Osualdus de Lasko

OS

Index sermonum ››
Collaboratores ››

OD

Index sermonum ››
Tabula secundum ordinem locorum ››
Tabula secundum ordinem vocum ››
Photographiae paginarum editionis ››

OQ, OQ.E

Index sermonum et exemplorum ››
Tabula secundum ordinem locorum ››
Tabula secundum ordinem vocum ››
Photographiae paginarum editionis ››

OG

Index sermonum ››
Tabula secundum ordinem locorum ››
Tabula secundum ordinem vocum ››

A szövegkiadás az
OTKA K 77915
és az
OTKA K-104716
támogatásával készült.

[Oswaldus de Lasko, Sermones de Sanctis Biga Salutis intitulati
Sermo XXII.]

De conversione sancti Pauli apostoli
Sermo I.

Saule, Saule, quid me persequeris? Qui dixit: Quis es, Domine?[1] Act. IX.

Haec verba dicebat Paulo apostolo ille Iesus benedictus, qui pro hominibus crudelem subiit mortem, resurrexit ac in caelum ascendit nolens aliquem perire, sed omnes homines ad agnitionem veritatis venire. Inter quos specialiter vocavit hunc peccatorem nomine Saulum dicens: Saule, Saule, quid me persequeris? Ubi est sciendum, quod triplex est peccatorum conversio, scilicet:

Prima namque conversio est divinalis eo quod fit peccatoris conversio ex divina gratia, iuxta illud Ps.: Misericordia eius praeveniet me,[2] quia antequam peccamus, liberum habemus arbitrium, sed postquam peccaverimus, iam nostra voluntate tantum resurgere non possumus. Ut dicit Salvator Ioh. VI.: Nemo venit ad me, nisi qui misit me, Pater, traxerit eum.[3] Haec autem inductio aliquando fit per internam inspirationem, ut latroni iuxta latus Christi pendenti, ut dicit Augustinus: Quis - inquit - illum docebat, nisi qui iuxta illum pendebat? Erat illi fixus in latere, sed habitabat in corde.[4] Unde dicebat Salvatori: Memento mei, dum veneris in regnum tuum! Aliquando

Deus inducit peccatorem ad conversionem per aeternam exhortationem. Hoc modo quotidie convertuntur peccatores in sacra praedicatione. Hinc Gregorius in homelia: Praedicatio praevenit, et tunc ad mentis nostrae habitaculum Dominus venit.[5] Unde et Deus ad Esaiam LVIII. c. dixit: Clama, ne cesses et annuntia populo meo scelera eorum![6] Aliquando Deus inducit ad conversionem peccatorem per terroris incussionem. Unde Esa. XXVI. c. dicitur: A timore tuo concepimus et peperimus spiritum salutis.[7] Aliquando Deus inducit peccatorem ad conversionem per flagellationem, ut vexatio det intellectum auditui. Hinc Gregorius ait: Mala, quae hic nos premunt, ad Deum ire conpellunt.

His omnibus modis pietas nostri Salvatoris hunc peccatorem, Christianitatis specialem inimicum ad se convertit gratiam ei infundendo, quod notatur in nominis eius expressione dicens: Saule. Prius enim, ut dicit Lyra super I. ca. Ro.: Saulus vocabatur, sed postea propter conversionem Sergii Pauli viri potentis vocatus est Paulus. Secundo convertit eum per externam vocationem, quod notatur in eo, quod geminavit nomen dicens: Saule, Saule, quid me etc. Tertio convertit eum Deus per [os 022. c. 02] timoris incussionem, quod notatur in eo, quod tremens ac stupens dicebat: Domine, quid me vis facere? Quarto convertit eum Deus per flagellationem, quod notatur in eius excaecatione. Pro tantis igitur Dei miserationibus Ecclesia eius conversionem solemnisat solum inter omnes peccatores conversos.

