Pelbartus de Themeswar

ST

Index sermonum ››
Tabula secundum ordinem locorum ››
Tabula secundum orrdinem vocum ››
Collaboratores ››

PH

Index sermonum ››
Tabula secundum ordinem locorum ››
Tabula secundum ordinem vocum ››
Collaboratores ››

PA

Index sermonum ››
Tabula secundum ordinem locorum ››
Tabula secundum ordinem vocum ››
Index Sacrae Scripturae ››

TH

Index sermonum ››
Tabula secundum ordinem locorum ››
Tabula secundum ordinem vocum ››

TP

Index sermonum ››
Tabula secundum ordinem locorum ››
Tabula secundum ordinem vocum ››

TA

Index sermonum ››
Tabula secundum ordinem locorum ››
Tabula secundum ordinem vocum ››

PQ1

Index sermonum ››
Tabula secundum ordinem locorum ››

PQ2

Index sermonum ››
Tabula secundum ordinem locorum ››
Tabula secundum ordinem vocum ››

PQ3

Index sermonum ››

PH 089. De ascensione Domini IV.

[Pelbartus: Pomerium de sanctis, Pars hiemalis

Sermo LXXXIX.]


In ascensione Domini

Sermo IV. de ipsius ascensionis Christi clementi exemplaritate, maiestate et gloriositate


Hic Iesus, qui assumptus est a vobis in caelum, sic veniet, quemadmodum vidistis eum euntem in caelum. Act. I. c. (A)


In quibus verbis ostenditur de dominica ascensione primo, quod sit multae pietatis, cum dicitur: Hic Iesus, quod interpretatur ’Salvator’. Ex quo datur intelligi, quod pius Christus salutem nostram operatus est non solum vivens et moriens in mundo, sed etiam ipsam operatur ad dextram Dei sedens in caelo, quia apud Patrem pro nostra salute semper intercedit, Heb. VII.: Unde et salvare in perpetuum potest accedens per semetipsum vivens ad interpellandum pro nobis. Secundo ostenditur, quod sit magnae maiestatis et dignitatis, cum dicitur: Qui assumptus est a vobis in caelum, videlicet ad dextram Dei Patris, propter quod haec festivitas hodierna est prima et dignissima omnium festivitatum, eo quod omnia alia in ipsum sunt ut in finem ordinata; propter hoc enim Christus incarnatus est et passus et mortuus, ut in caelum ascenderet et nobis caelum aperiret et in caelo nos collocaret. Unde Bernardus in sermone hodierno dicit sic: O quam felix haec clausula totius et laboris Iesu, Filii Dei. Merito quidem sollemnitatis et laetitiae dies agitur, in qua sol iustitiae laetissime in caelis beatorum se praesentavit obtutibus. Nimirum si celebratur dies unius sancti, qui per mortem evolavit in caelum, quanto magis dies haec, in qua Christus ascendit et innumerabiles sanctos in caelum duxit. Tertio ostenditur, quod ascensio Christi sit iustissimae aequitatis et contra peccatores severae damnationis in iudicio, cum dicitur: Sic veniet, scilicet ad iudicandum mundum in forma gloriosa, quemadmodum vidistis eum [euntem] in caelum. Iuxta haec ergo verba tria mysteria notabimus pro hoc sermone:

Circa primum de clementia exhibita in Christi ascensione accipiamus pro documento conclusionem, quod piissimus Iesus miram clementiam nobis exhibuit per omnem gestum et circumstantiam, qua in caelum ascendit; hoc ostenditur praecipue per septem potissimos clementiae gestus et exempla, quibus nos in mysterio docuit, qualiter pervenire in caelum possimus:

