[Pelbartus: Pomerium de tempore, Pars hiemalis

Sermo XLI.]

 

Dominica eadem
Sermo II., scilicet de verbi Dei impedimento et dignitatis privilegio et profectu
 
Est autem haec parabola. Semen est verbum Dei^[1]. Lu. VIII. et in evangelio hodierno (A)

 

Sicut dicit Boethius De consolatione philosophiae li. III. prosa IX.: Omne animal tueri salutem, id est sanitatem et vitam laborat, mortem vero perniciemque devitat. Cum autem homo sit animal dignissimum utpote intellectu et ratione vigens, id est politur. Idcirco prae omnibus debet laborare, ut sanitatem vitamque conservet, mortem devitat. Sed quia sicut anima multo praecisior et melior est omni corpore, ut dicit Augustinus li. LXXXIII. q.: Ita sanitas animae et vita melior est et praeeligenda, ac mors animae per peccatum super omnem mortem corporalem plus fugienda. Propterea homo debet diligentissime audire et servare verba Dei, quia in verbo Dei vivit anima, ut testatur Salvator Matth. IV. dicens: Non solo pane vivit homo, sed in omni verbo, quod procedit de ore Dei.^[2] Proinde Christus in hoc evangelio, semen satum, quo vivit homo corporaliter assimilavit verbo Dei, quo vivit homo spiritualiter dicens: Est haec parabola. Semen est verbum Dei [3], ut patet in evangelio. Itaque iuxta hoc sacrum evangelium de verbo Dei tria mysteria notabimus declaranda in hoc sermone.
·      Primum mysterium dicitur impeditionis.
·      Secundum dicitur dignificationis.
·      Tertium dicitur irrigationis.
Circa primum de impeditionis verbi Dei inquirendum est, quae impediant verba Dei in homine, ne possint fructificare, scilicet ad salutem animae. Haec quippe impedimenta bonum est scire, ut discamus cavere. Nam et Christus in hoc evangelio docet parabolice in qualibus hominibus non fructificat verbum Dei et in qualibus fructum facit. Notandum ergo est, quod exquo Christus verbum Dei assimilavit semini sato in terram idcirco eisdem modis spiritualibus impeditur verbum Dei, ne fructificet in terra humani cordis, quibus potest materialiter impediri semen, ne fructificet in terra. Hoc autem fieri vel contingere potest praecipue modis quattuor accipiendo.
·      Primo ex parte terrae sterilis.
·      Secundo ex parte temporis.
·      Tertio ex parte seminis.
·      Quarto ex parte defectus irrigationis.
Primo ex parte terrae, quia quando terra sterilis est et mala in ea iactum semen non bene fructificat. Sic et spiritualiter cor hominis terreni, si fuerit pravum non fructificat in eo verbum Dei. Proinde Salvator dicit in evangelio, quod tria genera hominum audiendo verbum Dei non fructificant ex pravitate sua. Primo quidam audiunt, sed non retinent, quia diabolus tollit, ut numquam recordentur, veluti quando semen cadit secus viam et aves tollunt nec fructificant. Secundo quidam audiunt et cum gaudio suscipiunt ac compunguntur ad verbum Dei, sed postea temptati non perficiunt, quod conceperunt licet recordentur verbi. Tertio quidam audiunt verbum Dei libenter, sed mundi sollicitudo, scilicet divitiarum et voluptatum adeo ipsos suffocat, quod scienter ex malicia nolunt facere, quae audiunt, scilicet confessionem et opera bona ad salutem necessaria, sed potius currunt ad quaestum divitiarum et huiusmodi. Sed quarto dicit Christus, quod, qui bono corde et optimo suscipiunt, fructificant. (B)