Secunda etenim conversio est humanalis, quando scilicet quis per liberum arbitrium excitat se ad Deum, et disponit se ad gratiam, quam misericors Deus sibi non negat. Iuxta illud Zach. I.: Convertimini ad me et convertar ad vos.[8]

Tertia conversio est daemonialis, cum videlicet ficte quis confitetur vel sine proposito cavendi se de cetero. De quibus Isidorus: Irrisor est - inquit - et non paenitens, qui adhuc agit, quod paenitet.[9] Non talis fuit beatus Paulus, cuius auribus continue insonabant verba Christi de caelo vocantis et dicentis: Saule, Saule. In quibus quidem verbis tria considerare ad honorem beati Pauli possumus, scilicet:

Primum documentum dixi, quod considerare possumus detestationem offensionis, quia propter multa magna et horrenda crimina Deo fuerat exosus et populo Christiano infestus adeo, ut Salvator de caelo clamabat contra eum dicens: Saule, Saule, quid me persequeris? nolens amplius eius malitiam tolerare, quia fuit magna propter multa peccata horrenda et magna, scilicet

Primo inquam Deo et hominibus eius offensio [os 022. c. 03] fuit detestabilis, quia errorem fovebat. Erat enim pharisaeus, ut ipse dicit Act. XXIII.: Ego - inquit - sum pharisaeus et filius pharisaeorum,[10] qui dividebantur a ceteris Iudaeis in conversatione et habitu. Pro quo est notandum, quod circa tempora adventus Christi fuerunt tres sectae apud Iudaeos a communi vita aliorum distantes, et in singulis erant aliqui errores, secundum Vincentium in Speculo historiali libro VII., videlicet Pharisaei, Sadducaei et Esseni.

Pharisaei quidem victu parco et austero, ac habitu parco, cultu traditiones statuentes, in quibus Moysi determinationes servabant, scripturam chartarum in fronte gestabant et in sinistro brachio, in qua Decalogus inscriptus erat. Et haec dicebantur 'philateria' quasi 'legis observatio'. Isti maiores fimbrias ferentes, spinas eis affigentes, quibus puncti deambulando memores essent mandatorum Dei et iudicii Dei futuri dicentes omnem animam incorruptam esse, solas bonorum animas in alia corpora transire usque ad resurrectionem et iudicium. Et in hoc errabant, malorum autem animas aeternis trudi carceribus, et sic patet error beati Pauli.

Sadducaei generalem resurrectionem negabant, sed animas cum corpore mori putabant, nec angelos esse dicebant, solos quinque libros Moysi recipiebant, nimis severi erant, nec inter se sociales, ob hoc se 'Sadducaeos', id est 'iustos' nuncupabant.

Esseni vero quasi in omnibus vitam monasticam gerebant, nuptias abhorrentes, omnia habebant communia, squalorem decus putabant, nulla eis civitas, sed in singulis domicilia habebant. Solem, ut oriretur, orantes postea usque ad quintam horam operantes, loti quis simul cum silentio edebant. Deprehensum in peccatis a se repellebant, ut herbas more pecorum decerpens usque ad mortem poeniteret, spuere in medium vel ad sui dexteram partem vitantes. [os 022. c. 04]. Intantum sabbatum custodiebant, ut nec ea die alvum purgarent, animas a principio creatas corporibus uniri et exutas bonas ultra Oceanum degere, malis vero procellosa loca delegantes. Ecce patet error horum.

Verumtamen Lyra dicit de beato Paulo super XXIII. ca Actuum Apostolorum Ego - inquit - sum pharisaeus, filius pharisaeorum, quod Paulus dicit se pharisaeum quantum ad fidem resurrectionis et existentium angelorum, fuit tamen filius pharisaeorum, quia pater eius carnalis fuit pharisaeus, similiter pater eius spiritualis, scilicet Gamaliel.

Secundo offensio beati Pauli in statu peccati fuit Deo et hominibus detestabilis, quia in Christum saepe blasphemiam inferebat latrando contra ipsum et sanctus ac legem hanc immaculatam. Ubi est sciendum, quod blasphemia specialiter ex tribus oritur, scilicet

