Szerkesztés alatt
Articulus tertius de additione
facta ab Ecclesia circa salutationem angelicam, ut patebit.
Capitulum I. 01 05 03 01
Circa tertium principale de huius salutationis additamento et termino tria praecipua sunt inquirenda.
- Primum est de appositione nominis Mariae
- Secundum de appositione verbi Elizabeth
- Tertium de subiunctione nominis Domini Iesu Christi
Primo ergo de appositione nominis Mariae, cum dicitur Ave Maria, quaeritur, quare Ecclesia apponit hoc nomen Maria in ista salutatione. Et arguitur primo, quod hoc loco non licuit fieri, quia nil licet ad Evangelium apponi, iuxta illud Apoc. XL.: Si quis apposuerit ad haec, apponat Deus plagas scriptas in libro suo. Et si quis diminuerit, auferat Deus patrem eius de libro vitae. Item angelus vel sine eam obmisit illud nomen, vel propter causam. Si sine causa, ergo male fecit dimittendo. Si autem propter causam obmisit, ergo Ecclesia male facit apponendo, quod angelus ex cerat iudicavit dimittendum.
Ad hoc respondetur secundum Albertum super „missus est”, ca LXVII et alios doctores de hoc tractantes, quod angelus non erravit hoc nomen dimittendo, nec Ecclesia errat apponendo, quia ex quo tam angelus, quam Ecclesia a Spiritu Sancto vivificantur, et in suis actibus diriguntur, qui?? Spiritus Sanctus est infallibilis, sequitur, quod errare non possint. Sed qua de causa angelus non apposuit, dicitur, quod propter Virginis Mariae excellentiam. Nam excellentes personas cum salutamus, nomen proprium tacemus et eorum excellentiam nominamus dicentes: ave, rex, salve Pr????Excellentia autem Virginis erat gratiae plenitudo, et ideo dixit: Ave, gratia plena. Prout dicit Albertus, ideo non apposuit, quia dignissime salutandam Beatam Virginem novae dignitatis nomine salutavit et novum nomen ei attribuit, scilicetgratia plena. Ut per nominis immutationem significaretur permutatio status Virginis et eminentia dignitatis. Nam in collatione magnarum dignitatum solet fieri mutatio nominum, ut patet in papa. Hic est, quod angelus Beatae Virgini pro proprio nomine, scilicet Maria, nomen novum posuit ob specialem honoris exhibitionem et dignitatis significationem, scilicet gratia plena. Iuxta illud Esa. LXII.: Vocabitur tibi nomen novum, quod os Domini nominavit. Sicut de hoc latius dictum est supra *hoc eodem li, parte III., ar III., ca VI.*
Ecclesia vero nomen Mariae apposuit ad gratia plena certis ex causis. Primo quidem ratione inclinationis, ut videlicet per gratia plena recolat Virginis Beatae dignitatem, et per nomen Maria inclinet eam ad nostram necessitatem sublevandam. Maria enim stella maris interpretatur, quae videlicet stella in firmamento fixa naufragos dirgit ad portum optatum. Ita cum dicitur hoc nomen Maria designatur, quod Beata Virgo huius stellae proprietatem erga nos habet, et habere debet, scilicet quod in firmamento gloriae caelestis manens nos naufragos de statu miseriae per plenitudinem suae gratiae traducere habet ad protum salutis aeternae. Et idcirco cum dicit Ecclesia in salutatione Maria, magis inclinat eam ad subveniendum, acsi diceret: o, felicissima Virgo, recordare, quia tu es Maria, id est maris stella, per quam debemus produci ad protum salutis, et ideo subveni nobis etc.