Primo – inquam – Christus clementer descendit, et sic postea ascendit, ut dicit Apostolus Eph. IV.: Qui descendit, ipse est et qui ascendit super omnes caelos. Unde Bernardus super verbo „Ascendo ad Patrem meum” dicit sic: Christus descendit, quo inferius non decuit, videlicet usque ad carnem, usque ad crucem et mortem, usque ad limbi carcerem, ideo ascendit, quo celsius non potuit. Et sic in hoc nos Christus clementer docuit, quod non possumus in caelum ascendere, nisi per humilitatem, quia qui se humiliat, exal[tabitur], Luc. XVIII. Augustinus De civitate Dei: Humilitas est via in caelum. Si quaeras, quare, respondet Magister in III. dist. XVIII. dicens sic: Decuit, ut propter peccatum homo non intromitteretur in Paradisum, id est in caelum, nisi in uno homine tanta esset humilitas, quae omnibus proficere posset, sicut in uno homine primo tanta fuit superbia, quae omnibus nocuit. Ad id exemplum: Nam dicunt naturales, quod aqua in aqua[e]ductu talem habet proprietatem, quod quanta descendit altitudine a suo fonte, intantum ascendere potest in fistula, si est integra. Spiritualiter: Aqua populus Christianus, si est fistula, qua ducitur, id est in rore fidei et gratiae fuerit integra, tantum ascendit in caelum sursum, quantum descendit in terris per humilitatem. Ideo Bernardus: Si ascendere desideras, necesse est, ut descenderas; si vis capere celsitudinem Dei, cape prius humilitatem Christi. Haec ille. (C)

Secundo Christus pius pro nobis clementer satisfecit passus et mortuus, et postea ascendit, Lu. ultimo: Oportebat Christum pati et sic intrare in gloriam. In quo docuit, quod non nisi per crucem, scilicet verae poenitentiae et tribulationis intrare possumus in caelum, Mat. III.: Poenitentiam agite, appro.re.cae. Et XVI.: Qui vult venire post me, abne.se.et tol.cru.su. etc. Et Act. XIV.: Per multas tribulationes opor.nos etc. Sed heu multi volunt intrare per delicias et divitias et pompas saeculi, quod est impossibile, Hieronymus in testamento: Impossibile est, ut quis de deliciis ad delicias, scilicet caelestes transeat, ut et hic ventrem et illic mentem impleat, et in hoc mundo sit primus, et in futuro sit gloriosus. Haec ille. O peccator, time!

Tertio quia Christus incredulitatem et duritiam cordis exprobravit in discipulis, et sic postea ascendit, ut habetur Mar. ultimo. In quo docet clementer, quod peccata debemus recognoscere et deponere, si in caelum volumus ascendere. Hugo de Sancto Victore: Tunc – inquit – peccatorum salus incipit, quando homo ipse veraciter de peccatis ingemiscit. Hinc Augustinus in sermone hodierno dicit: Salvator noster, dilectissimi fratres, ascendit in caelum, ascendamus cum Christo interim corde, ut cum dies promissus venerit, sequamur et corpore. Scire tamen debemus, fratres, quia cum Christo non ascendit superbia, non avaritia, non luxuria, nullum vitium nostrum ascendit cum medico nostro. Et ideo si post medicum desideramus ascendere, debemus vitia et peccata deponere, quae quasi quibusdam compedibus nos premunt et retibus ligare contendunt. Haec ille.

Quarto quia Christus clementer cum discipulis comedit, ut patet Act. I. In quo In quo docet nos praegustare cibum vitae aeternae in verbi Dei dulcedine, et etiam in sacramento Eucharistiae, cum sumus de hoc mundo ituri ad futurum saeculum, nam hoc est viaticum salutis nostrae, et per consequens ascendendi in caelum, ut scribitur dist. L. „Is vero” et c. „Poenitentes”, unde Ps.: Gustate et videte, quoniam suavis Dominus. Et Mat. V.: Beati, qui esuriunt et sitiunt iustitiam, quoniam ipsi saturabuntur, scilicet in caelo. Ambrosius in meditationibus: O Domine, fac me gustare per amorem, quod gusto per cognitionem. Qui enim non praegustat regni caelestis gloriam, desiderare ignorat, sed in terrenis eum esse delectat, secundum Gregorium super Ezech. V.