Quaeritur ergo hic qualibus signis cognoscitur terra bona pro semine videlicet fructificando et suo modo cor bonum pro Dei verbo fructum in eo faciendo. Ad hoc secundum Vergilium in Georgica et Palladium de agricultura respondetur, quod per tria signa cognoscitur terra esse bona pro seminando. Primo per colorem, quia nigredo terrae pinguedini attestatur, per hoc spiritualiter humilitas significatur, quia ut Gregorius dicit: Tanto quisque coram Deo est melior et acceptior quanto in oculis propriis fuerit humilior et despectior et per cns in verbo plus fructificat. Secundo bona et fertilis terra agnoscitur per saporem, nam gleba terrae perfusa aqua, si tangatur lingua et erit saporis amari vel salsi. Talis terra mala est. Si autem est saporis dulcis bona est, spiritualiter amaritudo cordis vel animae est ira salsedo invidia et odium. Dulcedo autem est charitatis dilectio et pax, ut Augustinus dicit: Unde homo iram tenens vel invidiam aut odium terra reproba est et non fructificat ad salutem. Bernardus: sicut in pace factus est locus Dei, ita in ira et discordia non nisi locus diaboli. Sed homo existens in charitate Dei et proximi multum fructum affert in verbo Dei, quia plenitudo legis est dilectio^[4]. Ro. XIII. et I. Ioh. IV.: Deus charitas est, et qui manet in charitate^[5] etc. Tertio bona terra agnoscitur per fossionem et repletionem. Nam terra foditur et extra foveam proiicitur et postea die altero in eandem foveam reponitur, quae si defecerit ita, quod suam foveam non replet. Talis terra mala est et non fertilis. Si autem fuerit aequata bona est mediocriter, sed si superabundaverit talis terra optima est. Spiritualiter illi homines deficiunt, qui multa peccata committunt et pauca vel nulla bona faciunt. Et tales sunt reprobi, quia per poenitentiam non replent vacuitatem vitae malae. Unde tali homini in hora mortis dicet angelus vel Deus illud quod scriptum est Dan. V. de Balthasar rege: Mane, hoc est, numeravit Deus regnum tuum^[6], id est vitae temporis. Thetel: appensus es statera et inventus es minus habens^[7], scilicet de bono opere. Phares: divisum est regnum tuum, et datum est Medis et Persis.^[8] Hoc est anima a corpore divisa est, et data est anima daemonibus et corpus vermibus, temporalia autem mundanis hominibus. Heu qualis divisio! Item illi homines aequati sunt, qui quanta mala fecerunt tanta postea faciunt bona opera poenitentiae et tales sunt boni mediocres. Sed qui superabundant in operibus perfectionis illi optimi sunt ad fructificandum in praemiis caelestibus. Ma. V.: Estote perfecti sicut et pater^[9] etc. O ergo peccator noli iacere in peccato, ne sis reprobus, sed age poenitentiam! Audi Iere. XXII. clamantem: Terra, terra, terra, audi verbum Domini^[10], scilicet ut poenitentiam agas! Terra inquam quia de terra es. Terra quia terrena sapis, terra quia moriendo in terram ibis et nisi paenitueris in terra inferni perpetuo ardebis. (C)
Secundo semen accidit non fructificare ex parte temporis, nam si quis seminandi tempore non seminat tunc semen parum aut nil fructificat. Puta si quis seminaret in media hieme vel in aestate, quando deberet metere. Item Petrus de Crescentius li. II. dicit, quod omnis seminatio debet fieri in prima aetate lunae circa, scilicet plenilunium et non post quando incipit deficere luna. Tunc enim seminatio bene habet maius adiutorium e caelo ex lumine solis et lunae similiter. Spiritualiter debet homo seminare hic non in futuro. Bernardus: Quomodo somnias tibi proventuram merendi facultatem, utique tempus hiemis non est aptum ad seminandum. Item homo dicitur seminare, id est operari secundum verbum Dei tempore sanitatis ante defectum infirmitatis quando habet maius adiutorium e caelo, id est gratiae Dei auxilium ad meritum adquirendum et non debet differre ad tempus infirmitatis vel mortis quando iam deberet metere. Unde Gal. VI.: Bonum facientes non deficiamus, tempore enim suo metemus.^[11] Ideo Eccs. XI.: Mane semina semen tuum^[12], id est tempore primo fac bona opera, qui ergo differt ad tempus extremum raro aliquid parvum fructificat. (D)