Secundo ratione excitandae devotionis, quia per hoc nomen excitatur devotio orantium et eam salutantium, idcirco per Salamonem hoc nomen oleo comparatur, Canti. I.: Oleum effusum nomen tuum, id est fama nominis tui antea occulta, nunc effusa est per totum orbem. Ideo, id est?? Propter dulcedinem nominis tui, adolescentulae, id est animae ferventes per devotionem et charitatem, dilexerunt te nimis. Nimirum oleum est calidae naturae et ignis inflammativum, sic nomen Mariae inflammativum est ad dilectionem et devotionem. Unde et Bernardus abbas dicit: O magna, o oia, o multum amabilis Maria, tu nec nominari potes, quin accendas, nec cogitari, quin recrees affectus diligentium te. Haec ille.
Tertio apposuit Ecclesia ratione virtuositas et fructificationis, quia hoc nomen Maria est maximae virtutis, et maximos fructus facit huiusmodi saepius invocatum et nominativum.Sicut de hoc Deo duce agetur *li. VI., p. I. ar II, ubi de utilitate et fructibus huius nominis tractaturi sumus.*
Ad rpimum ergo in contrarium dicitur secundum Albertum, quod apponere ad Evangelium est falsa veris commiscere, vel contraria his, quae sunt in Evangelio praedicare. Unde Apostolus ad Gala. I. dicit: Si angelus venerit de caelo et aliud Evangelisaverit, quam quod accepisti a me, anathema sit. Et sic intelleguntur omnes consimiles autoritates. Hic autem non est talis appositio, ergo non stat argumentum.
Ad secundum autem
claruit responsio ex dictis etc.
Capitulum II. 01 05 03 02
Secundo de appositione verbi Elizabeth, scilicet Et benedictus fructus ventris tui, tria principaliter sunt videnda.
- Primum, quare Ecclesia hoc apponit, quod angelus non apposuit
- Secundum, quare non potius dictum est: benedictus filius tuus vel corporis tui, sed fructus ventris tui
- Tertium, qualiter Dominus Iesus dicitur vel congrue dici possit fructus ventris Beatissimae Virginis Mariae etc.
Ad primum dicitur breviter secundum Albertum ca CCXLIII, quod angelus non addidit: benedictus fructus etc, quia nondum fructus suit eius ventris, sed ipsum quasi promissum n hoc, quod dicit: benedicta tu in mulieribus, fructum comprehendit. Idcirco Bernardus super „missus est” dicit: Benedicta tu in mulieribus et benedictus fructus ventris tui. Non quia tu benedicta, ideo benedictus fructus ventris tui, sed quia ille te praevenit in dulcedinis benedictionibus, ideo tu benedicta in mulieribus.Vere etenim benedictus fructus ventris tui, in quo benedictae sunt omnes gentes, de cuius plenitudinem tu, quam ceteris quamquam differentius prae ceteris accepisti.Haec ille. Unde patet, quod angelus non debuit hoc apponere, sed Ecclesia apponit, idcirco, quia sibi exhibitus est iam iste fructus, qui Beatae Virgini fuit vommendatus.
Ad secundum dicitur secundum eundem Alebrtum, quod non debuit dici benedictus filius ventris tui, quia filius commune est ad spiritualem et carnalem generationem et monino maxime cum hac determonatione ventris, qui est locus generationis carnalis. Fructus autem ventris proprie alli homines dici non possunt, nisi Christus Deus, quia ipsum solum concepit in utero Virgo mater. In utero, inquam, id est ex causa intrinseca?? Non sicut aliae mulieres, quae recipiunt ab extrinseco, id est a viro, unde concipiunt. Et ideo congruentissime dicitur fructus ventris, ut exprimatur, quod non carnalister Christus est conceptus, sicut alii homines filii matris et patris, sed tamquam fructus, qui nascitur ex herba vel arbore, nascitur sine violatione vel corruptione arboris aut rami, ita Christus ex Virgine.
Nec debuit dici fructus corporis tui, sed ventris, ut veritas generationis magis exprimeretur, et sic falsitas Haeretica sopiretur, quia per hoc, quod dicitur ventris, expressius significartur, quod Christus vere carnem assumpsit in utero virginali, quam per hoc, quod diceretur corporis etc.
