Pelbartus de Themeswar

ST

Index sermonum ››
Tabula secundum ordinem locorum ››
Tabula secundum orrdinem vocum ››
Collaboratores ››

PH

Index sermonum ››
Tabula secundum ordinem locorum ››
Tabula secundum ordinem vocum ››
Collaboratores ››

PA

Index sermonum ››
Tabula secundum ordinem locorum ››
Tabula secundum ordinem vocum ››
Index Sacrae Scripturae ››

TH

Index sermonum ››
Tabula secundum ordinem locorum ››
Tabula secundum ordinem vocum ››

TP

Index sermonum ››
Tabula secundum ordinem locorum ››
Tabula secundum ordinem vocum ››

TA

Index sermonum ››
Tabula secundum ordinem locorum ››
Tabula secundum ordinem vocum ››

PQ1

Index sermonum ››
Tabula secundum ordinem locorum ››

PQ2

Index sermonum ››
Tabula secundum ordinem locorum ››
Tabula secundum ordinem vocum ››

PQ3

Index sermonum ››

Szerkesztés alatt

Incidentalis pars quarta de angelicae salutationis a nobis frequentatione et commendatione.

Salutate Mariam, quae multum laboravit in vobis!1 Verba sunt Apostoli Rom. ultimo c.

Quae quidem verba optime concordant exhortationi, quae qmnis populus Christianus admoneri videtur ad salutandum Beatam Virginem, Dei Genetricem, Mariam frequentando salutationem angelicam. Item aliud thema patet etiam pro hoc sermone aplicari, scilicet: Ingressus angelus ad eam, scilicet Mariam, dixit: Ave, gratia plena, etc.2 Lc. I. Et in Evangelio, scilicet hodiernae solemnitatis. Nimirum, quia angelus Beatam Mariam sic salutavit et nos debemus eam salutare.

In quibus verbis tria facere videtur Apostolus. Primo nempe, ut salutemus, cum dicit: Salutate, ut insinuet per eius salutationem fructum multiplicem provenire. Secundo insinuat, quam salutemus, cum subdit: Mariam. Nam licet ad litteram Apostolus ibi loquitur de quadam fideli femina, quae vocarat ad reducendum fideles Romanos ad concordiam. Ipsa enim discordiam eorum rettulit ad apostolum, ut eos ad concordiam revocaret. Sic notat Gorra super hoc passu: Verumtamen multo magis salutanda est a Christicolis Maria, Dei mater, quae maximam fecit concordiam inter Deum et genus humanum propterea Apostolus.???? Tertio subdit debitum, quare videlicet salutemus et salutare debemus merito, quia multum inquit laboravit in vobis. Vere Beatissima Virgo multum in nobis laboravit, cum Christum Deum nostrum aluit, fovit, balneavit, in Egyptum portavit et reportavit. Item multum laboravit, cum in tota Christi Iesu vita seipsam ad omnia eius servitia debita humilem ancillam exhibuit.

Primo multum laboravit, cum in hora passionis gladium doloris, qui eius animam pertransivit pro nostra utilitate patientissime tam, quoad filium, quamquoad se et libentissime pertulit. Denique multum laboravit et laborare non cessat adud Deum pro nobis, tamquam fidelissima advocata intercedendo. Quanto igitur salutis beneficia nobis praestat, idcirco Nicolaus Gorra super praemisso thematis passu dicit: Si – inquit – illa Maria salutanda erat, quam Apostolus salutari admonebat, quia multum laboraverat, quanto magis benedicta Virgo Maria, quam super omnis viros et mulieres pro nostra salute laboravit. Dicat ergo Apostolus omnibus Christicolis: dicam et ergo praedicator omnibus audientibus. Salutate, inquam salutate Mariam, Dei matrem, quae multum laboravit pro omnium nostrum salute. Sed quam salutationem ei offerre digniorem possumus, nisi eam, quae angelus ipsam salutavit, quam de caelo attulit dicens: Ave, Maria, gratia plena, Dominus tecum etc.

Volentes itaque in hoc sermone de huius angelicae salutationis exhortatione ac frequentationis provocatione loqui tria mysteria notari liberat


Primus articulus, quod quilibet fidelis inducitur ad salutationem angelicam dicendam saepius pro Beatae Virginis honore quattuor rationibus. 01 04 01

Capitulum I. 01 04 01 01

Primum mysterium dicitur inductionis. Omnis quippe Christicola inducitur, ut frequenter Benedictam Virginem Mariam salutet angelica salutatione, tamquam summo honore dignam praecipue quattuor rationibus.

