Szerkesztés alatt
Articulus tertius de
multiplici gaudio Beatae Virginis in visitatione Elizabeth. 02 02 03a
Tertium mysterium principale declarandum de gaudiis Beatae Virginis dicitur multitudinis, nam in hac visitatione sacratissima habuit primo Beatissima gaudia multiplica. Ex quibus et si aliqua superius, cum ageretur de gaudiis conceptionis suae tacta sint, hic tamen ponuntur ipsa eius gaudia aliter, quam ibi distincta et ea sola, quae magis proprie huic materiae congruere videntur, et ad eius visitationem pertinere noscuntur.
Notandum autem, quod ad numerorum duodecim stellarum in corona Beatae Virginis describuntur hic duodecim eius gaudia, quae habuit in hac sacra visitatione et quibus ipsa gloriosa extitit. Quarum prima quattuor accipiuntur ex parte Filii, quem utero baiulabat, alia quattuor ex parte sui, id est virginis, quem ad visitandum accedebat, denique residua quattuor ex parte eorum, quos visitabat, et sic ordinatur in tribus quaternariis.
Primum gaudium eatae Virginis est gaudium divinae inhabitationis, multum enim gaudebat, quod Deus in eius anima et utero habitabat. Quis enim non gaudeat, cum Deum inhabitantem habeat? Quoniam dicit Ambrosius super Lucam: Qui Christum interno suscipit, hospitio maximus pascitur exuberantium, suvatitatum et gaudiorum delectationibus. Si dicas, Deus habitat in omnibus, quid ergo magnum est in Virgine habitasse? Respondetur secundum Doctorem super I. dist. XXXVII. et super III., quod Deus universaliter et per naturam est in omnibus rebus, etiam in peccatoribus hominibus, nisi enim Deus conservaret, omnia in nihilum redigerentur, ut dicit Gregorius in Moralibus. Specialius autem per gratiam in anima fideli et sanctam secundum plus et minus Deus dicitru habitare pro capacitate gratiae. Sed in Maria singularissime, quia non solum per gratiam, sed insuper etiam corpus assumendo.
Circa nahc inhabitationem cor Mariae considerabat tria, quae maxime eam gaudere faciebat. Primo quidem pensabat, quod illum, qui maior est caelo, continebat in utero et animo. Quis est maior caelo profecto ille, de quo Salamon ait II. Reg. VII.: Caelum et caeli caelorum te, Deus capere non possunt. Idcirco ipsa caelo comparatur per Psalmistam dicentem: Dominus in caelo, id est in Maria paravit sedem suam, id est humanitatem, in qua quievit. Ipsa equidem Beata Virgo non immerito caelum dicitur, quia ’caelum’ nominatur a ’celando’, quoniam ibi a nobis est celata divinitatis gloria et beatitudo. Sic in Beatae Virginis novem mensibus occultata et celata est divinitas Christi, qua omnes sancti et beati perfruuntur in caelo. Subditur quoque in auctoritate praemissa: et regnum ipsius omnibus damnabitur. Regnum divinitatis est Beata Virgo, quae super omnes dominium accepit et in qua solus Deus regnavit etc.
Secundo de hac habitatione gaudebat Virgo, quia eius cor considerabat et intime pensabat, quod Deus in suo utero manens eadem, quae in caelesti gloria faciebat, videlicet quod Filius Dei a Deo Patre et Spiritus Sanctus a Patre simul et Filio producebatur. Quoniam sicut Sol ubicumque sit, non destitit suum lumen gignere et radium diffundere, ita Deus nec in utero Virginis destitit filium, quem ab aeterno genuit, gignere et spiritum Sanctum spirare.
Tertio de hoc gaudebat, quia cogitabat et pensabat, quod iste est Deus in suo utero manens, per quem totus mundus creatus est et conservaretur, et per quem etiam omnes angeli glorificarentur ac gauderent eius essentiam intuendo. Sicut de hoc supra patuit *libro I. parte VII. ar. II. c. III.*
Secundum gaudium habuit Beata Virgo videlicet gaudium suavissimae portationis, quia sentiebat se non gravaro in eo, quod corpus Christi portaret, sed potius mira Spiritus Sancti dulcedine recreari. Hoc est, quod dicit Bernardus, quod Beata Virgo sicut fuit sine corruptione fecunda, ita sine omni gravamine gravida et sine dolore puerpera. In huius signum
Evangelista de ea notanter dicit, quod abiit in montana cum festinatione, quia nescit tarda molimina Spiritus Sancti gratia, ut ait Ambrosius super haec verba Lucae praedicta.