Tertio semen quandoque ex parte sui ipsius contingit non fructificare praecipue dupliciter. Primo propter nimiam vetustatem. Unde Pauludius li. De agricultura dicit, quod semina iactanda non sint vetustiora, quam unius anni. Vel secundum Plinium in Speculo natura semen dicitur valere ad seminandum ad maximum trium annorum et non ultra. Semina enim ultra vetusta nimis exsiccata et virtute substantiali destituta sunt et sic non valent fructificare. Item secundo semen bonum, si tingatur pinguedine animalium non valet fructificare etc. Sed quid per ista designetur spiritualiter. Nota, quod vetustas significat inveteratam consuetudinem in faciendo peccata et non corrigendo vitam ad verbum Dei. Unde homo post annos tres aetatis suae prima, scilicet pueritia. Secunda adolescentia et tertia iuventus, post vel ultra hos annos, scilicet in seniosi per totum male vixit ex inveterata consuetudine prava vix fructificat ad salutem in senio. Quoniam ut Gregorius dicit: Difficile surgit, quem moles male consuetudinis premit. Nam consuetudo est altera natura, ut Philosophus ait libro De memoria. Unde etiam si talis quandoque paeniteat iterum relabitur in vitia consueta et sic non bene fructificat in verbo Dei. Denique spiritualiter pinguedine animalium semen verbi Dei, quis tingit vel maculat quando audito verbo divinae misericordiae praesumit peccare in vitiis carnalibus, quae sunt brutalia videlicet luxuriae gulae etc. Sperans ex magna misericordia veniam, tales non fructificant in verbo, sed potius maledictionem incurrunt, quia ut Augustinus et Bernardus dicunt: Maledictus omnis, qui peccat in spe veniae. Nam Adam sic peccando maledictus fuit a Deo. Gen. III.^[13] O ergo peccator time peccare, quia Dei misericordia licet maxima, non tamen minor est eius etiam iustitia, qua punit peccata, ut dicit Chrysostomus. Quarto semen contingit non fructificare ex defectu irrigationis, scilicet pluviae vel aquae aut roris. Sic verbum Dei auditum a peccatore, si non irrigatur aqua verae contritionis et gratiae non fructificat. Quia sine vera poenitentia non est salus. Exenim narrat sanctus Vincentius de quodam iuvene scelerato qui non curabat compungi ad verbum Dei. Unde in somniis tractus fuit ad Christi iudicium et subito factus est canus ex timore et sic paenituit. Ecce carissimi ex praedictis patet, quod quattuor suut impedimenta verbi Dei. Primum malicia hominis peccantis. Secundum dilatio poenitentiae. Tertium prava consuetudo carnalis vitae. Quartum negligentia vel defectus contritionis in audiendo praedicationem. O ergo peccator compungere de peccatis, ut fructum facias salutis. (E)
Circa secundum de verbi Dei dignitate. In hoc quippe notatur in evangelio verbi Dei dignitas maxima, quod pro ipso seminando et annunciando Filius Dei per seipsum venit in mundum. Ideo dicitur: Exiit, qui seminat, id est Christus seminare etc. Ut autem magis clarescat dignitas et praeciositas verbi Dei. Quaeritur, unde probatur Dei verbum inter omnia Dei dona collata mundo fore dignissimum et praeciosissimum et per cns libenter audire ipsum esse gratiae maximae signum et donum saluberrimum. Ad hoc respondetur, quod optime probatur ex IX. eius praecipuis privilegiis, quibus secundum doctores ostenditur verbi Dei excellentia et dignitas summa, quae privilegia accipiuntur per litteras huiusmodi, scilicet dicti verbum Dei.