Primo ratione congrui. Nam tria sunt genera, quibus maxime congruum et honestissimum est salutationis iura impendere, videlicet amicis, beneficis et dominis.

Primo quidem amicis ob amicitiae signum et fomentum, ut dicit Aristoteles IX. libro Ethicorum: Amicitia fovetur et augetur colloquiis bonis et honorum impensis. Nam amicus amicum ex amore cogitur salutare, unde ’saluto’ interpretatur quasi ’opto’, quod est amicorum. Sed Quoniam ipsa Beata Virgo est amica, immo amicissima Christicolis, quia nos omnes fideles multum diligit et super omnes post Christum, utpote quae est super omnes gratia divina Charitate plena. vult quoque omnibus nobis amari, tamquam Dei mater et omnium nostrum advocata ac mediatrix. Hinc Ecci XXIV.: Ego mater pulchrae dilectionis, id est quae pulchre diligo et pulchre amari volo. Ergo merito est a nobis frequenter salutanda.

Secundo impendenda est salutatio beneficis ob gratitudinis signum, quia autem Beata Virgo est super omnes benefica generi humano, ut dicere possit genus humanum illud Sap. VII.: Venerunt mihi omnia bona pariter cum illa3, quia omnia nobis bona per Virginem praestita sunt. Ut dicit Aristoteles idem et Bernardus: Nil – inquit – in nobis boni voluit Deus haberi, quod non per manus Mariae transierit. Ergo merito est salutanda.

Tertio impendenda est salutatio dominis et praelatis. Unde VIII. Ethicorum: Maioribus debetur honor, scilicet in signum reverentiae, tamquam ministris Dei et eius hoc mundo figuram gerentibus. Propter quod et ipsi dii dicuntur Exo. XXII.: Diis non detrahes et principi populi tui non maledices.4 Ipsa autem Benedicta Virgo est domina totius mundi. Unde Ecci. XLIV.: In omni populo et in omni gente primatum tenui, superborum et sublimium colla propria virtute calcavi. Ex qua auctoritate colligitur, quod ipsa sit domina caelestium, ideo dicitur in omni populo. Item quod sit domina totius terrae mundi, ideo dicitur et in omni gente. Denique quod sit domina etiam inferorum, quia superborum, id est daemonum et sublimium, id est damnatorum, quorum superbia ascendit semper, colla calcavit. Iuxta illud Gen. III.: Ipsa conteret caput tuum.

Capitulum II. 01 04 01 02

Secundo inducimur ad salutandum Beatam Virginem frequenter ratione debiti. Nam debitiore obligamur salutare Virginem triplici iure.

Primo ex iure divinali, quo praeceptum est Exo. XX.: Honora patrem et matrem, quod maxime accipitur de patre spirituali, id est Deo, et matre spirituali, id est Virgine. Unde Augustinus: Amandus est generator, id est pater carnalis, sed praeponendus est creator, id est Deus. Ita similiter honoranda est mater carnalis et salutanda, sed multo magis mater spiritualis Maria.

Secundo ex iure canonico. Quia ut dicitur XII. q. II. c. VIII. Ingratitudo auctoritate canonum et legum culpatur. Item XXII. q. V. II. De forma circa finem: Pro ingratitudine demeretur homo privari acceptis beneficiis et indignius haberi accipiendis, ut ergo beneficia Beatae Virginis, quibus continue fovemur, non amittamus et indignos nos habendos reddamus, tenemur grati esse, quod facimus eam salutando etc.

Tertio ex iure philosophico, quia ut habetur VIII. Ethicorum per Aristotelem: Maxime tenemur diis, magistris et parentibus, quibus equiales reddere non possumus. Sic igitur tenemur Deo, sic Matri Dei, per quam Deum propitium habemus. Item si tenemur magistris temporalibus, multo magisMatri Dei, quae est magistra fidei nostrae. Denique si tenemur parentibus, maxime Virgini Benedictae, quae est parens nostra, per quam renati sumus ad caelestem vitam. Unde ipsa dicitur mater nostra spiritualis, secundum Bernardum sic dicentem: O, felix Maria, tu mater Dei, tu mater rei, tu mater iudicis, tu mater exulis, cum sis mater utriusque sustinere discordiam inter tuos filios, id est Christum, et nos nequis etc.

Capitulum III. 01 04 01 03

Tertio inducimur ad salutandum Beatam Virginem ratione exempli, quoniam plurima et solemnissima exemlpa nobis praebentur, ut eam salutare debeamus.

