[Pelbartus: Pomerium de sanctis, Pars hiemalis
Sermo LXV.]
In cena Domini Sermo IV. de sacrae communionis digne obligatione et fructificatione
Dominus Iesus in qua nocte tradebatur accepit panem et gratias agens fregit et dixit: Accipite et manducate, hoc est corpus meum. Scribuntur haec I. Cor. XI.[1]et in epistola hodiernae sollemnitatis. (A)
Quemadmodum dicit Lyra et concordant doctores: Christus in cena ultima post esum agni paschalis pedes discipulorum lavit et sacramentum eucharistiae instituit ac discipulis dedit, ut scilicet agni paschalis immolatio, quae fuit figura eucharistiae, tanquam praecedens umbra audiente luce vel inchoata cessaret. Sed Ecclesia postea ob reverentiam sacramenti statuit rationaliter a ieiuniis sumendum de consecratione dist. II. „Liquido” et XXVI. q. VI. „Si quis de corpore”Sed quoniam Corinthii sumere volebant hoc sacramentum praeparato convivio in ecclesia post cibum praegustatum. Ideo Apostolus in hac epistola eos reprehendit dicens: Convenientibus vobis in unum, scilicet ad percipiendum Eucharistiae sacramentum, iam non est dominicam cenam manducare, id est iam non licet vobis. Subditur eam: Unusquisque enim suam cenam, scilicet quam sibi praeparavit, praesumit ad manducandum[2], scilicet ante sacramenti sumptionem. Praeparabant enim sibi cibaria et portabant ad ecclesiam, et divites laute comedebant et bibebant, pauperes esuriebant. Ideo subdit: Et alius quidem esurit, alius autem ebrius est.[3] Et quoniam in loco sacro fiebat abusus talis convivii, ideo dicit: Numquid domos, scilicet non consecratas habetis ad manducandum et bibendum aut ecclesiam contemnitis, id est sic certe contemnitis et confunditis eos, qui non habent, id est pauperes, qui erubescebant non habentes, quid comedere honeste coram tanta multitudine in ecclesia. Quid dicam vobis? Laudo vos? (interrogative) Respondet: In hoc non laudo[4],immo vitupero. Ego enim accepi a Domino, scilicet revelante mihi, quod tradidi vobis, scilicet de dignitate huius sacramenti. Subdit: Quoniam Dominus Iesus in qua nocte tradebatur, id est hodie, accepit panem, gratias agens fregit[5], quod anticipando dicitur, quia non fregit antequam consecrationis verba protulit, sed prius consecravit et post fregit, ut et solet Ecclesia, et sic distribuit discipulis. Et quoniam haec facta sunt in ista cena, convenienter ergo accipiuntur pro themate nostri sermonis hodie verba haec etc. In quibus verbis claret, quod Christus mandavit accipiendum sive communicandum fidelibus sacramentum eucharistiae. Ad praesens ergo sacra communione tria misteria notabimus pro sermone, ut his temporibus tanto ferventius Christiani et devotius communicare studeant:
- Primum misterium dicitur necessitatis
- Secundum dicitur idoneitatis
- Tertium fructuositatis
Quia nimium multi sunt obliti suae salutis, qui scilicet communicare negligunt, ideo pro conterenda corum duritia de his agemus in sermone. (B)
Circa primum de necessitate communionis quaeritur, utrum sub necessitate salutis obligentur fideles adulti ad perceptionem sacrae communionis. Et respondetur per conclusionem, quod sic triplici ratione:
- Primo ratione comminationis divinae
- Secundo ratione praeceptionis Ecclesiae
- Tertio ratione passionis Christi eiusque memoriae
Primo inquam ratione comminationis divinae. Nam Christus Deus comminando dicit Ioh. VI.: Nisi manducaveritis carnem filii hominis et biberitis eius sanguinem, non habebitis vitam in vobis.