Sed quaeritur, quomodo Beata Maria mox plus conceptum fuerit ausa festinanter ambulare in montana via tam longa, cum protunc periculum magnum sit aborsus, quando scilicet mulier noviter concepit. Respondet Albertus super praesens Evangelium, quod scivit fructum conceptum divina, non humana virtute firmata. Illis enim, quae humanitus concipiunt, duo tempora movendi interdicuntur a medicis. Primo scilicet plus conceptionum stanti, quia conceptus mollis est et faciliter mobilis et a matre solubilis. Secundo plus quintum mensem vel sextum, quando gravitate sua conceptus se abrumpit, sed Maria divinitus concepit, ergo etc.
Tertio habuit gaudium divinae visionis fruitivae, quae mira suavitas continue in eius anima delectatio ac fruitio continue in eius anima crescebat, et arguebatur pro hac Dei inhabitatione. Cumulatius enim endicibiliter magis, quam ante accipiebat sentimenta divinarum immissionum et divinae consolationis ac familiaritatis saepissimeque visionis ipsius Dei. Sed quaeritur, an aliquando ipsa rapta fuerit ad visionem Dei facialem et claram, ut vident beati in patria. Respondet Linconiensis libro IV. Angelicae hierarchia c. VI., quod sic. Nec – inquit – hesitandum extimo, quin ei Beatissimae contigerit in hac vita pluries manifesta et non per enigmata, seu figuras divinae essentiae visio. Haec ille.
Et hoc excellentissime super omnes viatorum revelationes et saepius potissime pro hac Dei inhabitatione in eius utero et anima credendum est. Ratio, quia Moysi concessum est videre divinam essentiam atque etiam Paulo rapto in tertium caelum secundum Augustinum. Ergo a fortiori multo excellentius Maria, quia ut ait Damascenus: Ipsa a nullo illustrium vincitur. Et si obiicitur, non videbit me homo et vivet, ut dicit Dominus Exo. XXXIII. Respondet Linconiensis ubi supra: In momento huius visionis, quo videt, non vivet homo, quia non praegravatus molae carnis, nec praepeditus ab actu summae potentiae humanae naturae, quod importat in se hoc nomen homo communiter dictum, sed magis vivit super hominem. Haec ille. Nam tunc oportet funditus mori et abstrahi a sensibus humanis secundum Gregorium.
Quartum gaudium habuit splendidae illustrationis, quia mirum lumen divinum sentiebat irridare et splendescere. Primum quidem in anima sua, quae illustrabatur ad sciendum secreta etiam divina et omnes artes et scientias mundi atque prophetandi futura. Unde prophetavit dicens: Ecce enim ex hoc be m di o g. Secundo etiam in corpore, quod mira radiositate divinam praesentiam declarante eius facies illustrata fulgebat. Si enim Moyses ex divino consortio et familiaritate tanta claritate resplendebat, ut non possent in eius vultum intendere filii Israel propter claritatem vultus eius, unde cornuta videbatur eius facies et propterea velamen ponebat super faciem eius, cum ad filios Israel egrederetur, ut dicit Scriptura. Qauanto magis ex divitias praesentia in vulto Virginis refulgebat eius facies, et pie credo, quod adeo radiabat, quod in eam aspicere non possent homines propter claritatem vultus eius, filio eius in utero manente.