Ad tertium, qualiter vel quali congruentia Christus dici debeat fructus Benedictae Virginis dicitur secundum magistrum Iacobum de Voragine in suo Marionali, quod Christus optime et congruenter dicitur fructus Benedictae Virginis Mariae et eius virginalis uteri.
Primo ratione generationis, quia sicut fructus sine corruptione conceptus est et natus, ut *in proximo dictum est.* Praeterea Esa XI.: Egredietur virga de radice Iessae et flos de radice eius ascendet.
Secundo ratione designationis, quia fructus tamquam signum certum ostendit et agnosci facit arborem, de qua est, qualis sit, utrum bona vel mala. Matth VII.: A fructibus eorum cognoscetis eos. Sic Christus optimus et benedictus fructus summe commendabilem reddit Beatam Virginem, de qua est, quia omnis arbor bona fructus bonos facit. Sic Benedicta Virgo benedictum edidit fructum. Unde in salutatione coniunctim dicitur: benedicta tu in mulieribus et benedictus etc.
Tertio ratione occultationis. Nam fructus occultatur inter folia et recollectus in cophinum ponitur inter folia. Et sic oblatus delectabiliter sumitur. Ita in benedicto fructu uteri virginalis divinitas occultata est in humano?? carne. Iuxta illud scriptum: Solem nube tegam. Ezech. XXXII., id est tegam humanae??:?carnis nube. Et iste fructus sic nobis occultatus et oblatus multum delectabilis factus est et dulcis tam in sui nativitate, quam in passione et morte, quam etiam in sacramento eucharistiae, in qua foliis accidentium offertur. Unde I. Petr. I.: Si tum gustatis, quam suavis est Dominus, et propterea Ps. hortatur dicens: Gustate et videte, quam suavis est Dominus, beatus vir, qui sperat in eo. Et iterum expertus ipse admirando ait: Quam magna multitudo dulcedinis tuae, Domine, quam abscondisti, scilicet velando in Christi carne et in sacramento eucharistiae timentibus te.
Quarto dicitur congruentissime fructus ratione aeternae fruitiosis. Nam fructus dicitur a fruor frueris,ut dicitur Ianuensis in Catholicon. Frui autem est amore inhaerere alicui rei propter seipsam, tamen ut dicit magister in libro sententiarum circa principium. Recte ergo Christus dicitur fructus uteri virginalis, quia ipse est nostra fruitio in patria. Et per Beatam Virginem factum est, ut iste fructus, id est Christus Deus esset nobis dupliciter fruibilis et delectabilis secundum duplicem visionem, scilicet divinitatis et humanitatis suae. Iuxta illud Ioh. X.: Ingredientur et egredientur et pascua invenient. Ingredientur inquam sancti ad contemplationem divinitatis et egredientur ad contemplationem humanitatis christi, et utrubique delectabilia pascua invenient. O quacumque fidelis anima adverte et diligenter contemplare, quoniam iste fructus uteri virginalis Christus est in summa fruitione dulcissimus.
Primo quidem gustui. Cant. II.: Fructus eius dulcis gutturi. Secundo est dulcis auditui, unde Ps.: Quam dulcia faucibus meis eloquia tua, Domine super mel ori meo. Tertio est dulcis visui. I. Petr. I.: In quem desiderant angeli prospicere, et Esa. LX.: Tunc videbis et afflues et mirabiliter et dilatabilitur cor tuum. Quarto est dulcis olfatui, ad cuius dulcedinem, qualibet anima sancta clamat illud Can. I:Trahe me post te curremus in odorem unguentorum tuorum. Quinto est dulcis in amplexu, Can. II.: Laeva eius sub capite meo et dextera illius amplexabitur me. Sexto est dulcis in oculo propterea anima fidelis orat illud Cant. I.: Osculetur me osculo oris sui. Septimo est dulcis in ferendo. Math. XI.: Iugum meum suave est et onus meum leve. Octavo est dulcis in promisso, Apo. ca. II.: Vincenti manna absconditum, quod nemo novit, nisi qui accipit. Nono est dulcis in cogitatione, quia ut dicit Bernardus: Super omnia memoria Iesu pascit cogitatum. Decimo est dulcis in amoris affectione, adeo, ut (sancto teste Bernardo in suo cantico) solus expertus novit credere, quam sit dulce Iesum diligere. Undecimo est dulcis in praemiorum retributione, quoniam Ps. dicente Torrente voluptatis suae potabit eos. Duodecimo est dulcissimus in aeterna tensione et possessione, quoniam regnabunt cum eo sancti in saecula saeculorum.