Primo blasphemia oritur ex superba elatione, et hoc fit multipliciter. Primo cum videlicet veritas Sacrae Scripturae pervertitur et ad sensum alium sibi repugnantem trahitur, Deus blasphematur, sicut faciunt omnes haeretici Iudaei. Ideo dicitur de eis Esa. V.: Abiecerunt legem Domini, et eloquium Sancti Israel blasphemaverunt.[11] Secundo Deus blasphematur, cum iustitia divina detestatur. Dicunt multi blsaphemi: "Deus non est iustus, quia illis, qui ei serviunt, dat adversa et malis prospera." De quibus dicit Hiere. XII.: Quare via impiorum prosperatur?[12] Bene est his, qui praevaricantur et inique agunt. Haec profecto est pessima blasphemia, ut dicit Ambrosius in libro, qui dicitur Epistola Paradisi, quod blasphemia est, cum Deo attribuitur, quod ei non convenit, vel removetur ab eo, quod ei convenit. Isti vero attribuunt ei, quod ei non convenit, scilicet iniusticiam. Sed certe debent adversitates vitae praesentis putare felicitates, quia [os 022. c. 05] dicit Augustinus super Psalmo: Credidisti - inquit - in Christum, quare credidisti? Quid tibi promisit, si felicitatem huius saeculi tibi promisit Christus, murmura adversus illum, quando vides infidelem felicem? Quid tibi promisit felicitatis, nisi in resurrectione mortuorum? Quid autem in hac vita ipse, inquam, promisit? An dedignaris, serve et discipule, quod dominus et magister? Nonne ab ipso audis: non est servus maior domino suo?. Ille pro te dolores, flagella, crucem, mortem, obprobria portavit, et quid horum iusto debetur, quod tibi peccatori non debetur?[13] Tertio blasphematur Deus, cum Christi deitas denegatur. Hoc modo Christum blasphemant omnes Iudaei, pagani et Antichristus. Talis fuit Paulus, qui irascebatur contra Christum, persequebatur eius legem ac discipulos vituperabat, capiebat, truncabat. Ideo dicit ipse I. ad Thimo. I.: Fui blasphemus et persecutor et contumeliosus.[14]

Secundo blasphemia oritur ex irae malignitate, utpote cum quis ex vehementi furore commovetur contra Deum vel sanctos loquendo inania, vel etiam cogitando. Unde Math. XV.: Dominus dicit: De corde exeunt cogitationes malae: homicidia, blasphemiae, etc.[15]

Tertio blasphemia oritur ex infidelitate eorum, qui ex imaginibus crucifixi faciunt maleficia oculos effodiendo, vel sanctorum imaginibus improperando, etc.

Tertio peccatum Pauli erat Deo et hominibus abominabile, quia homicidio consentiebat. Nam quando trahebatur beatus Stephanus extra civitatem Hierusalem, et pro fidei veritate lapidabatur, Paulus omnium lapidantium vestimenta custodiebat, quasi de omnium manibus lapidasset. Volebat igitur mortem eius, et laborabat ad hoc sententiam exsecutioni deferendo. Unde Act. VII. dicitur: Testes deposuerunt vestimenta sua secus [os 022. c. 06.] pedes adolescentis, qui vocabatur Saulus,[16] et infra: Saulus autem erat consentiens neci eius.[17] Nam ipse post conversionem dixit Domino sibi in extasi apparenti et dicenti, ut exiret de Hierusalem, quia non susciperent verba eius: Domine - ait -, ipsi sciunt, quia ego eram concludens in carcerem et cedens per synagogas eos, qui crediderunt in te, et cum funderetur sanguis Stephani, testis tui ego stabam et consentiebam et custodiebam vestimenta interficientium eum. [18] Act XXII. O Deus aeterne, quam horrendum peccatum perpetrarat Saulus mortem beati Stephani procurando et eum odiendo, quem magis diligere debebat, quem tu et angeli tui diligebant. O quantum intulit communitati damnum tam virtuoso et sancto homine eam privando!

Quarto offensio Pauli ante conversionem erat detesabilis Deo et hominibus, quia praesumptuosus erat. Praesumebat enim de propria iustitia, de sua scientia, de iusta potentia.

Primo de iustitia propria praesumebat intantum, ut iustitiae Dei per miracula manifesta declarate nollet credere. Secundo praesumebat de sua scientia, quasi ipse totam legem intelligeret, quod non debebat praesumere sic, sed sicut magister eius Gamaliel, debebat humiliter attendere hanc fidem et devote Deum deprecari, ut sibi rei veritatem ostendere dignaretur. Unde doctor venerabilis Gamaliel dicebat Act. V. in concilio congregatis: Discedite - inquit - ab hominibus istis et sinite illos: quoniam si est ab hominibus consilium, hoc aut opus dissolvetur. Si vero ex Deo est, non poteritis dissolvere illud, ne forte et Deo repugnare videamini.[19] Sed Saulus non tali usus consilio, quin potius praesumebat de sua scientia. Tertio de potentia iusta, unde abiit ad principem sacerdotum, ne videretur autoritate propria Christianos persequi. Vel ideo, ut audacius ei nocere posset.