Quinto quia Christus discipulos ad Montem Oliveti clementer eduxit praecipiendo, ut irent versus Bethaniam, quae est sub ipso monte prope, et ascenderent inde in Montem Oliveti, Lu. ultimo. Bethania ’domus oboedientiae’ interpretatur, aut ’domus gratificata Domino’, ut patet per Hieronymum de interpretationibus Hebraeorum nominum. Oliveti autem Mons significat misericordiae opera in pauperes exhibenda, et ideo per haec nos Christus clementer docet, quod si volumus in caelum ascendere, debemus praeceptis divinis oboedire, iuxta illud Mat. XIX.: Si vis ad vitam ingred.ser.man. Et cum hoc debemus opera misericordiae exercere. Nam Christus de his operibus disceptabit in iudicio, Mat. XXV., tunc dicens reprobis: Ite, maledicti, in ig.e.esuri. enim et non de.ma.siti. etc. Et econtrario bonis: Venite, benedicti Patris mei, esuri. etc. (D)

Sexto quia Christus discipulis gratiam miraculorum et virtutes faciendi concessit pro praedicationis confirmatione et fidei, dicens: Ite in mundum univer.praedi.evan.omni creaturae. Qui cre. etc. Signa autem eos, qui cre. haec sequuntur. In nomine m.demo.cij. etc., ut haec patent Mar. ultimo.

Sed quaeri potest hic, utrum moderni Christiani vere reputentur in Christum credere, qui tamen non valent haec signa facere. Respondet Gregorius in homilia dicens: Sic numquid nam fratres mei, quia ista signa non facitis, minime credidistis; sed haec necessaria in Ecclesiae exordio fuere, ut enim ad fidem cresceret, miraculis fuerat nutrienda, quia et nos cum arbusta plantamus, tam diu eis aquam infundimus, quousque ea in terra convaluisse videamus, at si semel radicem fixerit, irrigatio cessabit. Haec ille. Ibidem autem docet Gregorius, quod haec signa facere spiritualiter multo est excellentius et utilius. Tum quia per illa signa vel miracula corporalia sanantur corpora, per haec autem spiritualia sanantur animae. Tum quia haec spiritualia virtutem vitae et sanctitatem efficiunt, licet non ostendunt. Illa vero ostendunt, sed non faciunt. Tum quia haec non nisi a bonis habentur, illa etiam a reprobis perpetrantur, Mat. VII.: Multi dicent mihi in illa die: Domine, nonne in nomine tuo prophetavimus, et virtutes mul.fe.et tunc confi.il. quia non novi vos. Et ergo subdit Gregorius ibidem: Nolite ergo, fratres, amare signa, quae possunt cum reprobis haberi communia, sed haec charitatis atque pietatis miracula amate, quae tanto sinceriora sunt, quanto et occulta, et de quibus apud Dominum eo maior fit retributio. Haec ille.

Sed adhuc quaeritur: Quomodo haec signa fidei spiritualiter sunt necessaria ad salutem? Respondetur secundum doctores, quod haec quinque signa in evangelio posita requiruntur spiritualiter ad salutem omnibus in Christum credentibus, sic quod videlicet: Primo daemonia eiciant, secundum Bernardum hoc est: peccata eiciant per contritionem. Secundo linguis loquantur novis; hoc est secundum Bernardum: peccata confiteantur, et non excusent se in confessione, sicut fecit vetusta protoparentum lingua. Tertio serpentes tollant, hoc est secundum Gregorium malitiam de cordibus aliorum exhortatione vel bono exemplo saltem auferant. Aut secundum alios serpentes tollunt, qui detractiones et persecutiones propter Deum patienter sufferunt. Nam detractoribus Ps. dicit: Acuerunt linguas suas, sicut serpentes. Gregorius: Ego patientiae virtutem maiorem signis et miraculis credo, hoc ergo est salutis signum. Quarto si mortiferum biberint, non eis noceat, hoc est, si temptationes mortiferi peccati habent, et non consentiunt, sed vincunt, Bernardus: Daemonum est cogitationes malas ingerere vel suggesti omnes, nostrum est non consentire, nam quotiens resistimus, totiens Deum honoramus, diabolum superamus, angelos laetificamus. Quinto super aegros – inquit – manus imponent, et bene habebunt. Bernardus: Aegras affectiones bonis operibus, scilicet charitatis et misericordiae operient, et hoc remedio curabunt. Nam manus aperire inopi magnum signum salutis est, quia ut Ambrosius dicit: Nil ita commendat Christianum, sicut misericordia, quae sola est comes defunctorum. O homo, haec miracula fac verae Christianitatis! (E)