[6] Quibus secundum Lyram et communiter doctores ostenditur, quod adultis necessarium est hoc sacramentum accipere saltem voto, si non potest re. Sicut enim in vita (inquit) corporali cibus est necessarius ad vitam conservandam, ita in vita spirituali hoc sacramentum est necessarium, quia vitae spiritualis conservativum. Nam sicut baptismus est quaedam spiritualis generatio, ita eucharistia est quaedam spiritualis nutritio. Quod autem addi: Et sanguinem eius biberitis. Non est – inqiut – intelligendum, quod hoc sacramentum sit sub utraque specie a fidelibus sumendum, sed tantummodo hoc a sacerdotibus celebrantibus. Licet in primitiva Ecclesia populus sub utraque specie communicaret, tamen postea provide ordinatum est, ut non communicet populus sub specie vini propter periculum effusionis et quia sub specie panis accipitur etiam sanguis inquantum ibidem continetur. Quia sub utraque specie totus Christus est, aliter tamen et aliter, quia sub specie panis continetur corpus Christi ex vi verborum sacramenti. Cetera vero ibi sunt ex concomitantia et eodem modo sub specie vini est sanguis Christi ex vi sacramenti cetera ex concomitantia. Haec Lyra. Et ad id Alexander de Hales recitat exemplum, quod in quodam conventu, dum laici fratres vellent communicare sub specie utraque et instanter hoc postularent. Ecce praesbiter frater celebrans dum frangeret speciem panis in patena ad communionem vidit sanguinem effluere miraculose et patenam replentem, quo percussi omnes miraculo viso destiterunt a communione utriusque speciei. Patet ex praedictis necessitas. (C)
Secundo ratione praecepti Ecclesiae. Praecepit namque sancta mater Ecclesia fidelibus cunctis, ut communionem suscipiant reverenter, saltem semel in anno in pascha, nisi forte de proprii sacerdotis consilio ob aliquam rationabilem causam ad tempus ab huiusmodi perceptione duxerit abstinendum. Et hoc tanta districtione praecepti mandavit, quod alioquin et vivens ab ingressu ecclesiae arceatur, et moriens Christiana careat sepultura, ut habentur haec expressae De poenitentiis et remissionibus c. „Omnis ex concilio generali per Innocentium tertium”. Circa hoc Ecclesiae praeceptum est notandum, quod pro varietate temporum varia facta sunt statua. In Ecclesia quidem primitiva dum sanguis Christi recens fervebat in corde credentium per donum Spiritus Sancti, communicabant omnes quotidie, ut patet Act. II.[7] et de consecratione dist. II. c. „Peracta”. Lapsu autem temporis refrigescente caritate usus communionis est deductus ad dies dominicos, ut patet de consecratione. dist. II. „Quotidie”. Tandem homines ceperunt fore negligentes et multi indigne sumentes, Analectus papa instituit, ut quantuscunque venirent ad ecclesiam, communicarent, sed quia multi conveniebant ad ecclesiam, qui se non bene praeparabant, ideo papa Fabianus reduxit et statuit, ut ter in anno homines communicarent, videlicet in pascha, nativitate Domini et pentecoste, de consecratione. dist. II. „Et si non frequentius” et c. „Seculares”, quia pro his festis melius se praeparabant. Successu autem temporum, quo caritas refriguit ad extremum reductum est ad pascha, ut dicto c. „Omnis”, quod praecedit pro ipsius praeparatione quadragesima. Sed heu quantum nunc inundavit malicia hominum multorum, quia non solum semel in anno, verum et per plures annos sine communione remanent. (D)
Sed quaeri hic potest, utrum homini existenti in peccato mortali melius sit communicare in pascha pro oboedientia praecepti, quam dimittere propter conscientiam peccati. Respondetur, quod melius est communionem dimittere, quam in peccato mortali communicare secundum doctores. Ratio quia Ecclesia praecipiens semel in anno communicare debere. Noluit, quod in peccato communicet quis, sed potius praehabita diligenti praeparatione. Unde indigne communicando non satisfacit praecepto, nec excusatur pro tali oboedientia. Si dicas: Nunquid contemnere debeo praeceptum Ecclesiae de communicando semel in anno, cum habeam talem peccatum vel odii vel carnalitatis, quod dimittere vel cavere non possum? Nam si communicabo sic, mortaliter pecco indigne accedendo, si non etiam mortaliter pecco contra praeceptum Ecclesiae faciendo, ergo ero perplexus? Respondetur, quod cum dicis peccatum omittere vel cavere non posse, mentiris, quia liberum arbitrium habes ad faciendum vel non. Teneris ergo peccatum deponere et propositum