Quinto peccatum [os 022. c. 07.] Pauli fuit detestabile, quia Eclesiam Dei devastabat, Christi labore et praedicatione congregatam dispergebat. Unde dicitur Actuum VIII.: Saulus devastabat Ecclesiam per domos intrans et trahens viros ac mulieres tradebat in custodiam.[20] Et ca. IX. habetur, quod spirando furebat, minabatur Christianis et cedebat eos ligando affligebat. Accessit igitur ad principem sacerdotum et petiit ab eo epistolam in Damascum, et si quos invenisset huius vie viros ac mulieres, senes et iuvenes, sanctos et innocentes vinctos perduceret in Hierusalem,[21] scilicet ad torquendum, cruciandum et fidem negandum.

Unde devotissimi Christi discipuli clamabant lacrimabiliter ad Dominum dicentes: "O Christe crucifixe, o Deus infinitae potentiae, o Pastor aeterne, respice de solio maiestatis tuae super oves pretio sanguinis tui redemptas, vide et visita vineam istam, quam manus tua recenter plantavit, verbo vitae rigavit et exemplo stabilivit! Ecce os dolosi et peccatoris Sauli super te et nos apertum est, ecce sanctos tanquam oves mactat, quasi lupus lacerat, dispergit et reliqua pedibus conculcat. Cur, piissime Christe blasphemum non vindicas? Cur homicidam toleras? Cur praesumptuosum non humilias? Cur hereditatem tuam devastanti non obvias? Qui est totus malus perversus, adversus te malitia armatus, nomen sanctum tuum machinatur delere de terra, pro quo tanquam oves occisionis mori parati sumus? O quantum malum in Damasco contra sanctos exercebit, pro quibus iam ire coepit! Quid igitur facies de eo? Et si terra absorbebit, meretur, si vero ad te traxeris, misericordiam tuam magnam in eo ostendes!" Et quia Dominus prope est omnibus invocantibus, eum in veritate subito circumfulsit cum lux de caelo et cadens in terram audivit vocem dicentem sibi: Saule, Saule, quid me persequeris? Cur meum membrum dilanias, cur nomen meum blasphemas, [os 022. c. 08.] cur legem meam distruis? Durum est tibi calcitrare contra stimulum.[22] Ecce patet eius detestabilis offensio contra Deum et sanctos, quem tamen divina pietas ad se convertit miraculose.

Secundo siquidem consideremus rationem conversionis, quare videlicet talem abominabilem Deo et hominibus peccatorem divina pietas Christi ad se convertit sine ullis suis meritis. Respondetur, quod licet prima et principlais causa huius et omnium peccatorum aliorum conversionis est misericordia Dei et suae pietatis bonitas, quae quantum in se est, omnes vult salvare, tamen causa secundaria huius peccatoris conversionis est multiplex, scilicet:

Prima causa dixi, quod conversionis beati Pauli ex parte Christi est, ut Christus Dominus declararet eius divinitatem. Cum enim Christus a Iudaeis occisus erat et resurgens in caelum ascenderat, et apostoli eius actus et fidei veritatem testificaturi in terram remanserant, opus erat, ut contra persequentium rabiem se verum Deum de caelis declararet, quod fuit in isto peccatore. Unde cum iuxta crucis imaginem beati Petrus et Paulus depinguntur, Petrus apostolus a sinistris, Paulus vero a dexteris scribuntur, quia ille de terris, iste de caelis est ad Christi notitiam vocatus. In beato igitur Paulo Christus declaravit suam divinitatem per tria vera divinitatis argumenta, videlicet:

Primum enim argumentum deitatis est cognitio cogitationis, quae solius Dei est secundum Augustinum, qui dicit, quod solus Deus menti illabi potest. Propterea dicit Scotus [os 022. c. 09.] super prologum Sententiarum q. II, quod Antichristo et cuilibet Deum se asserenti hoc quaeri potest: Si tu es Deus, dic mihi, quid cogitem, vel quid appetam pro tali hora? Secundum argumentum divinitatis subita voluntatis immutatio. Voluntas enim hominis est magna libertate a Deo dotata. Unde Bernardus De libero arbitrio: Voluntas - inquit - pro sui ingenita libertate nulla cogitur necessitate,[23] licet inclinari possit per blanditias et terrores. Non tamen cogi, ut de nolente fiat volens, quia hoc solius divinitatis est. Tertium argumentum divinitais est divinae essentiae nuda revelatio, quia hoc solius Dei est. Ideo nec Antichristus, nec aliquis praeter Deum hoc facere potest, ut videlicet clare et sine haesitatione se probet Deum esse per suae essentiae ostensionem.

Ad propositum Christus in conversione beati Pauli haec tria fecit, quia eius persecutionis affectum cognovit. Unde dixit: Quid me persequeris? Item eius voluntatem immutavit, quia protinus dixit: Domine, quid me vis facere? Deinde divinam essentiam nude sibi revelavit. Ideo II. ad Chor. XII. dicit se raptum ad tertium caelum et vidisse archana verba, quae non licet homini loqui.[24]

Secunda causa conversionis beati Pauli est ex parte fidei, ut ostenderet eius veritatem. Magnam profecto fidei veritatem ostendit Deus, cum per fidei persecutorem veram Catholicam fidem praedicari fecit usque ad incarcerationem, verbera et mortem. Hinc Augustinus in sermone: Elisus est saeviens et factus est credens. Elisus est persecutor et factus est praedicator. Elisus est filius perditionis et factus est vas electionis.

Tertia causa conversionis beati Pauli est ex parte rei, ut Christus monstraret peccatoribus suam benignitatem, qui pro peccatoribus mori voluit et ad se verbo et conversatione attraxit. Insuper etiam de caelo abominabilem peccatorem et blasphemum ad se vocavit, ut ostenderet, quod nullus de [os 022. c. 10.] cetero desperare deberet de venia, cum hunc in conatu malo convertit. Ideo dicit Apostolus de se I. Thimo I.: Fidelis sermo et omni acceptione, id est reverentia dignus, quia Christus Iesus venit in hunc mundum peccatores salvos facere, quorum primus ego sum.[25] Glossa: Primus non ordine temporis, sed magnitudine iniquitatis.[26] Unde peccator quicumque coactus necessitate ingemuerit omnium iniquitatum eius, clemens Deus miserebitur. [27] Ezech. XVIII.

Quarta causa conversionis beati Pauli est ex parte iusti, ut ei daret eius exemplaritatem, ut videlicet ex modo eius conversionis erudiretur. Cuius quidem conversio talis fuit: Cum ex subita luce de caelo corruisset in terram, ecce benignus Christus de luce sic alloquitur eum:

- Saule, Saule, quid me persequeris, ac si diceret: "Sic recipio iniuriam meorum, ac si mihi in dextera patris regnanti inferres." Ideo scias, quod durum est tibi contra stimulum calcitrare, quasi diceret: "Tu es quasi iumentum in iugo potestatis meae." Qui dixit: Quis es, Domine? Et ille: Ego sum Iesus, quem tu persequeris.Et tremens ac stupens dixit: Domine, quid me vis facere? Et Dominus ad eum: Surge et ingredere civitatem, et ibi dicetur tibi, quid te oporteat facere. Viri autem, qui comitabantur eum cum eo audiebant quidem vocem, neminem tamen videbant. Qui surrexit de terra apertisque oculis nihil videbat. Ad manus eum trahentes introduxerunt Damascum, et erat ibi tribus diebus non videns, et non manducavit neque bibit,[28] ut patet Act. IX. et in epistola.