·      Primum ab „v” dicitur veritatis vivificae.
·      Secundum ab „e” dicitur emanationis aeternae.
·      Tertium ab „r” dicitur refectionis animae.
·      Quartum a „b” dicitur beatitudinis caelicae.
·      Quintum ab „u” dicitur utilitatis necessariae.
·      Sextum ab „m” dicitur mentalis mundiciae.
·      Septimum a „d” dicitur delectationis dulcifluae.
·      Octavum ab „e” dicitur equiparationis Eucharistiae.
·      Nonum ab „i” dicitur insignationis electivae.
Primum privilegium verbi Dei dicitur veritatis vivificae, quia ipsum verbum Dei est veritas prima et divina vita in se consubaliter existens idem patri hoc est Dei sapientia et Filius Dei Iesus per quod verbum facta sunt et vivificata omnia creata. Ioh. I. In principio erat verbum, et verbum erat apud Deum, et Deus erat verbum.^[14] Omnia per ipsum facta sunt: et sine ipso factum est nihil^[15], id est peccatum, ut exponit Augustinus. Item I. q. I. Intra catholicam Augustinus dicit, quod omnium rerum creatio sicut fuit per verbum, dixit enim Deus et facta sunt, ita omnium hominum recreatio vel vivificatio per sacramentum fit per verba Dei. Item post mortem revivificantur omnes homines in resurrectione per verba Christi Dei imperantis et dicentis: surgite mortui venite ad iudicium. Secundum quod Hieronymus dicit super Matthaeum Ideoque maximae dignitatis et potestantis est verbum Dei et eius veritas vivificans tam corpora, quam animas in praesenti vita peccato mortuas. O ergo peccator pensa quam maxima est ingratitudo et digne damnabilis in te eo, quod contemnis audire verbum Dei, per quod factus es in anima et corpore, et nisi fecisset, non esses. Item per ipsum vivificaris nunc in sacramentis et tandem vivificaberis in resurrectione ac perpetuo conservaberis, sed vae tibi si non paenitueris in praesenti, quia aeterno igne cruciaberis. (F)
Secundum privilegium dicitur emanationis aeternae. Nimirum unde ortum est verbum Dei nisi utique a prima veritate. Nam a Deo patre genitus est Filius Dei, qui dicitur verbum Dei verum et inde exivit seminare primo ad creaturas angelicas in caelo faciendas, in quibus concreavit Deus sperans omnium rerum veritatem repraesentantes, scilicet in mente angelica, ut dicit Augustinus super Gen. ad litteram et haec dicitur sapientia creata primo omnium, scilicet dignitate Ecci. I. Omnium primo creata est sapientia.^[16] Quod secundum Hugonem De sacramentis li. I. per V. c. II. intelligitur de angelica natura, quae in Scriptura dicitur lux et sapientia Dei. Nam illa sapientia increata, quae est Deus non dicitur creata ergo de angelica sapientia hoc accipiendum est, quae est creata ante omnia dignitatet saltem, sed non tempore quia simul tempore creatum est caelum empirreum cum angelis repletum. Tempus et materia quattuor elementorum secundum Magistrum in II. li. dist. II. et doctores. Secundo verbum Dei, scilicet filius exivit ad faciendes primos parentes et inspirando eis in Paradiso verba Dei ad salutem necessaria. Tandem ad patriarchas et ad Moysem legem dando verbi Dei. Deinde ad prophetas et novissime ad apostolos dando legem evangelicam, et usque modo ac in finem saeculi, prout Augustinus li. De magistro dicit: Christus cathedram tenet in caelis et omnem veritatem spargit in terris. Ecce ergo maxima dignitas verbi Dei, quod ab ipso Deo emanavit et in mundo seminatum est. Ideoque infallibilis veritatis est, quia Deus falli non potest nec fallere propter quod Mat. XXIV. Christus dicit: Caelum et terra transibunt, verba autem mea non^[17] etc. Et Gal. I. Apostolus dicit, quod etiam si angelus de caelo aliud evangeliset^[18] non est credendum contra veritatem verbi Dei. O ergo homo pensa si una gemma de caelo descenderet, quae stetisset ab aeterno apud Deum nonne diligenter susciperes? Sic et verbum Dei, quod ab aeterno fuit in Deo. Tertium privilegium dicitur refectionis animae, quia ut scribitur Deut. VIII.