Szerkesztés alatt
ST 10 05 02
Articulus secundus, de modo
gloriosissimae assumptionis et deductionis
Beatae Mariae virginis in caelum
Circa secundum de modo gloriosissimae assumptionis Beatae Virginis. Nota, quod ipsa cum summa gloria est assumpta in caelum triplici modo:
- Primo feliciter
- Secundo honorabiliter
- Tertio laetanter.
Primo – inquam – feliciter, quia ipsa glorificata plene et perfectissime gloriae caelestis felicitate, non solum in anima, sed etiam glorioso corpore est assumpta, unde in anima habuit, et habet Virgo Beata triplicem felicitatem, scilicet visionis divinae, fruitionis et tentionis. In corpore vero habuit quadruplicem felicitatem, videlicet impassibilitatis et agilitatis, quia ubicumque volebat spiritus, ibi protinus erat corpus, ut dicit Augustinus; et subtilitatis, qua penetrabant caelos; atque claritatis, qua fulgebat incomparabiliter magis, quam sol, et per hanc claritatem suam totam caelestem curiam irradiat et illustrat lumine gloriae. Quis autem ipsa corpore glorioso sit assumpta, pie credit ecclesia, et *superius parte prima huius libri* per plures rationes devota contemplatione est descriptum.
Secundo Beata Virgo assumpta est honorabiliter, quia ipse Dominus Iesus et totus caelestis curiae exercitus eidem occurrit, et ipsam honorifice in caelum deduxit, ut testatur Hieronymus in sermone De assumptione. Nota autem secundum Franciscum de Mayronem plures beatorum turmas, quae affuerunt in hac sollemnitate assumptionis:
Prima turba apostorum, qui eam usque ad sepulchrum comitati sunt cum hymnis et canticis, ut supra patuit.
Secunda turba angelorum, qui Virgini in hoc mundo assistebant, et eam custodiebant; quamvis enim quilibet homo habeat sibi in hoc mundo angelum deputatum, ut ait Hieronymus. Creditur tamen, quod Beata Virgo habuit plures angelos in custodiae suae obsequium, iuxta illud Canti. III.: En lectulum Salomonis LX fortes ambiunt ex fortissimis Israel.1 Et homini cum Virgine ascenderunt gaudentes, quod fuerunt digni obsequio et familiaritate tante Domine, et quod caelis tantum thesaurum deducebant in hac assumptione.
Tertia turba erat animarum evolantium ad caelum de hoc mundo, sicut sunt animae perfectorum, et animae post baptismum mox evolantes. Creditur enim, quod quotidie aliquae tales evolent.
Quarta turba animarum de purgatorio exeuntium, quae iam purgatae erant, de quibus etiam creditur, quod omni die aliquae tales evolent, quae tunc cum Virgine magno gaudio ascendebant, et forte pluribus pro tunc in purgatorio fuit poena relaxata propter tanti festi sollemnitatem et Virginis honorem, ut opinatur idem Franciscus.
Quinta turba angelorum, qui praedictarum animarum custodes fuerant, et in hoc mundo ministrantium, qui ad honorem Virginis cum ea ascendebant. Iste omnes turmae fuerunt comitantes Virginem, et laudantes eam. Sed restat videre, qualiter turmae beatorum plurimae occurrerunt Virgini, eam salutantes et honorifice suscipientes:
Prima ergo turba occurrit sanctorum patriarcharum
Secunda prophetarum
Tertia martyrum
Quarta confessorum
Quinta virginum
Sexta omnium beatorum communium
Septima omnium angelorum assistentium, qui non emittuntur, nisi raro
Octava divinarum personarum, videlicet Patris et Filii et Spiritussancti etc.
Qualiter autem unaquaeque turba sanctorum praedictorum ipsam Beatam Virginem salutaverit et laudaverit, ac honorifice susceperit in quodam libro, qui intitulatur De vita Mariae devotae edocetur. Et hic propter devotionem audientium populorum breviter describitur.