Septimo Christus ascendens elevatis manibus discipulos benedixit, Act. I. Sed quaeritur: Cur hoc fecit? Respondetur, quod primo pro signo amoris, ut suos Patri offerret et commendaret amandos, Ioh. XIII.: Sciens Iesus, quia venit hora eius, ut transeat ex hoc mundo ad pa.cum dilex.suos qui erant in mun. in finem dilexit eos. In quo docet nos perseverare usque ad mortem in eius dilectione, si volumus in caelum ire, Mat. XXIV.: Qui perseveraverit usque in finem etc. Secundo voluit hoc pro signo consolationis. Magna quippe eis consolatio erat, cum sciebant se a Christo benedictos, quia per hoc bene sciebant, quod essent de parte Dei. Pars enim diaboli est maledicta et in praesenti, iuxta illud Ps.: Maledicti, qui declinant a mandatis tuis, et in futuro amplius maledicanda, Mat. XXV.: Discedite a me, male.in ig.aeter. qui para.est dia. etc. Pars vero Dei est benedicta tam in praesenti – Prover. X.: Benedictio Domini super caput iusti – quam in futuro iudicio, ubi amplius benedicetur, Mat. XXV.: Venite, benedicti Patris mei etc. O ergo Christiane, adverte Christi clementiam, et sectare sanctitatem, ut in caelum ascendas. (F)

Circa secundum principale de maiestate, qua Christus ascendit, accipiamus pro documento conclusionem, quod scilicet Christus divinitatis suae gloriosam maiestatem manifeste monstravit per ascensionis mirabilem dignitatem. Et hoc claret ex septem praecipuis conditionibus dominicae ascensionis:

Primo inquam Christus ascendit cum summa potentia. Nam in ista ascensione claret Christus potentia mira. Primo in hoc, quod ascendit virtute propria, non aliena. Non enim fuit translatus sicut Enoch et Elias, nec raptus ut Paulus, sed assumptus, id est a seipso sumptus, sicut praedixerat Ps. dicens: Exaltare, Domine, in virtute tua. Et Christus Io. III.: Nemo ascendit in caelum glo.propria virtute, nisi qui descendit de caelo fi.ho. etc. Si quippe tu, homo, debes ascendere, oportet, quod fiat virtute sua, quia omne leve sursum et grave deorsum, li. de generatione. Christus levis ab omni peccato sursum habuit ascendere, nos vero gravati peccatis deorsum tendimus, scilicet in Infernum, nisi gratia Dei trahamur sursum. Sed quaeritur: Quali sua virtute Christus ascendit? Respondetur secundum Alexandrum de Hales III. parte q. X. et doctores, quod Christus duplicem propriam virtutem habuit, qua se elevavit. Primo virtute suae deitatis imperantis. Unde Augustinus in sermone dicit: De nostro fuit, quod pependit in cruce, de suo autem, quod ascendit. Secundo virtute animae moventis corpus gloriosum prout vult, quia ut ait Augustinus XXII. De civitate Dei: Tanta erit oboedientia corporis glorificati ad animam beatam, ut ubi velit (?) spiritus, ibi protinus erit et corpus. Prima ergo radix ascensionis Christi fuit virtus divina, qua etiam se resuscitavit, et tandem in caelum elevavit. Et secunda via (?) fuit secundum humanam naturam virtus animae beatae moventis corpus, scilicet dote agilitatis glorificatum. Si quaeras: Quid ergo fecerunt ibi angeli, a quibus ferebatur in caelum, et nubes, quae suscepit eum, Act. I.? Respondet Leo papa dicens: Cum audis elevatum, agnosce militiae caelestis obsequium, non auxilium, servitium, non adiutorium, sicut dicitur rex ferri ab exercitu obsequio venerationis. Sic de nube. Secundo mira potentia Christi apparuit in ascensione, cum propria virtute Christus tam maximum spatium a terra usque ad caelum empyreum percucurrit. Nam secundum sententiam rabbi Moysi refertur a centro terrae usque ad concavum caeli Saturni, quod est septimi planetae via septem milium annorum et septingentorum annorum, id est tantum spatium, quantum de via plana aliquis iret in septem milibus septingentis annis, ita quod iter cuiuslibet diei esset XL miliarium. Alphagranus autem astronomus dicit distantiam istam esse LXV milia milium miliariorum et quingentorum, et satis conveniunt inter se istae positiones in modico differentes. Sed praeterea a sphaera Saturni quanta adhuc est distantia caeli empyrei! Unde et beatus Bernardus dicit, quod de caelo empyreo lapis descendere vix posset in quingentis annis usque ad terram. Sed haec Deus scit, si vera sunt. Sed esse spatium maximum patet ex hoc, quod cum quaelibet stella firmamenti dicatur multo maior tota terra secundum philosophos, tamen propter distantiam maximam parva valde nobis apparet. Mira ergo potentia Christi tam facile et quasi momento pertransisse ascendendo super omnes caelos. (G)