Quinque namque documenta accipere poterimus ex beati Pauli conversione, si bene mentis oculis inspicimus tamquam ad vividum speculum. Primum documentum, ut bene faciamus nostris persecutoribus exemplo Christi Iesu, qui retribuit Paulo bona pro malis. Secundum autem Augustinum quadruplex retributio distinguitur: Prima cum redditur malum pro bono, quod iniquitatis est, sicut fecit Iudas [os 022. c. 11] Christo et Iudaei, et modo faciunt ingrati Christiani. De quibus conqueritur Salvator dicens illud Ps.: Retribuebant mihi mala pro bonis.[29] Secunda retributio est, quando redditur malum pro malo, malum scilicet poenae pro malo culpae, et hoc, si fiat ordine iustitiae, est laudabile. Sic faciet Christus malis, ut dicit Math. XVI.: Reddet unicuique secundum opera sua.[30] Tertia retributio, quando redditur bonum pro bono, et haec fiet electis in iudicio, quando pro brevi bono opere reddetur aeternum regnum. Math. XXV.: Venite, benedicti Patris mei, percipite regnum![31] Quarta retributio est, quando redditur bonum pro malo et hoc est perfectionis. Hoc modo fecit Christus Iesus Paulo, et facit nunc peccatoribus, qui licet obstinata mente peccent, tamen dat eis bona temporalia et immittit inspirationes suas omnibus, ut dicit Lyra super VIII. ca. ad Romanos, quod sicut Deus per influxum generalem movet creaturas ad perfectiones suas naturales, sic per influxum specialem creaturam rationalem ad bonum supernaturale. Et talis influxus a doctoribus vocatur instinctus divinus, qui nulli negatur. Sive sit Iudaeus, sive paganus, sive malus Christianus, ut convertatur et vitam aeternam det ei, sicut beatus Paulus. O ineffabilis Dei misericordia erga peccatores, quos trahit tali instinctu, vocat vivo verbo! Unde Esa. XL. dicit: Loquimini ad cor Hierusalem et advocate eam, quoniam completa est malitia eius. Dimissa est iniquitas ipsius, suscepit de manu Domini duplicia pro omnibus peccatis suis.[32]

Secundum documentum in conversione beati Pauli, ut convertamur velociter, sicut ipse, qui statim ostendit suam oboedientiam dicens: Domine, quid me vis facere? Unde Ecclesiastici V: Ne tardes converti ad Dominum et ne differas de die in diem, subito enim venit ira eius.[33]

Tertium documentum, ut post conversionem oartioni instemus et ieiuniis ac bonis operibus, sicut beatus Paulus, de quo Actuum IX dicitur: Ecce enim orat. [34] [os 022. c. 12] Insuper grates de gratia Dei agamus, sicut beatus Paulus, qui dicit I. Thimo I.: Gratias ago ei, qui me confortavit, qui prius fui blasphemus et persecutor et contumeliosus, sed misericordiam Dei consecutus sum, quia ignorans feci in incredulitate.[35] Non tamen talis ignorantia excusabat eum a toto, quia talis ignorantia fuit crassa.

Quartum documentum in conversione beati Pauli, ut impetremus orationes sanctorum, quia dicit Augustinus, quod si Stephanus pro Paulo non orasset, Ecclesia ipsum non haberet.

Quintum documentum in conversione beati Pauli, ut usque in finem perseveremus, sicut ipse dicit Ro. VIII.: Quis nos separabit a charitate, quae est in Christo Iesu, mors, fames, nuditas, tribulatio, etc.[36]

Quinta causa conversionis beati Pauli ex parte sacri eloquii est, ut impleret eius autoritatem. Sicut enim dicit Augustinus de beato Paulo in sermone hodierno: Occisus - inquit - agnus a lupis et faciens agnum de lupis.[37] Praedictum enim erat in praeclara illa prophetia, cum Iacob patriarcha benedixit filios suos praesentes tangens futuros prospiciens, quod in Paulo contigit. Erat autem Paulus de tribu Beniamin. Cum autem Iacob venisset ad benedicendum Beniamin, ait de illo: Beniamin lupus rapax mane rapiet praedam et ad vesperam dividet escas.[38] Hoc in apostolo Paulo impletum est, qui prius nomen sanctum Iesu invocantes rapuit tamquam lupus vespere, id est postea dividebat pro hoc nomine laborem, res et bona, insuper corpus proprium. Ubi est nobis sciendum, quod sicut dicitur libro De proprietatibus rerum[39] inter alias ters proprietates habet lupus.