non peccandi assumere, et sic paratus ad communionem accedere, quod si non es sic dispositus, tunc de consilio sacerdotis abstinere debes a communione, et sic non contemnitur praeceptum Ecclesiae, nec perplexus eris. Nam in hoc respicienda est conscientia confitentis, si adhuc petas. Quid ergo si simpliciter manebo in peccato, nec volo me disponere ad communionem? Utrum melius sit penitus dimittere communionem, an sic accedere? Respondetur, quod inter duo mala minus malum est eligendum. III. Thopicorum. Sed in peccato communicare est malum maius et secundum se, non communicare autem malum est minus tanquam prohibitum, unde prius debet homo se dimittere excommunicari, quam cum conscientia peccati mortalis corpus Christi sumat. Sed dico tibi, homo, pertimesce Dei iram et damnationem aeternam. (E)
Tertio obligantur ad communionem fideles ratione memorationis passionis Christi et caritatis. Nam propterea Christus hoc sacramentum instituit, unde et ait: Hoc facite in meam commemorationem. [8] Luce. XXII. et Paulus in ipsa epistola: Quotienscumque manducabitis panem hun cet calicem bibetis, mortem Domini annunciatis, donec veniat. [9] Lyra: Ipsam repraesentando per hoc sacramentum, donec veniat, scilicet ad iudicium, per quod datur intelligi, quod celebratio huius sacramenti non deficiet in Ecclesia usque ad finem mundi. Unde salvator dicit Matth. ultimo capitulo: Ecce ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad summationem saeculi[10], quia in hoc sacramento est totus Christus secundum humanitatem et deitatem. Cum ergo hoc venerabile sacramentum fideliter et devote sumptum Christum passum in memorem revocet, profecto ingratissimi censendi sunt, qui saltem semel in anno communicare nolunt. O, corda durissima, quae tanti benefactoris, scilicet Christi nec etiam perraro recordari vultis efficaciter. O, anima peccatrix, quid sic agis, quid negligis? Non sic utique fecit erga te filius Dei benedicti. Nunquam ipse te oblivioni tradidit, quin potius semper memor fuit tui nascendo, sugendo ubera, vigilando, ieiunando, orando, praedicando, et insuper pro te patiendo et moriendo. Nam semper te dilexit, semper in corde habuit dicens: O, anima humana, ecce propter te factus sum homo, propter te veni, propter te suffero labores et crucem. O ergo piissima anima peccatrix, cur illum non inspicis, cur non diligis eum, qui te sic dilexit? Cur pro tua salute peccatam non deponis? Cur eius doloribus non compatetis et sacramentum in illius memoriam non accipis? Audi dicentem de cruceque clamantem secundum Bernardum: Vide homo, quae pro te patior! Ad te clamo, pro te morior. Vide clavos, quibus confodior! Non est dolor sicut quae crucior. Et cum sit tantus dolor exteritus, intus est dolor gravior, cum te ingratum experior. Haec ille. Simus ergo grati communicando! (F)
Circa secundum misterium, scilicet idoneitatis quaeritur: qui sunt idonei ad communionem et qui non? Ratio quaestionis, quia sicut fideles obligantur communiter ad communionem, ut iam patuit, ita sunt nonnulli, qui a communione excluduntur iuxta statuta Ecclesiae. Opus est ergo scire de his. Ad hoc ergo respondendo secundum Petrum Aureolum in IIII. dist. IX. q. II. Plurime condictiones idoneitatis assignantur, quas brevius, ut melius capi queant, ad octo reducemus accipiendo eas secundum litteras huius dictionis communio:
- Primo per C crudelitas
- Secundo per O oris confessionem
- Tertio per M munditiae puritatem
- Quarto per aliud M mentalem discretionem
- Quinto per U usum sacramentalem
- Sexto per N nitidam sine nota conversationem
- Septimo per I ieiunii qualitatem
- Octavo per O operosam praeparationem
Primo itaque idoneus susceptor Eucharistiae est credens in Christum fideliter. Nam multi infideli dari debet. Sed quid de cathecuminis? Respondet Petrus Aureolus, quod non debet dari eis, quia non sunt de familia Christi per baptismum, qui est ianua sacramentorum.
