecclesiastica veneratine, quia Ecclesia constituit quotidie hoc canticum Mariae dici venerabiliter in Vesperis. Hoc autem ideo, ut detur nobis intelligi, quia vergente mundi vespere Dominus Deus est incarnatus ex Virgine, per quem aeternam consequimur benedictionem et ideo quotidie studeamus Deo regratiari. Propterea etiam prae aliis hoc canticum Mariae solemnius devota celebritate solet in festis decantari accensis lucernis et thurificationis consuetis adhibitis. Unde et fideles ad hoc canticum cum canitur in Vesperis, solent assurgere et stare capite nundato et inclinato. Sicque reverentius audire vel dicere tamquam sic tunc praesentialiter adesset Beata Virgo et eius Filius, Dominus Iesus. Et certe debent haec facere, quia totum hoc canticum est verbus sancti Evangelii. Et ideo sic reverenter est audiendum, quoniam sicut scriptum est Ecci. XXXII.: Pro reverentia accedet tibi bona gratia.