^[19] et Mat. IV.^[20] Non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo etc. Hinc Gregorius homilia VIII. dicit: Cibus mentis est verbum Dei, sed quisquis alimenta non retinet huius profecto vita desperatur, aeternae ergo mortis periculum formidate, si cibum sanctae exhortationis non accipitis, si verba vitae, id est alimenta iustitiae in memoria non tenetis. Haec ille. Quartum beatitudinis caelicae, quia in caelo omnes beati in verbo sapientiae Dei, quo clare Deum cognoscunt, et vident, laetantur, et beatificantur perpetuo. Ioh. XVII. Haec est vita aeterna, ut cognoscant te Deum^[21] etc. Item ipse Deus ab aeterno ante omnem creaturam in quo habuit laetitiam felicitatis aeternae, nisi in verbo suae sapientiae. Ut patet per doctorem super I. quia Pater in Filio et econverso Filius in Patre per amoris dulcedinem, qui est Spiritus Sanctus aeternaliter consolatur, ut sic sit perfecta consolatio, quae non est in solitario, ut docet Richardus De Trinitate li. III. c. II., quia amor ad seipsum non est iocundus. Proinde qui libenter audiunt verbum Dei, beati dicuntur a Christo in spe, scilicet futurae beatitudinis consequende. Lu. XI.: Beati, qui audiunt verbum Dei^[22] etc. Quintum dicitur utilitatis necessariae. Unde Innocentius Extra de De officiis iudi. Ordi. c. „Inter cetera” inquit, quae ad salutem spectant populi Christiani pabulum verbi Dei esse permaxime noscitur necessarium, quia sicut corpus materiali sic anima spirituali cibo nutritur. Aliquando homo fame moreretur. Sextum dicitur mentalis mundiciae, quia verbum Dei habet mundare mentem hominis a peccati veneno et praeservare a futuro veneno peccati et potestate diaboli. Unde Christus ait Ioh. XIV.: Iam vos mundi estis propter sermonem, quem locutus sum vobis.^[23] (G)
Exenim ponit sanctus Vincentius in sermone, quod quidam serpens est, ut dicunt naturales – inquit – ita venenosus, quod si mordet in radice alicuius arboris, fructus illius arboris erunt venenati. Ideo ex illa comedere sine tyriaca esset periculum. Radix omnium ciborum nostrorum et operum huius miseriae fuit cibus Adae, quem serpens diabolus intoxicavit veneno peccati. Ideo nunc infecti sunt et periculosi omnes cibi et actus nostri periculo peccati. Proinde sumere debemus tyriacam verbi Dei ante cibum corporalem dicendo „Pater noster”, „Ave Maria” vel saltem nomen Iesus et in actibus nostris similiter mane et vespere cruce signando. Nam quidam dum biberet in villa intravit in eum diabolus et similis in puellam quandam intraverunt tres daemones et dixerunt, quod intraverint dum biberet, quia non signavit se verbo Dei vel cruce. Haec Vincentius. Septimum dicitur delectationis dulcifluae. Nam verbum Dei miro modo illuminando animam delectat et dulcificat. Sicut testatur Ps. dicens: quam dulcia faucibus meis eloquia tua Domine super mel ori meo. [24] Unde quando fit sermo mensa regis aeterni omni dulcedine plena proponitur. Sultus est ergo, qui non vult adesse. Octavum dicitur aequiparationis Eucharistiae, quod probatur per Augustinum I. q. I. c.: Interrogo – inquit – vos fratres vel sorores dicite mihi, quid plus videtur vobis corpus Christi an verbum Christi. Si vultis vere respondere, hoc dicere debetis, quod non sit minus verbum Dei, quam Christi corpus. Super hoc doctores dicunt, quod corpus Christi plus est dignitate, sed verbum Dei plus est emendationis utilitate, quia plures facit compungi ita, ut per illud omnia peccata tollantur etiam mortalia, sed per corpus Christi venialia tantum tolluntur. Et de hoc latius dicemus sermone subsequenti. (M)