Secundo idoneus susceptor est ore confessus legitime, quia quantumcunque doleret de peccato commisso mortali non sufficit, ut digne sumat. Sed oportet legitime confiteri, aliter suscipiens peccat mortaliter. Et de hoc satis late patuit *sermone III. „F”*.
Tertio idoneus susceptor est corpore mundus et mente purus, scilicet ab omni peccato, unde pollutus in somnis debet abstinere. Sed per quantum tempus? Respondetur secundum Albertum et Thomam, quod per XXVI horas abstinere debet. Sed Petrus de Palude limitat hoc verum, cum accidit circa mediam noctem: Si non ante mediam noctem acciderit abstinere, non tenetur, nisi quando provenit ex causa mortalis peccati de hoc *sermo III. „E”*.
Quarto idoneus susceptor est mentis discretione praeditus, unde demoniacis et amentibus non debet dari, neque etiam pueris ante aetatem discretionis debet dari. Tamen Petrus Aureolus distinguit de amentibus et demoniacis, si tales nunquam habuerunt usum rationis nullo modo debet eis dari etiam in articulo mortis. Si autem aliquando habuerunt usum rationis et lucida habent intervalla, quibus devotionem habent ad sacramentum hoc et petunt, tunc dari debet eis, quando habent usum rationis, etiamsi non sint in articulo mortis. Dicitur etiam secundum Thomam quod demoniacis non est neganda communio, nisi forte certum sit, quod pro aliquo crimine a diabolo torqueantur, si tamen non timet de periculo vomitus vel alterius irreverentiae et usum rationis habeat. (G)
Sed de pueris quaeritur: Quae est debita aetas ad communicandum eos? Respondetur: Licet graeci antiquitus pueris darent, ut de consecratione dist. II. parvuli tamen sacramentaliter non possunt sumere propter carentiam discretionis. Ideo requiritur aetas debita. Et secundum Alexandrum in IV. Summae et Petrum Aureolum: Relinquendum est arbitrio boni viri, qui potissime considerare habet, an ille, qui communicare debet, tantam habeat fidem et discretionem, ut distinguere sciat inter sacramentum corporis Christi et materialem panem et revereri ab alio cibo, saltem ex aliorum instructione, quod potest esse, cum sunt X vel XI annorum, unde protunc debent et tenentur ad communicandum inducere eos, qui habent curam eorum. Secundum Thomam in IV. dist. IIII.
Quinto idoneus susceptor Eucharistiae est secundum usum sacramentalis sumptionis reficiendus, videlicet hoc sacramento, quod ideo additur, quia secundum eundem Petrum Aureolum ubi supra et concorditer Thomas aliique doctores: quando Christus in hoc sacramento apparet miraculose in forma pueri vel carnis cruentatae vel huiusmodi, non debet sumi ab eo, qui sic videt, quia non habet rationem cibi vel speciem convenientem humanae refectioni, quod si omnibus sic apparent, debet cum reliquiis poni.