Prima enim proprietas lupi est, quod omnes oves, nisi impeditus fuerit, antequam comedat [os 022. c. 13], occidit. Sic faciebat iste noster lupus, beatus Paulus: non parcebat viris, non mulieribus, non sanctis, non amicis. Sic beato Stephano non pepercit, cum quo familiariter in schola Gamalielis conversatus erat. Sed viros ac mulieres vinctos ducere volebat in Hierusalem. [40] Act IX.

Secunda lupi proprietas est, quod si hominem viderit, maxime ictericum inficit et raucidum reddit. Ideo communiter dicitur illi, qui patitur oppilationes: lupum vidisti. Sic noster lupus beatus, videlicet Paulus multorum ora concludebat sua sapientia, non tamen omnium ante suam conversionem, quia beatus Stephanus saepius in disputatione de Messia omnes legis doctores concludebat. Ideo dicitur de eo Act. VII.: Non poterant resistere sapientiae et spiritui, qui loquebatur.[41] Inter quos etiam aderat Paulus. Unde per se non dicit, quod omnes conclusisset, sed multos, Gal. I.: Proficiebam - inquit - in Iudaismo supra multos coaetaneos meos in genere meo.[42] Scilicet tandem post conversionem omnium ora contra Christum clamantium concludebat. Disputabat enim etiam cum sapientissimis Graecis, ut habetur Act. IX.,[43] et quendam magum Borien nomine superavit, et insuper excaecavit, qui Sergium Paulum conabatur pervertere, quem Saulus convertit, unde et Paulus nominatus est.[44]

Tertia namque proprietas lupi, quod si de intestinis eius fiant corde pro citharis et ponantur cum cordis de intestinis ovium factis, corrodunt cordas ovinas. Sic intestinum, id est cor nostri lupi ad cithara laudis Dei appositum terrebat corda ovium Christi. Unde Ananias non audebat ad eum accedere dicens Domino Act. IX.: Domine, audivi a multis de viro hoc quanta mala sanctis tuis fecit in Hierusalem, et hic habet potestatem alligandi omnes, qui invocant nomen tuum.[45] Dic epistolam per totum.

Et cum de Damasco per sportam, per murum fuisset demissus, non ivit mox Hierusalem ad apostolos, sed abiit in Arabiam et ibi evangelisavit. Et inde reversus iterum Damascum post annos tres venit Hierusalem videre Petrum[46] ad Gal. I. Et cum voluisset se [os 022. c.14] iungere discipulis, omnes timebant eum, non credebant, quod esset discipulus. Sed Barnabas apprehensum illum duxit ad apostolos et narravit illis, quoniam in via vidisset Dominum, et qualiter ei locutus fuisset, et quod fideliter egisset in Damasco. [47] Act IX.

O verae oves, Christi discipuli, o luminaria mundi, quid timetis hunc lupum? Quid eum formidatis? Quid expavescetis? Iam ex lupo agnus factus est, iam non rapit praedam, sed dividet escam verbi Dei, iam non lacerat, iam non cruciat, iam non occidit, sed lacerari, cruciari et mori paratus est pro nomine agni Dei et Iesu Christi. Dicitur enim Act XXI, quod cum Agabus propheta venisset ad eum, tulit zonam eius et alligavit sibi pedes dicens: Haec dicit Spiritus Sanctus: Virum, cuius est haec zona, sic alligabunt Iudaei in Hierusalem et tradent in manus gentium. Quod cum audissent discipuli, rogaverunt, ne ascenderet Hierusalem. Qui dixit: Quid facitis flentes et affligentes cor meum? Ego non solum alligari, sed et mori in Hierusalem paratus sum pro nomine Domini Iesu.[48] Ecce patet causa et ratio eius conversionis.

Tertio in praemissis verbis notatur eius perfectio conversationis, quae secundum Thomam super IV. dist. XXIX. consistit in Dei charitate. Cuius charitatis perfectae tria sunt signa, scilicet