Hoc etiam Bernardus dicere videtur, quia propter ipsa radiositatem faciei eius Iospeh, sponsus eius respicere non audebat in eius faciem. Unde glossa super illud Mat. I.: Accepit Ioseph coniugem suam non cognoscebat eam, donec peperit dicit sic: Ioseph Mariam facie ad faciem videre non poterat. Quam Spiritus Sanctus a conceptione plenius impleverat, et ideo non agnoscebat faciem eius, quam desponsaverat, donec eius vultus evacuassetur. Haec glossa. Gaudebat igitur Virgo, dem se tam miro lumine divino, tam in anima, quam in corpore circumfundi sentiebat miro dulcore Spiritu Sancto superinfuso etc. Haec praedicta quattuor gaudia habuit Virgo, quae accipitur ex parte sui filii.
Quintum in ordine gaudium habuit videlicet gaudium virginitatis. Gaudebat quidem et miro modo laetabatur, quia cernebat in se impletum illud Esa. vaticinum ca. VII.: Ecce virgo concipiet et pariet filium et vocabitur etc.
Sextum gaudium sanctitatis, quia videlicet sic sanctificabatur ex Filii Dei inhabitatione, ut totaliter ad divina dedicaretur. Nam ut dicit Petrus Aureoli in suo compendio libro IV.: Beata Virgo quando Filium Dei concepit, fuit sic sanctificata, ut omnino formes in ea extingueretur et in bono esset confirmata, ut numquam posset peccare. Cum autem Filius Dei in utero novem mensibus habitaret, ista sanctificatio fuit aucta in tantum, quod solis divinis ipsa Virgo esset dedicata adeo, quod etiam licitis usibus matrimonialibus eam aptare esset impossibile, quia tunc non solum mens, sed etiam corpus divinitatis resplendivit. Haec ille. Merito
igitur de ea Ps. ait: Sanctificavit tabernaculi suum altissimus.
Tripliciter autem de hac sanctificatione Betaa Virgo gaudebat. Primo, quia noscebat se gratiae plenitudine esse consumatam et donis Spiritus Sancti repletam ecxellentiori modo super omnem puram creaturam. Iuxta illud angeli dictum: Spiritus Sanctus superveniet in te, glossa: id est supra quam ad aliam creaturam superveniet in te. Secundo gaudebat, quia in bono et gratia confirmatam se esse sciebat, ut dicit Richardus de Sancto Victore in expositione „Ecce Virgo concipiet” libro III. et Bernardus in epistola ad Lugdunenses. Non enim habuit potentiam peccandi post istam sanctificationem secundam, scilicet cum filium concepit, ut dicunt Bonaventura et Richardus de Mediavilla super III. dist. III. et Thomas parte III. q. XXV. et Alexander de Hales III. parte q. LXXXVIII. Tertio gaudebat de hac sanctitate, quia de perseverantia et finali stabilitate certificata erat divina inspiratione vel revelatione aut alio modo congruenti. Si enim apostoli fuerunt certificati de permansione Spiritus Sancti in eis in aeternum Io. XIV., et Paulus de inseparatione a charitate Christi Ro. VIII., multo magis Maria, quia ut dicit Bernardus: Privilegia gratiarum aliis concessa de Maria negari non debent, sed concedi etc.
Septimum principale gaudium habuit maternationis. Quod expressit Elizabeth,
cum eam matrem Domini vocavit docens: Unde mihi hoc, ut veniat mater Domini mei ad me, quo nil maius dici potest ad Virginis honorem. O quantum gaudium erat in corde Virginis, cum advertebat, quod ipsa esset Deo super omnes acceptissima et dilectissima adeo, quod ipsa sola esset electa, quod fieret mater illius, cuius Deus pater est. Mirabile, quod uni puellae tantum dignitatis privilegium est concessum. Unde Bernardus ut allegatur in libro, qui dicitur Speculum Mariae dicit: Ista est vere virginalis gloria singularis et excellens praerogativa Mariae, quod filium unicum eundemque cum Deo patre meruit habere communem. Haec ille.
Octavum gaudium privilegiate dignitatis, quoniam Deus eam multis excellentissimis privilegiis ac dignitatibus sublimavit, ut munus gratiae et gloriae prae omnibus creaturis puris obtineret. Unde pensa, quantum gaudebat cor virgineum!
Primum quidem de privilegio excellentissomae puritatis, qua tantum praefulgebat, quod maius sub Deo puritas sua puritate intelligi nequibat, ut dicit Anselmus libro De conceptu virginali.