Primo quidem exemplum salutandi praebet angelus, qui eam salutavit in oratorio. Secundo exemplum praebuit Elizabeth, quae eam salutavit. Unde et verba eius, scilicet Benedictus fructus ventris tui, huic salutatio ab Ecclesia adiiciuntur. Tertio exemplum praebuit Iohannes Baptista in utero adhuc matris suae existens, quando exultando eam salutavit et eius filium, id est Dominum Iesum exultationis motu adorandum declaravit. Unde Lu. II: Ecce enim facta est vox salutationis tuae in auri???meis exultavit infans in utero etc. Quarto exemplum praebuit Christus, qui eam salutavit, cum post mortem resurgens ei apparuit dicens: Salve, sancta parens etc., ut dicunt devoti doctores. Item cum eam salutavit in caelum assumendo et occurrendo in Reg. II: Surrexit rex in occursum matris et adoravit eam etc.

Praeterea exemplum praebent omnes sancti et electi Dei, qui salutaverunt Beatam Virginem, dum essent in hoc mundo. Et salutant nunc in caelo, iuxta illud Apoc. IV.: Adoraverunt Deum, mittentes coronas suas ante sedem Dei et agni, id est Beatam Virginem, quae est sedes Dei. O, igitur stude salutare Benedictam Virginem!

Capitulum IV. 01 04 01 04

Quarto inducimur ad salutandum frequenter Beatam Virginem ratione aemolimenti et utilitatis. Nam ex ista salutatione acquirunt homines fructum, et quidem…(hiányzik szerintem egy fél sor)

Primo generaliter omnes salutantes Beatam Virginem aequirunt fructum resalvationis. Cum enim ipsa sit Virgo humilissima, non designantur resalutare salutantes. Unde Ecci. XV.: Obviabit illi quasi mater honorificata. Obviabit tamquam auxiliis oportunis, si nos obiaverimus et sanctis desideriis et devotis salutationibus. Quibus autem bonis ipsa resalutat suos salutantes ibidem describitur, cum subditur: Libabit illum pane vitae et intellectus etc. Ecce primum bonum, quod praestabit Beata Virgo salutantibus. Sequitur: Et firmabitur in illo et non flectetur. Ecce secundum bonum, scilicet donum perseverare et fortitudinis. Sequitur: Et exaltabit illum apud proximos suos, scilicet exaltatione caelestis gloriae. Ecce tertium bonum. Et subiungitur: Et nomine aeterno hereditabit illum Dominus Deus noster. Et ecce quartum bonum.

Secundo iusti et sancti homines ex eius salutatione aquirunt gratiae repletionem spiritualemque exaltationem et sanctitatis augmentationem. Quod figuratum est in mysterio Luc. I., ubi videlicet legitur, quod cum Maria salutasset Elizabeth illaque resalutando eam suscepisset, repleta est statim Elizabeth Spiritu Sancto et exultavit in utero eius et sanctificatus est Iohannes, etc.

Tertio quoque pectores ex hac salutatione aquirunt pectorum purgationem et gratiam ac misericordiam, quoniam cum ipsa sit mire???gratiae et misericordiae, non dubium, quin ipsam devote salutantibus donet gratiam et misericordiam. Si enim ioculator ad mensam divitis cantaverit, numquid ei cibus negabitur, quanto magis qui carmen hoc angelicum et Benedictae Virgini summe iocundum et acceptum salutatione devota cecinerit, exennia ei a Beata Virgine gratiarum donorum largienter.

Denique si diligenter singula verba huius salutationis ponderamus, et coeperimus, quod per omnia eius verba aliquid mali effectus, quod in homine facit peccatum, repelli insinuatur, et aliquid per contrarium boni et utilitatis induci vel aquiri etc.

Nam primo per peccatum anima maculatur, et vae aeternae damnationis incurritur. Quia ut dicitur II. Sententiarum dist. XLII. ca V.: Peccatum mortale est, quod obligat ad mortem aeternam. Huic contrariatur Ave, id est ????Accedat ergo peccator ad Beatam Virginem et dicat „Ave”, si vult eius precibus liberari a damnationis vae.

Secundo per peccatum cor obcaecatur et obtenebatur Sap. II.: Excaecavit eos malicia eorum. Cui contrariatur hoc, quod additur Maria, id est illuminatrix. Si vis ergo illuminari, o Peccator, dic: „Ave Maria”

Tertio per peccatum incurritur Dei inimicitia. Unde Augustinus: Scio Deum inimicum esse omni criminoso etc. Contra hoc est, quod dicitur „gratia plena.” Si vis gratiam, saluta Virginem Benedictam „gratia plena”, ut merearis de eius plenitudine accipere etc.