Primum charitatis signum est, si quis bonum agit ferventer iuxta illud Gregorius: Amor Dei non est otiosus, operatur enim magna, si est. Sic beatus Paulus operabatur, de quo Act. IX. Dominus dicebat: Vas electionis est mihi iste, ut portet nomen meum coram regibus et gentibus et filiis Israel.[49] Portavit profecto nomen Iesu corde per dilectionem, in ore per frequentem invocationem. Quingentis vicibus legitur nomen Iesu in suis epistolis scripsisse, et insuper post mortem caput eius ter nomen illud proclamasse. Item portavit [os 022. c. 15.] hoc nomen opere in praedicatione. Unde dicebat Act. XX. in Epheso: Argentum et aurum aut vestem nullius concupivi, ut ipsi scitis, quoniam quae mihi opus erant et his, qui mecum sunt, ministraverunt manus istae, et nihil utilius vobis, quominus annunciarem et docerem vos publice. Et ecce scio, quia amplius non videbitis faciem meam. Et haec cum dixisset positis genibus oravit cum omnibus illis. Magnus autem fletus factus est omnium, et procumbentes super collum Pauli osculabantur eum dolentes maxime in verbo, quod dixerat, quia amplius faciem eius non essent visuri.[50] O Deus aeterne, quam ardenter a tuis diligebatur, qui ita ferventer iniunctum opus operabatur circumiens per provincias et regna plus omnibus apostolis laboravit.

Secundum signum charitatis est, cum quis opus operatur mirabiliter. Nam licet secundum Gregorium miracula non faciant sanctum et in charitate existentem, tamen ostendunt. Unde Act. XIV. dicitur, quod cum Lystris esset quidam claudus ex utero matris, erexit eum Paulus, et videntes turbae clamabant Lycaonicae dicentes: Dii similes facti hominibus descenderunt ad nos! Et vocabant Paulum Mercurium, Barnabam vero Iovem. Venerunt autem quidam ab Antiochia et persuasis turbis lapidaverunt Paulum.[51] Item mortuos suscitavit, daemones effugavit, etc.

Tertium signum charitatis est, si quis adversa pro Deo patitur libenter. Talis fuit beatus Paulus. Sic enim de eo breviter Hilarius ait: Paulus apostolus in Philippis virgis ceditur, in carcere ponitur et lignis pedibus affigitur, in Lystris lapidatur, in Epheso feris datur, in Damasco per sportam a muro deponitur, in Hierusalem ceditur, ligatur, insidiatur, Romam veniens sub Nerone occisus finitur. Ideo Salvator dicebat de eo: Ego ostendam illi, quanta oporteat eum pro nomine meo pati.[52] Merito igitur revocando dicebat: Saule, Saule. Rogemus et nos Dominum, ut statum vitiosum vertat in virtuosum. Amen. [os 022. c. 16.]

[1] Act 9,4

[2] Ps 58,11, Ps 59,9

[3] Ioh 6,44

[4] Aug. Sermo 328,1,1.

[5] Greg. Magnus, Hom. in Ev. I 17,2.

[6] Is 58,4

[7] Is 26,17-18

[8] Za 1,3

[9] Isidorus, De summo bono liber II. c. XVI.

[10] Act 23,6

[11] Is 5,24

[12] Ier 12,1

[13] Enarratio in Ps 36 9.

[14] I Tim 1,13

[15] Mt 15,19

[16] Act 7,57

[17] Act 7,59

[18] Act 22,19-20

[19] Act 5,38-39

[20] Act 8,8

[21] Act 9,1-2

[22] Act 9,4-5

[23] Bernardus Claraevallensi, De gratia et libero arbitrio, c. III, 6.

[24] Cf II Cor 12,4

[25] I Tim 1,15

[26] Glossa ordinaria ad Ser. 176 Aug. Hipp. PL 114, c. 626, l.16.

[27] Ez 18,22

[28] Act 9,4-9

[29] Ps 37,21

[30] Mt 16,27

[31] Mt 25,34

[32] Is 40,2

[33] Sir 5,8-9

[34] Act 9,11

[35] I Tim 1,12-13

[36] Rm 8,35

[37] Sermo 279, 1.

[38] Gn 49,27

[39]Bartholomaeus Anglicus (B. of Glanville; OFM, fl. 1230.) De proprietatibus rerum.

[40] Cf Act 9,2

[41] Act 6,10

[42] Gal 1,14

[43] Act 9,29

[44] Act 13,6-12

[45] Act 9,13-14

[46] Cf Gal 1,17-18

[47] Act 9,27

[48] Act 21,10-13

[49] Act 9,15

[50] Act 20,33-38

[51] Act 14,10-11 et 18

[52] Act 9,16