Secundo gaudebat de privilegio divinae familiaritatis, quia super omnem creaturam Deo familiarissima fuit. Numquam enim creaturae concessum est nec concedetur talis divina familiaritas, quae ei est concessa, videlicet quod Deum novem mensibus in utero portavit, Deum ubere de caelo pleno lactavit, quem de proprio et puro languive concepit. Deum in amplexibus et osculis familiarissime tractavit et dulciter educavit puerum, Deum quidem subditum habuit, ut dicit Lu. II. Unde Agustinus ut allegatur in libro, qui dicitur Speculum Mariae dicit: Nec mirum o Maria, si tibi congaudere dignetur Deus regnans in caelis, quem parvulum ex te natum hominem totiens osculata es in terris etc.
Tertio pensa, quantum gaudebat de privilegio ineffabilis dignitatis, scilicet quod esset genetrix et mater omnipotentis Dei, regina caeli, domina angelorum et hominum, ac totius mundi super omnes creaturas, gratia meritis et gloria exaltata, et sic de aliis eius privilegiis, de quibus alibi latius agetur. Haec quattuor eius gaudia accipitur ex parte virginis etc.
Nonum gaudium spiritualis influentiae, quia tanta gratia videbat se abundare, quod eius gratia redundabat et influebat copiose etiam ad eos, quos visitabat, id est ad Iohannem et Elizabeth, cum et ipsi ad eius vocem salutationis repleti sunt Spiritu Sancto, ut patet Lu. II. ca. Sancti quidem maxime de gratia Dei gaudent, quia gratia est excellentissimum donum Dei, ut dicit Augustinus. Quantum ergo Maria gaudebat, cum tam uberem gratiam Dei se sentiebat, ut etiam in alios redundaret. Et certe secundum Hieronymum per eius gratiam larga Spiritus Sancti umbrae perfusa est omnis creatura, hoc est, quod Ps. prophetavit dicens: Diffusa est gratia in labiis tuis, propterea benedixti te Deus in aeternum.
Decimum gaudium mirabilis efficaciae, quia videbat tantam sibi adesse divinae virtutis efficaciam, ut ad eius vocem tot et tam inaudita sequerentur miracula, quae a Deo fiebant.
Nimirum primo ad eius vocem quinque dictionum, cum ait: Fiat mihi secundum verbum tuum tam inextimabile miraculum factum est, quod Deus factus est homo et verbum factum est caro et habitabit in nobis. Ioh. I.
Item ad unicam vocem salutationis suae factum est secundo magnum miraculum, quia statim Elizabeth et eius filius repleti sunt Spiritu Sancto.
Denique tertio adverte, quia ad vocem eius plurima miracula facta sunt in Iohanne. Et quidem primo, quia statim fuit ab originali mundatus, secundo, quia fuit Spiritu Sancto repletus atque fuit statim sanctficatus. Tertio quia fuit confirmatus in gratia, ut numquam mortaliter peccaret. Quarto quia fuit cognitione philosophica illustratus, cum tam absconditum
mysterium divinitatis Iesum certissime cognovit existens in utero. Quinto quia fuit ratione virili et sensuum acceleratus adhuc in utero, ut dicit Augustinus et Hieronymus. Sexto quia fuit exilaratus, exultavit enim in gaudio infans in utero. Septimo quia regem Christum veneratus est in eius adventu gaudio declarando. O quam igitur Beata Virgo gaudebat, cum tanta miraculaad eius vocem unicam fieri cernebat in hac visitatione.
Undecimum gaudium singularis benedictionis supernae et beatificae, quia advertebat, quomodo Spiritus Sanctus eam tam per angelum, quam per Elizabeth benedictam super omnes pronunciabant dicens: Benedicta tu in mulieribus etc. Et iterum: Beata, quae credidisti, quoniam perficienter in te etc. Augustinus in sermone de nativitate: Maledictio Evae in benedictionem mutatur Mariae. Iterum Ambrosius in homelia huius festi dicit: Sicut peccatum a mulieribus cepit, ita bona, scilicet divinae benedictionis a mulieribus incohantur, id est a Maria et Elizabeth praedicendo. Item Sixtus papa in sermone huius festi dicit sic: Eadem voce Maria ab Elizabeth atque ab angelis et hominibus simul veneranda monstretur, quia scilicet utriusque benedictionem attulit etc.