Sexto idoneus est nitidus in conservatione, nec crimine notatus. Unde XXXIII. q. II. c.: Latorem dicitur de patricida et matricida, quod non debent communicare usque ad tres annos. Et secundum Richardum in III.: Nulli notorio et manifesto ac infami peccatori cum ad poenitentiam revertitur est statim Eucharistia ministranda. Tum propter reverentiam sacramenti, tum ut probetur eorum conversio vera vel ficta, tum ne alii pusilli scandalisentur. Item nec histrionibus dari debet de consecratione dist. II. „Pro dilectione” Si tamen praedicti revertantur ad dominum, eis communio et reconciliatio non negatur, ut ibidem dicitur in c. sequenti. Non tamen est intelligendum, quod dari debet statim, sed differi usque post peractam poenitentiam publicam, nisi forte articulus pietatis vel necessitatis aliquando suaderet statim dandum. Puta, quia esset tam fervida poenitentia, compunctio et lacrimarum abundantia, quod etiam alios ad devotionem provocaret vel mortis periculum immineret. Nam in extremo vitae nulli poenitenti est Eucharistia deneganda, ut probatur dist. I. „Poenitentes” XXVI. q. VI. „Si praesbiter”. Unde nec decapitandis pro crimine, nec suspendendis est neganda communio, si confiteantur et petant, ut in Clementi De poenitentiis et remissionibus immo dari debet.
Septimo idoneus est ieiunus. Nam quicunque aliquod, quantumcumque parvum per modum cibi vel potus post mediam noctem sumpsit sive illud digesserit, sive non, communicare illo die non poterit, de consecratione dist. II. c. „Liquido” excipitur articulus mortis ne sine viatico decedat.
Octavo idoneus est operose praeparatus et diligentissime dispositus, scilicet cum diligenti examinatione firmoque proposito cavendi ab omnibus de cetero mortalibus oratione et meditatione passionis Christi ac devotione et reverentia ad hoc sacramentum, ut patuit *sermone III*. Si quaeras: Unde possim scire me sufficienter praeparatum et digne accedere ad communionem ut principiam fructum? Respondetur secundum Thomam super IV. dicentem, quod nullus hoc certitudinaliter potest communiter scire, tamen coniecturas potest habere secundum Bernardum per quattor signa: Primum, cum verba Dei devote audit. Secundum, cum quis promptum se ad bene agendum invenit, praecipue in facienda confessione et satisfactione et veniae postulatione a laesis et iniuriarum remisione et huiusmodi. Tertium, cum firmum propositum cavendi in futurum omnia peccata habet. Quartum, cum de praeteritis vere dolet. Per huiusmodi signa facta prius diligenti discussione conscientiae, quamvis forte non sufficienti ad communionem devote accedens non peccat, immo ex vi sacramenti remissionem peccatorum oblitorum et fructum eucharistiae consequitur. Verum, ut dictum est, si quis omnino se ad hoc indispositum viderit, a sacra communione abstineat. O ergo carissimi, deflete peccata, ne aeternalia incurratis tormenta. (H)
Circa tertium de fructibus dignae communionis accipiamus pro conclusione, quod fideles devote et digne communicantes consequuntur multiplices fructus salutares. Nimirum decem praecipuos fructus notabimus, quos pro faciliori captu secundum litteras huius dictionis eucharistia accipiendo prosequamur.
Primus dicitus Elevatio, quia animam cibando et reficiendo delectabiliter elevat a terrenis et carnalibus, quae desipere facit et sapere caelestia. Unde Gregorius super Ezechielem X. dicit: Dulce est esse in humanis rebus, sed ei, qui spiritualia non gustavit, gustato autem spiritum desipit omnis caro. Haec ille. Propterea dist. LXXXII. „Praesbiter” in medio dicitur, quod cum diu Eucharistia non percipitur, cor hominis induratur.