Secundo ascendit Christus manifesta apparentia, Act. I.: Videntibus illis elevatus est etc. Quaeritur: Cur Christus voluit ascendere patenter et evidenter coram omnibus discipulis? Respondetur secundum Franciscum de Mayronis, quod istud miraculum fuit celeberrimum, et ideo ad deitatis Christi declarationem palam videntibus discipulis visu corporali ascendit, ut ipsi ascensionis manifestae testes exsisterent, et Christum Dominum exaltari ad dexteram Dei Patris ac beatos ad caelestem patriam introduci gauderent de se id sperantes fieri post mortem, et ut ipsi ac etiam nos ascensionem in caelum ante oculos cordis haberemus et ad caelestia desideranda levare.

Tertio ascendit Christus cum maxima honorificentia, quia ut dicit Hieronymus: Omnes virtutes angelicae Christo ascendenti venerunt obviam, ipsumque adorantes honorifice in caelum susceperunt, ut impleretur illud Ps.: In veritate deduxisti me, et cum gloria suscepisti me. O quantum etiam a beatis honorabatur! Non immerito ergo dicitur, quod caelum fuit evacuatum angelis bis, scilicet in ascensione Christi et in assumptione Virginis Mariae, et tertio evacuabitur in iudicio. O quam pulchra fuit ista processio!

Quarto ascendit Christus cum felicissima laetitia, sicut praedixerat Ps. dicens: Ascendit Deus in iubila, et Dominus in vo.tubae, unde Augustinus: Ascendente Christo pavet (?) omne caelum, plaudunt agmina, tubae sonant, et laetis se admiscent blanda modulamina choris. Creditur autem secundum Franciscum ibi fuisse laus non tantum mentalis, sed et vocalis. O devota anima, contemplari potes, quanto gaudio Christus tunc intonavit ad angelos dicens: Congratulamini mihi, quia inveni ovem, quae perierat, Lu. XV., id est genus humanum. Quanto etiam gaudio exsultabant angeli pro gloria Christi et pro suae ruinae reparatione, intonantes illud Apoc. XIX.: Gaudeamus, exsultemus, et demus gloriam Deo, quia venerunt nuptiae Agni. Si enim gaudium est angelis super uno peccatore poenitenti, quantum ergo gaudium fuit pro tot beatis. Denique quanto tripudia (?) exsultabant ipsi beati cum Christo pro sui liberatione et regni caelestis adeptione, cantando illud Ps.: Psallite Domino, qui ascendit super caelum ce. ad.o. Gaudeamus ergo et nos, carissimi, ac gratias agamus, quia nostra humana natura est exaltata ad dextram Patris. Gaudeat peccator, quia advocatum habet apud fratrem (?) Christum Iesum, qui est propitiatio peccatorum, I. Ioh. II.: Gaudet iustus Christianus, quia frater eius Christus est in caelis locum sibi parans (?), ut ubi ille est, et ipse Christianus sit. (H)