O
igitur anima devota sanguine Christi Iesu redempta! O, anima inquam
fidelis a Virgine gloriosissima Maria dilecta et in Filium adoptata,
accede secure, si vis dulcedine fructus eius perfrui! Accede devoto
corde ad eam, et pete ab ea hunc saluficium, hunc mellifluum fructum
Iesum tibi con???, ut det tibi eius gustus aditus odoratus et visus
dulcedinemexperiri, det tibi ad dulciter amplexandum, tenendum et in
corde fovendum, atque in caelo aeternaliter possidendum. Claret itaque
ex praemissis, quam congruenter Christus dicitur fructus uteri Virginalis,
et quod ad numerum duodecim stellarum in corona Benedictae Virginis
duodecim dulcoribus in sui uteri sacri fructu habitis extat ipsam fore
gloriosam.
Capitulum III. 01 05 03 03
Tertio in hoc articulo videndum est de subiunctione nominis Iesu, videlicet Ecclesia apposuit. Ad quod breviter respondetur secundum Albertum, quod hoc fecit.
Primo propter devotionis excitationem, quoniam, ut dicit Bernardus in Cantico: Hoc nomen Iesus est mel in ore, iubilius in corde, melos in aure.
Secundo propter salutis efficaciorem interpretationem, quoniam scriptum est Ioel III.: Omnis, qui invocaverit nomen Domini, salus erit.
Tertio propter Beatae Virginis complacentiam et effectionem, quoniam ad hoc nomen Iesus maxime BeataVirgo super omnes afficitur devotione amoris, et sibi summe complacet hoc nomen saepius invocare, in quo quidem nomine omnes sancti gaudent se essesalvatos. Nam teste Petro Act. IV.: Non est aliud nomen sub caelo datum hominibus, in quo oporteat salvos fieri credentes. De virtute et utilitate huius nominis Iesu aliis circa hoc concurrentibus propter brevitatem in hoc tractatulo pertranseo, quoniam alterius erit operis de hoc tractare.
Considera ergo nunc, o fidelis anima, quam sublimis, quamque Deo et et Beatae Virgini accepta, quam grata, quam iocunda sit ista celeberrima salutatio. Advertem quam tibi utilis et fructuosa sit, si eam devoto corde ob amorem Benedictae Virginis frequentaveris. In ea quidem laudatur et benedicitur Beata virgo Maria, Dei mater.Et non solum ipsa, sed eius Filius, Dominus noster Iesus Christus. In ea habes haec gloriosissima et dulciflua nomina, videlicet Iesus et Maria, in quorum invocatione habes omnem spem, omnem thesaurum tuum, et omnem bonum tuum. Siquidem ipse Iesus est tibi amor tuus, ipse thesaurus tuus, ipse divitiae cordis tui, ipse consolatio, spes et gaudium tuum, ipse salus tua, ipse lumen oculorum tuorum, ipse vita tua et dulcedo tua. Denique ipsa Benedicta Virgo Maria est domina tua, ipsa regina misericordiae vita dulcedo et spes tua, ut canit ecclesia. Per eam habemus, quicquid habemus, per eam sumus, si quid boni sumus, ut dicit Anselmus.
O igitur, felicissimum nomen Iesus! O benedictum nomen matris eius, Maria! O gloriosa nomina, humana corda medullius penetraria. Beatum cor, quod ista felicia nomina in se intime tenet recondita. Felix os, quod saepius ipsa nomina et invocat, quoniam vita sibi pretio est aeterna. Amen.