Quarto per peccatum homo a Deo elongatur, quia longe a peccatoribus salus teste Ps. Contra hoc est, quod additur „ Dominus tecum”. Qui vult ergo appropinquare Deo, accedat ad salutandum Beatam Virginem Dei matrem.

Quinto per peccatum maledictio incurritur Ps: Maledicti, qui declinant a mandatis tuis. Contra hoc est, quod dicitur „Benedicta tu in mulieribus.” Si vis evacuari a maledictione, accede ad Virginem, quae super omnes benedicta viris et mulieribus benedictionem propinavit, ut dicit Augustinus.

Sexto per peccatumbono a fructu meriti incarnationis passionisque Christi expoliatur, et a divina visione separatur. Esa XXVI.: Tollatur impius, ne videat gloriam Dei. Contra hoc subditur: „et benedictus fructus ventris tui Iesus.” O, igitur quaecumque anima, sive fidelis et devota, sive peccatrix, accede ad Virginem salutandum per Ave Maria sciens, quia resalutaris ab ea totiens, quotiens eam salutas immo et oscularis. Audi Bernardum dicentem: Est tibi, o Virgo Maria, quasi osculum audire salutationem angelicam. Quia totiens, o Beata, oscularis, quotiens per Ave salutaris. Haec ille. Ut dicitur speculo Virginis libro, sic notatio. Vis igitur, o peccator fructum salutis aeternae aquirere in meritis Christi, accede ad Mariam salutandam.

Unde ipsa clamat per sapientem Ecci. XXIV.: In me – inquit – omnis gratia viae et veritatis, in me omnis spes vitae et virtutis. Transite ad me omnes, qui concupiscitis me, et a generationibus meis adimplemini??. O, verbum dulce, o verbum spei confortativum! Transite – inquit – ad me omnes. Nullum excipit, sed omnes iustos et peccatores, viros et mulieres, parvulos et magnos dulciter Beata Virgo invitat ad se honorandum, ad se salutandum et eius patrocinia implorandum. „Transite” – inquit – „de huius mundi procellosa et fallaci spe, ac confidentia. Transite, ista caduca et vana praetergrediendo et contemnendo, scilicet ??et ad me, utique Dei veri matrem, reginam misericordiae honorificandam et invocandam, in qua omnis gratia, omnis spes salutis. Secure vos meis suffragiis et meis auxiliis committite omnes, qui concupiscitis sincera devotione me, hoc est meum fructum saluficum???. Me, inquam, omnis boni matrem et adimplemini etc.

Miraculum

Ut autem magis confirmemus, quod salutare Benedictam Virginem angelica salutatione sit perutile et fructuosissimum homini, libeat narrari miraculum quoddam, quod refert Anselmus?? in tractaculo miraculorum.

Quidam clericus in Carnotensi civitate degebat. Qui licet esset levis moribus et curis saeculi deditus, carnalibus etiam desideriis ultra modum subiectus, tamen sancta Dei Genetricem nimis in memoria devota habebat et eam saepissime angelica salutatione salutabat. Qui dum ab inimicis peremptus esset clerici dictae civitatis scientes eum vitam irreligiosam duxisse, extra atrium cimiterii eundem sepelierunt.

Ubi dum per dies triginta iacuisset, Beata Maria illius miserta apparuit cuidam clerico dicens ei: „Cur ita inuste egistis contra cancellarium meum, ut poneretis eum extra cimiterium vestrum?” Cui interroganti quisnam esset eius cancellarius. Illa ait: „Cui” – inquit – „ante triginta dies a vobis est tumulatus extra atrium. Nam mihi devotissime serviebat et coram meo altari saepissime me salutabat. Cuius ergo peragite, et eum de loco indecenti auferentes in atrio ponite!”

Et cum haec dixisset, vehemnter adducti clerici vultum defuncti discooperientes florem pulcherrimum in ore eius inveniunt, et linguam eius integram et sanam, et quasi ad laudandum nomen Domini paratam et quasi in ea Ave Maria floride descriptam. Intellexerunt cuncti, qui aderant propterea hoc ei accidisse, quia Dei Genetricem ex suo ore frequenter salutaverat, cuius et precibus ac meritis in hora mortis spiritum bonum contritionis et salutis promeruerat.

Quod certe miraculum grande non solum pro illo, sed etiam pro nobis fecisse credimus Beatam Virginem, quatinus accendamur in Dei amore et ipsius Beatae Virginis devote inducti ad salutandum etc.