Quinto ascendit Christus cum admiranda gloria, adeo, quod etiam angeli ex adoratione tantae gloriae et maiestatis quaestiones facerent, ut insinuat Dionysius li. angelorum hierarchia c. VII., secundum illud Isa. LXIII. ad invicem dicentes: Quis est iste, qui venit de Edom, quod interpretatur ’sanguinea’, id est de mundo sanguineo per peccatum; tinctis vestibus de Bosra,1 quod interpretatur ’munita’, id est de Inferno contra Deum munito. Alii admirantes dicunt: Iste formosus in stola sua gradiens in multitudine virtutis, id est potestatis suae gloriosae. Ad quod Christus respondit dicens: Ego, qui loquor iustitiam et propugnata (?) sum ad salvandum, id est qui satisfaciendo divinae iustitiae et vincendo sic diabolum per passionem salvavi hominem. Secundo ergo quaesierunt admirantes dicendo: Quare ergo rubrum est indumentum tuum, sicut calcantium in torculari? Hoc ideo, quia cicatrices in corpore (???) videbant, ex quorum cruore in cruce rubricatus fuerat. Ad id respondit Christus: Torcular calcavi solus, id est crucem, pro homine sustinui solus, in qua sicut in torculari pressus fui, adeo ut omnis sanguis effunderetur. Sed cur sic mirabantur angeli de glori(?) Christi ascendentis? Respondetur, quod videbant quod terra, id est corpus Christi terrenum super caelum elevabatur, cum cum scriptum sit: Caelum sursum, et terra deorsum, Prover. XXV. Secundo quia videbant, quod homo exaltabatur super angelum, cum subesse homo soleret, iuxta illud Ps.: Minuisti eum paulo minus ab angelis. Tertio quia videbant, quod homo ascendebat ad aequalitatem Dei perpetuo regnaturus, ergo mirabantur. (I)

Sexto quia ascendit Christus cum luminosa refulgentia, sclilicet gloriae suae. Nam secundum Francisum licet Christus in aliis apparitionibus (?) praecedentibus ad veritatem suae carnis demonstrandam lucem sui corporis occultaverit, sicut docet Augustinus De civitate Dei, tamen mox ut ascendere coept, ipsam manifestavit secundum illud Ps.: Amictus lumine sicut vestimento.

Septimo ascendit Christus cum clara evidentia suae deitatis, quae manifeste clarebat per ascensionem Christi ad dextram Dei Patris, et per tam clarissima ac tanta miraculorum indicia, unde Ioh. I.: Vidimus gloriam eius glo. quasi uni.a Patre ple.gratia et veritate. Et I.Ioh I.: Quod vidimus oculis nostris, testamur et annunciamus vobis. Sed quaeritur, utrum discipuli viderint in Christi ascensione caelestia et beatorum agmina ipsum comitantia cum iubilis et laudibus. Respondetur secundum Franciscum de Mayronis: Credendum est pie, quod viderunt, sicut enim viderunt Christi gloriosam elevationem, ita et eos, quibus honorifice ferebatur in caelum, eorumque obsequia ut testimonium certius de deitate Christi ferre valerent ex visis. Si dicas: Quomodo videre potuerunt oculo corporali illos beatos spiritus? Respondetur, quod in gloria Christi sicut et in transfiguratione Christi animam Moysi et Elia discipuli viderunt miraculose, et cognoverunt, et voces audierunt, sic in proposito. Legimus quippe, quod aliorum sanctorum animae visae sunt a pluribus deferri cum iubilo angelorum in caelum, ut patet de sanctis Martino, Emerico et aliis. Multo ergo fortius hoc de Christo credendum, quod discipuli viderint talia. (K)