Duodecimum in hac visitatione habuit Virgo gaudium fructuositatis salvificiae, quia videlicet et ipsis, quos visitabat et sibimet et omnibus hominibus mundi electis salutis fructum portabat Christum Iesum in sacro utero. Gaudebat igitur Virgo, quia sciebat, quod puer fructum uteri sui, quem baiulabat, infernus evacuaretur, homo redimeretur, angelicus chrous restauraretur et omnis creatura renovaretur. Gaudebat, quia talem et tantum fructum habere ipsa meruerat, quo omnes sancti et angeli fruerentur. Hunc fructum salvificum agnovit Elizabeth et ideo exclamavit et ait: Benedictus fructus ventris tui.
Proinde iuxta praemissa quaestio apud theologos vertitur utilis: utrum Sancta Beata Virgo rationabiliter id fecerit, ut sponso suo relicto, scilicet Ioseph ad cognatam visitandam et eidem serviendum accesserit. Et concorditer respondetur secundum sententias doctorum, quod sic pluribus rationibus.
Primo ratione divinae acceptabilitas, hoc enim fecit non vagandi et discurrendi proprio placito, sed divinae acceptabilitatis desiderio, quia Spiritu Sancto illustrata sciebat summe placitum fore. Deo, ut propinqua, scilicet Elizabeth visitata Iohannes sanctificaretur, qui futurus erat praecursor Christi, sicut patuit ex praemissis.
Secundo ratione exercitandae virtuositatis, quia sciebat Virgo suam visitationem fieri ad exercitationem virtutum permaximarum et per consequens ad merita et praemia consequenda maxima non solum super homines, sed etiam super angelos tum pro exercitio summae charitatis, quia ut dicit Petrus Ravenniensis: Est – inquit – et in angelis charitas, quae superenituit in Maria, dum progreditur in montana, tum pro exercitio humilitatis, qua se domina mundi humilem ancillam Elizabeth exhibuit. Numquam tanta charitas vel tanta humilitas in angelis est reperta in scripturis exibita fore pregnantibus.
Tertia ratio, quo ad nos, scilicet utilitatis, quia sciebat Virgo ista visitationem proficere certe toti mundo pro salutis efficacia, ut patebit et praecipue edocetur. Ex hoc, quod summus prophetarum et sanctorum, quo maior non fuit inter natos mulierum, utique Iohannes gratiam et sanctitatem habere non potuit, nisi Maria advenisset et salutasset quanto magis nullus aliorum hominum gratiam habere poterit, nisi per Mariam, ut ait Bernardus etc. O igitur Superbenedicta Virgo Maria, quis pensare poterit tua pro his
gaudia? Omnes ergo charissimi
fusis lacrimis imploremus Marae suffragia, ut cum ea perfreamur aeterna
laetitia.
Ad id de gaudii Mariae promulgante beato Capistrano miraculum. 02 02 03b
Refertur, quod videlicet quidam clericus ob devotionem Beatae Virginis cum adhuc esset secularis, solitus erat sertum de floribus vel rosis colligare et imaginem Beatae Virginis cum ipso serto decorare. Factum est Virgine Benedicta favente, quod religionem intravit et seculo renunciavit, ubi cum per aliquot tempus permansisset, cepit anxius esse, quod suae devotioni satisfacere non posset in eo, videlicet quod nequiret flores colligere in religione et imaginem Virginis adornare cum serto, sicut solitus erat facere in seculo. Unde proposuit se de religione ob hanc solam causam exiturum.