Secundus dicitur Unio, quia unit Christo. Propterea vocatur communio quasi communionis unio, quia unit membra in corpore mistico capiti Christo. Unde Ioh. VI.: Qui manducat meam carnem et bibit meam sanguinem, in me manet et ego in eo[11]. Lyra: id est unitur mihi per caritatem. Ratio, quia cibus corporalis converti habet in substantiam aliti II. De anima. Cibus autem iste econverso sumentem convertit in se. Iuxta illid dictum Augustini Li. Confessionum: Cibus sum grandium nec me mutabis in te, sed tu mutaberis in me. Pro quo nota, quod in Eucharistia sumitur caro Christi et sanguis et anima vere et deitas. Caro unit sibi corpus digne communicantis, sanguis sanguinem, anima animam, deitas intellectum et voluntatem, et sic totus homo transformatur in Deum. Corpus enim Christi si qua in corpore sumentis reperit sibi, videlicet convenientia, ut munditiam corporis et castitatem illa ad se rapit spiritualiter et perficit. Similiter et sanguis Christi cor hominis penetrat, ubi fons sanguinis est, et sic fomitem repimit, anima Christi adamat et deitas ignit, gratia caritatis animam digne communicantis inhabitat, irradiat, et sicut ignis in se ferrum totaliter transmutat, ut sit ignitum, sic etc. (I)
Tertius fructus dicitur Conservatio, quia conservat a peccato. Declaratur secundum Tho. III. per qu. LXXIX. ar. VI. quia peccatum est quadam mors animae. Iaco. I. Peccatum cum consummatum fuerit, generat mortem. [12] Unde hoc modo perservatur quis a peccato futuro, quo perservatur corpus a morte, quod sit dupliciter:
Uno modo naturam interius roborando contra corruptiva interiora et sic perservatur a morte per cibum et medicinam.
Alio modo exterius muniendo contra impugnationes vel laesiones et sic perservatur per arma. Utroque modo hoc sacramentum conservat a peccato:
Primo quidem per hoc, quod Christo unit, roborat et confirmat in vita spirituali tanquam cibus et medicina spiritualis. Iuxta illud Ps.: Panis cor hominis confirmat,[13] verumtamen non aufert possibilitatem peccandi.Eo, quod homo in statu viae est huius condicionis, quod potest flecti in bonum et malum.
Secundo quidem inquantum est signum passionis Christi, per quam victi sunt daemones, repellit illorum impugnationes. Unde Chrysostomus super Iohannem ait: Ut leones flammam spirantes de mensa domini recedimus terribiles facti daemonibus. Ad quod narratur exemplum, quod quidam sacerdos missa dicta cum venisset ad quandam obsessam a diabolo, territus daemon quasi a flamma cepit clamare: Quo vadam, quo fugiam? Respondit sanctus ille: Veni in os meum! Daemon ait: Vae, vae non possum, quia illud intravit Altissimus. At ille: Veni ad pollicem! Respondit: Non audeo, quia Deum tractavit. Et sic compulsus est exire. Unde patet etc.