Circa tertium principale de residentia Christi in caelo cum beatis, ad quam Christus ascendit et pervenit hodie, sufficiat tractare hic breviter hanc quaestionem solam de modo, quo beatos locavit in angelorum choris reparando ruinam, utrum Christus subito et in instanti ascenderit ad dextram Dei Patris, et simul perfecerit reparationem ruinae caelestis collocando beatos in angelorum choris. Ad quod omissis argumentis respondetur secundum Franciscum de Mayronis et concordat pro parte Richardus super III. dist. XXII. per plura notabilia puncta. Primum est, quod Christus ascendit morose de terra usque ad locum, quo nubes clara suscepit eum ab oculis discipulorum. Ratio, quia apostoli viderunt eum ascendere, Act. I., motus autem instantaneus et subitus non potest visu percipi, ergo etc. Secundum punctum, quod postquam suscepit eum nubes, mox in momento per omnes caelos ascendit virtute divina et propria usque ad caelum empyreum, iuxta illud Ps.: Exsultavit ut Gigas ad currendam viam etc. Ratio, quia quanto fortior est potentia agentis, tanto minus requirit de tempore, in quo agit. Si enim homo facere potest aliquid in die una, ille, qui habet potentiam duplo fortiorem, potest illud facere in media die, et ciis (?). Cum autem Deus habeat potentiam infinitam, et illa Christus ascendit, ergo in momento ascendit, secundum illud Isa. LXIII.: Gradiens in multitudine virtutis suae, scilicet divinae. Tertium punctum, quod in caelo empyreo non pertransivit Christus subito omnes choros angelorum usque ad summam partem caeli empyrei, sedendo mox ad dextram Patris, quod videtur probabile tali ratione secundum Franciscum, quia Christus promiserat se rogaturum Patrem et missurum Spiritum Sanctum, cum pervenisset ad Patrem, si ergo statim prima die Christus consummasset totum cursum usque ad dextram Dei Patris, sequeretur, quod decem diebus distulerit rogare Patrem de missione Domini Spiritus Sancti promissi, sed hoc non videtur verisimile, quia Ps. in persona Christi dicit pro Ecclesia in terris relicta: Si non proposuero Ierusalem in principio laetitiae meae, et supplendum est, puniar a Deo secundum Lyram, nec putandum est, quod statim Christus rogaverit, sed Deus Pater rogata distulerit, cum Salvator dixerit, Ioh. XI.: Ego autem scio, quia semper me audis. Et ideo rationabiliter satis apparet, quod Christus pervenit ad dextram Dei Patris ordinato progressu die Pentecostes, quo misit Spiritum Sanctum, et non in instanti vel subito. Quartum punctum, quod ipsa prima die ascensionis stare Christus voluit in inferiori parte caeli empyrei, scilicet in ordine vel choro infimorum sanctorum citra omnes angelos, ubi collocavit illos, qui salvati sunt sine ullis meritis propriis, sicut sunt parvuli fidelium, et communes multos beatos, qui non parificantur in praemiis ipsis angelis, ut communius tenetur a doctoribus, qui ponunt in caelo decimum chorum, scilicet infimum pro communioribus hominibus. Quintum punctum, quod altera die, scilicet ascensionis venit Christus ad infimum chorum angelorum, et ibi collocavit, qui merebantur, beatos, et fecit ibi dietam. Sicque consequenter ad chorum angelorum secundum, scilicet ad archangelos, et tandem ad tertium et quartum et quintum, et sic consequenter usque ad nonum chorum, ita quod in quolibet choro unam dietam fecit, ut sua potentia benedicerentur. Sextum punctum, quod supra nonum chorum angelorum, id est Seraphim est chorus proprius Beatae Virginis Mariae, matris Dei, et in isto forte Christus dietam fecisset, si secum ipsam adduxisset. Sed quia in terris eam reliquerat, ideo ibi non stetit. Septimum punctum, quod undecima die in ordine praedictorum, scilicet die Dominica Pentecostes de Seraphim mox Christus ascendit ad supercaelestem hierarchiam, scilicet beatissimae Trinitatis, et collocatus ad dextram Patris statim misit Spiritum Sanctum. Licet haec sint dicta rationabiliter, non tamen temerarie astruenda, sed pie credendo Deo committenda, sicut commisit Deo Hieronymus assumptionem corporalem Virginis Mariae. O ergo quantum fuit ibi gaudium, quantum festum omnibus! O quam gloriosum est illud regnum, in quo cum Christo regnant omnes sancti. Ad quod noc perducat Christus Iesus, qui vivit in saeculorum saecula.


In festo Pentecostes et diebus subsequentibus sermones habentur *parte de tempore*, inter sermones videlicet Dominicales.



1 Is 63,1

7