Quadam ergo die, cum nimis anxiaretur cor eius, in oratione posito apparuit Beata Virgo dicens: „Fili, noli anxius esse nec de religione exire, dióocebo ergo te, quomodo devotioni tuae melius hoc satisfacere valeas, pro serto vel corona, quam mihi in seculo de floribus faciebas. Nunc fac mihi singulis diebus coronam spiritualem hoc modo: primo ob memoriam gaudii mei, quod habui cum filium meum concepi, dic unum Pater noster, Deo gratias agendo de beneficio mihi praestitto. Et subiungas decem Ave Maria. Secundo ob memoriam gaudii, quod habui filium in utero portando et in visitatione Elizabeth consimiliter facies. Tertio ob memoriam gaudii tempore nativitatis filii mei consimiliter facies. Quarto quoque ob memoriam gaudii, quod habui, cum tres magi filium meum Deum agnoscentes adoraverunt, consimiliter. Quinto ob memoriam gaudii, quod habui, cum filium in templo reperi et postea descendit et erat mihi in omnibus subditus et dulcissime conversatus, consimiliter. Sexto ob memoriam gaudii, quod habui, quando filius meus resurrexit, consimiliter. Septimo ob memoriam gaudii, quod habui, cum in caelum assumpta sum, dices primo unum Pater noster et subiunges tria Ave Maria. Et sic in toto erunt septem Pater noster et LXIII Ave Maria. Hoc faciens singulis diebus acceptiorem mihi facies coronam et tibi magis meritoriam.” Haec dicens evanuit. Iste numerus consonat numero annorum vitae Beatae Virginis, quibus vixit in mundo isto secundum aliquos.
Ille igitur remanens in religione sedula devotione cepit quotidie hoc perficere. Accidit autem quadam vice plus factam professionem, ut iter ageret per quandam silvam cum fratre socio, et sic in itinere dictam coronam oraret. Secus viam latitantes erant latrones explorantes per viam transeuntes. Quod cum vidererent istos fratres, videbatur eis, quod una pulcherrima virgo astaret fratri oranti dictam coronam, et ad singulam salutationem eius unam rosam pulchram colligens alligaret cum aureo filo ad circulare lignum, quod manu videbatur tenere, quasi faceret quoddam sertum.
Cumque completa oratione irruissent latrones super fratres et eos capientes, quaererent et dicerent: „Ubi est ista puella, quae vobiscum nunc erat, quo fecistis eam?” Illi negabant dicentes, quod numquam vellent mulierem vel feminam aliquam in societate habere, quia vovissent castitatem et consortia mulierum tenerentur ex regula fugere. Isti econtrario efferebant vidisse cum eis puellam pulcherrimam, unde traxerunt eos de via ad partes, ut eos affligerent et confiterentur, quo istam puellam fecissent. Suspirant fratres ad Christum et Beatam Virginem. Et ecce apparuit Beata Virgo in aere cum multitudine angelorum ferens in capite suo sertum
roseum et dicens ad latrones: „O vilissimi et iniqui homines, cur audetis meis famulis nocere etc?” Perterriti illi et stupefacti audierunt Virginem Benedictam quasi gloriando dicere ad angelos: „Ecce quali corona decoravit me iste fratre etc.” Et evanuit. Sicque factum est, quod latrones auditum fratrem referentem de paedicta oratione, quam Beatae Virgini peroraverat ad lumen veritatis redeunt, veniam postulant et mundo renunciantes religionem ingrediuntur. Fratres quoque omnes isti quoad vixerunt coronam Beatae Virginis sedula devotione oraverunt quotidie.
Denique fertur amplius, quod cum ista oratio in usum plurimorum venisset sanctus Bernardinus de Senis, ordinis minorum de observantia quotidie eam ob devotionem Virginis perorabat. Cui die quadam oranti ipsam coronam apparuit Beata Virgo dicens: „O mi devote famule, multum mihi complacuit in tua devotione. Ecce quia me hac corona quotidie es honoratus, impetravi a filio meo tibi gratiam miracula faciendi et praedicandi. Et tandem scias te in caelo mecum sine fine laetari participem meorum gaudiorem etc.” Et sic ab illo tempore cepit sanctus miraculis coruscare et maximis oratiis abundare.
Omnes igitur charissimi vos adhortor ad Beatae Virginis devotionem et gaudiorum eius recordationem, omnes in Domino Iesu admoneo ad praedictae coronae Virginis orationem, ut valeatis in caelo sine fine una cum Beata Virgine congaudere, quod nobis ipsius meritis concedat Christus, Filius Dei.