Quartus fructus dicitur Augmentatio. Bernardus in sermone De corpore Christi: Nullum – inquit – sacramentum est isto salubrius, quo augentur virtutes, et mens omnium spiritualium carismatum abundantia impinguantur. Ratio secundum Thomam ubi supra ar. I., quia in hoc sacramento continetur realiter Christus, quia sicut in mundum visibiliter veniendo venit cum gratia. Ioh. I. Gratia et veritas per Iesum facta est,[14]: ita veniens in hoc sacramento affert gratiam propter quod vocatur Eucharistia graece, quod bona gratia interpretaturI.q. I. „Multi”. (K)
Quintus dicitur Remissio, quia per hoc sacramentum sit peccatorum remissio de consecratione dist. II. „Ante benedictionem” et c. „Si quotiens”, ubi amb. ait: Si quotiens effunditur sanguis Christi, in remissionem peccatorum effunditur. Debeo merito semper accipere medicinam, qui semper pecco. Sed quaeritur, utrum digna communio Eucharistiae tollat omnia peccata commissa a homine. Respondetur secundum doctores, quod hoc sacramentum quamvis secundum se consideratum habeat tantam virtutem ex passione Christi, quod possent per ipsum remitti omnia peccata, sed in ordine ad recipientes non aequaliter operatur remissionem. Nam si quis accedit in peccato mortali scienter, talis impedimentum praestat effectioni huius sacramenti, et cum hoc indigne accedens iudicium manducat. Unde Augustinus Li. de ecclesiasticis dogmatibus dicit: Si mens in affectu vel conscientia mortalis peccati est, gravatur magis eucharistiae perceptione, quam purificetur. Exemplum: Si rex magnus veniret ad domum tuam pro praestandis magnis gratiarum beneficiis, et tu ipsum susciperes pessime deturpata domo stercoribus, iram utique demereris potius, quam gratiam. Item in illis, qui digne suscipiunt, delet peccata venialia, et etiam quae ad reatum mortalia confessa et oblita. Sed communiter non oportet, quod semper omnia deleat, nisi esset devotionis fervor tantus et mensura secundum Thomam in IV. dist. XII. (L)
Sextus dicitur Iteratio, scilicet indulgentiae Dei, quod est pro magno fructu tam pro praeteritorum peccatorum remissione, quam pro sequentium revelatione de consecratione dist. II. „Iteratur”: Quia – inquit – quotidie labimur, quotidie Christus pro nobis mistice immolatur, ut qui semel moriendo mortem vicerat, quotidie recidiva peccatorum per haec sacramenta relaxet. Unde dicunt doctores, quod si homo post dignam communionem in peccatum reveret vel recidivaret, facilius ab illo refugere potest, quam si ante illud non communicasset. Ratio, quia per communionem dignam anima roboratur et fortificatur, ut diximus, facilius est autem forti refugere, quam debili ergo etc.
Septimus dicitur Satisfactio, quia homo communicando digne satisfacit praecepto, et quia secundum Thomam ubi supra: hoc sacramentum est sacrificium Ecclesiae. Habet ergo vim satisfactivam et prodest pro quibus offertur a sacerdote tam vivis, quam defunctis ut Gregorius dicit.
Octavus dicitur Tutatio, scilicet contra mortem aeternam. Ioh. VI.: Hic est panis de caelo descendens, ut si quis manducet, non moriatur.[15]Item contra omnia pericula, unde ab angelo percutiente liberavit filios Israel sanguine agni paschalis,[16] Exo. XII. in figura huius.
Nonus dicitur Introductio, scilicet ad patriam. Idcirco Magister in IV. dist. VIII. c. I. dicit: Recte viaticum appellatur, quia in via reficiens nos usque in patriam deducit. Legitur de matre sancti Augustini, quod cum communicasset, clamavit: Volemus in caelum, volemus in caelum.
Decimus dicitur Adornatio. Dicit enim Franciscus de Mayronis Sermone de sacerdote, quod qui hoc sacramentum frequentaverunt digne, tanto decorabuntur amplius in caelesti gloria ex splendore sanguinis Christi. Sicut et beata Agnes ait: Sanguis eius ornavit genas meas. Ratio patet, quia secundum maioritatem gratiae magnitudinem gloriae tales habebunt. O ergo, carissimi, currite omnes ad praeparandum et digne suscipiendum, ut salvemini per ipsum Dominum Iesum in sacramento existentem, qui vivit in saecula seculorum Amen.
[1] ICor 11, 24
[2] ICor 11, 20-24
[3] ICor 11, 21
[4] ICor 11,22
[5] ICor 11, 23–24
[6] Ioh 6, 54
[7] Act 2, 46-47
[8] Lc 22, 19
[9] ICor 11, 26
[10] Mt 28, 20
[11] Ioh 6, 57
[12] Iac 1, 15
[13] Ps 103,15
[14] Ioh 1, 17
[15] Ioh 6, 50
[16] Ex 12, 5