Nonum dicitur insignitionis electivae, quia ut Bonaventura in sermone Dominicae de passione allegando Augustinum dicit: Nullum maius est signum electionis vel praedestinationis divinae, quam libenter audire verbum Dei. Et per contrarium evidentissimum signum damnationis est, si quis contemnit verbum Dei. Unde Christus dicit Ioh. VIII.: Qui ex Deo est, verba Dei audit. Propterea vos non auditis, quia ex Deo non estis.^[25] Ad id exemplum ponitur: cum tu vides aliquos scholares vel discipulos frequentare alicuius magistri scholam vel lectionem per hoc cognoscis, quod illi sunt talis magistri discipuli vel scholares. Sic cum vides aliquos homines visitare scholam Dei, id est Ecclesiam et ibi audire Dei verba tamquam lectionem salutis agnoscis, quod talis est electus Dei. Qui autem contemnunt verba Dei et frequentant forum vel tabernas, signum est, quod sunt electi diaboli ad infernum. O ergo peccator ama verbum Dei per quod salvari poteris! (H)
Circa tertium de irrigatione seminis verbi Dei, ut plus fructificet, quia ut Christus ait in evangelio, quoddam semen natum aruit, quia non habebat – inquit – humorem. Idcirco inquirendum nobis est qualiter debeamus irrigare verbum Dei ne in nobis arescat, sed amplius valeat fructum nostrae salutis facere. Ad quod recolligendo ex Scriptura: Aqua multiplex distinguitur et pro devotione proponendum nobis in exemplum Christum Dei patris verbum, quia ut Augustinus De doctrina Christiana dicit: Omnis Christi actio est nostra instructio. Contemplemur Christum crucifixum, qui multiplici aqua irrigavit et perfudit seminando suae praedicationis verba quasi semina praeciosissima in sua humanitate terrena humectando ad profectum nostrorum, quatinus exemplo suo invitemur et doceamur et nos consimilibus aquis verba Dei in nobis irrigare, ut fructificemus. Nam et semina sata in terra frequentius perfunduntur aquis roris et pluviae vel saltem de puteo vel fonte et fluminibus et sic fructificant. Sicut fecit Christus in seipso et sic debemus facere et nos. Prima itaque aquae est gratiae, quae est fons aquae salientis in vitam aeternam.^[26] Ioh. IV. dicit Christus. Haec est tamquam aquae roris desuper e caelo descendens etc. Secunda aqua est intellectus sapientiae Ecci. XV.: Aqua sapientiae salutaris potabit illum.^[27] Istis aquis Christus Dei verbum fuit totus plenus et in humanitate perfusus ab instanti suae conceptionis in utero Virginis. Et etiam sui verbi praedicatores apostolos istis aquis perfudit cum Spiritum Sanctum tamquam rorem et pluviam de caelo in illos effudit. Et sic maximum fructum per mundum fecit ipsum verbum Dei. Unde sicut bonus agricola de caelo expectat rorem et pluviam et in hac spe seminat. Ita et nos etiam debemus sperare et a Deo petere cum vadimus ad praedicationem^[28], ut irriget nos istis aquis, ne in verbo Dei sine fructu simus, quia ut Gregorius dicit: Nisi intus sit Spiritus Sanctus, qui doceat invanum lingua doctoris laborat etc. Hinc est, quod in praedicatione bis solent praedicatores cum populo orationis facere scilicet in principio sermonis ad matrem gratiae Mariam recurrentes, ut habeant gratiam, qua intelligant et convertantur in verbo Dei et in fine sermonis etiam orant devote, scilicet ut intellecta impleant. Tertia aqua est poenitentialis lacrimae, de qua Ps.: Exitus aquarum deduxerunt oculi mei, quia non custodierunt legem tuam.^[29] Hac aqua Christus crebro se perfudit flendo pro peccatis nostris tam in infantia quam in vita tota in qua ut dicit Chrysostomus, numquam risit sed saepius flevit, quam etiam in morte, quia cum clamore valido et lacrimis^[30] spiritum tradidit. Heb. V. Quare haec nisi ut audito verbo eius ac exemplo defleamus peccata et confiteamur, unde post sermonem fit generalis confessio. Quarta aqua est satisfactionis debitae, quae dicitur aqua expiationis in figura. Nue. XIX.^[31] et consistit in tribus, scilicet oratione, elemosina et ieiunio vel carnis castigatione secundum doctorem in IV.: Hac aqua Christus Dei verbum perfusus est, quando oravit tam fortiter, ut sanguinem sudaret, qui etiam ieiunando in cruce felle cibatus est. Item pro peccatis nostris toto corpore castigatus est et sanguine perfusus in flagellatione. Denique magnam elemosinam fecit, quia animam preciosissimam pro nobis exposuit et tu ergo homo peccator stude huiusmodi aquis te irrigare! Unde Lu. III.: Ut fugiatis a ventura ira, facite dignos fructus poenitentiae!^[32] (I)
Exemplum narratur in sermone Meffret quod dum sanctus Bernardus praedicaret duo ribaldi peccatis pleni erant quorum unus videns populum confluere ad sermonem dixit: et ego ibo ad praedicationem. Ad quem alter ait: quomodo te diabolus ducit ad praedicationem cum numquam fecisti aliquid boni. Ille nihilominus ivit. Vidit autem sanctus Bernardus illum magnam catenam habentem in collo quasi per illam putaretur abstrahi a sermone per daemones. Cepit ergo sanctus Bernardus ferventius praedicare contra vitia, ut scilicet moveret ad poenitentiam exemplo passionis Christi. Quid plura. Ille peccator coepit compungi et flere et videbatur, quod ad eius lacrimarum irrigua una corunca de catenis solvebatur et sic ad quamlibet lacrimam corunca cadebat, donec totaliter catena soluta fuit. Tandem post sermonem sanctus Bernardus vocavit eum et eius hortatione confessus est omnia peccata et sancte vixit de cetero. Quinta aqua est amoris et compassionis devote, scilicet super Christi passione, quid facere in praedicatione est magnae gratiae et fructuositatis. Unde Ps. dicit: Emittet, scilicet Deus, verbum suum et liquefaciet ea; id est corda flabit spiritus eius, et fluent aquae^[33], scilicet amorosae compunctionis et gratiae fructificantis. Ista aqua Christus Dei Patris verbum voluit perfundi, ut nobis ostenderet devotionis et amoris incitamentum quando in cruce caput inclinavit ad osculandum nos et manus extendit ad amplexandum, ut dicit Bernardus et tunc in corde ubi est fons amoris voluit vulnerari et sic sanguine et aqua emanante perfundi quatinus per verbum Dei et nos discamus tali aqua amoris et devotae compassionis lacrimis perfundi ad maximum fructum salutis faciendum. O ergo peccator! O Christiane homo cogita, quomodo in verbo Dei praedicato clamat ad te sanguis Christi crucifixi, ut Bernardus docet: quatinus ames Christum Deum et agas poenitentiam, alioquin requiretur sanguis Christi super te, qui effusus est in terra pro te! Rogemus ergo etc.

---