Prima ergo turba patriarcharum adorantes eam salutavit dicens: Ave sacrum et salutiferum nostrum desiderium, quam dudum exspectavimus, quae implesti nostrum gaudium, et per tuum natum redemisti nos de potestate tenebrarum infernalium, tibi laudis, honor et gratiarum actio ac aeternum gaudium! Tunc Adam laudans eam ait: Hoc nunc os ex ossibus meis,2 per hanc ecce gaudium omnibus posteris meis, nam haec est, quae gratiam invenit apud Deum angelo nunciante, quam gratiam ego perdidi. Eva quoque: Ave – inquit – benedicta inter mulieres, quae vitam omnibus propinasti, et mortem, quam intuli, tu contrivisti! Ecce quia ego, femina damnavi, tu, sanctissima femina salvasti. Accedendo et Noe patriarcha ait: Salve Virgo, praefigurata in arca a me constructa, nam sicut in diluvio genus humanum per arcam est salvatum, sic saeculum per te Dei Matrem est liberatum! Abraham exsultans ait: Ecce Dei promissio, mihi facta et impleta, quando dictum est: in semine tuo, id est in Christo, per hanc Virginem edito, benedicentur omnes gentes.3 Isaac ait: Ave, Virgo pulcherrima, cuius pulcritudo decora in Rebecca mea sponsa est praemonstrata! Iacob quoque: Haec est illa scala, quam vidi, cuius summitas caelos tangebat, et Dominum innixum scalae angelosque ascendentes et descendentes.4
Secunda turba sanctorum, videlicet prophetarum occurrit et salutavit dicens: Ave sacrarium spiritussancti et fructus nostri vaticinii, te praedicavimus, te prophetavimus, tecum igitur iam in caelo congaudemus! Tunc inter eos Moyses ait: Haec est rubus ardens per charitatem, in quo apparuit Deus, qui rubus ardere cernebatur, nec comburebatur,5 sed in sua viriditate tenebatur; sic nec Virgo haec corrupta est Filio Dei suscepto, nec laesionem habuit in puerperio. Aaron ait: Haec est virga arida, quam posui in altari, et inventa est florida et fructifera. David ait: Ecce regina, quae astitit a dextris Dei in vestitu deaurato, id est corpore glorificato, circumdata varietate virtutum et sanctorum.6 Esayas dixit: Haec est Virgo, de qua prophetavi: Ecce – inquit – Virgo concipiet et pariet filium, et vocabitur nomen eius Emanuel,7 id est ’nobiscum Deus’. Hieremias ait: Hoc est, quod dixeram: Novum faciet Dominus super terram, femina circumdabit virum.8 Ezechiel: Haec est – inquit – porta clausa, per quam Dominus est egressus.9 Daniel ait: Haec est mons, de quo lapis visus est praecisus sine manibus,10 quia Dei Filius ab ea natus est sine viri semine. Tandem Iohannes baptista eam adoravit dicens: Ave, mater agni immaculati, quae tollit peccata mundi, quem digito demonstravi, per tuum adventum sanctificatus in utero matris exsultavi! Item Elizabeth sancta: Ave Beata, quae credidisti angelo, ecce perfecta sunt, quae dicta sunt tibi ab angelo! Gaude in aeternum cum tuo filio! Tunc sanctus Ioachim et sancta Anna, parentes Virginis cum maximo gaudio occurrendo dixerunt: Benedicta filia tu a Domino, quia per te fructum vitae communicavimus! Denique sanctus Ioseph, sponsus Mariae occurrens cum laetitia ait: Salve, mea gratiosa, mea venerabilis domina, quam rex caeli mihi in sponsam donavit, et immaculatam conservavit, cuius eram custos castitatis, et testis virginitatis et secretarius divinae incarnationis! Ego primus tuum partum adoravi, et omnis peregrinationis tuae comes exstiti, tibi et dulci tuo Iesu diligenter servivi. Erat mihi tua societas suavis, tua allocutio iocundabilis. Nunc ergo, o mater gratiae, cum tuo nato iocundare, et mihi, tuo sponso benedictionem praebe! etc.
Tertia turba occurrit sanctorum martyrum dicens: Ave, triumphus et palma martyrum, quae prae omnibus meruisti, cum Filio tuo in cruce pendenti astitisti, et gladio doloris cor vulneratum habuisti! Nunc gaude super omnes gloriosa, et laetare cum amantissimo nato per saecula! Tunc sancti innocentes accesserunt dicens: Ave nostra gloria, felix illa hora, quae Christi infantia nostrae passionis fuit causa! En o Beata, qualis nobis martyrii gloria est per tuum filium donata. Sis et tu cum Filio felix per immensa gaudia! Sanctus quoque Stephanus prothomartyr ait: O benedicta martyrum regina, ecce qua primus pro tuo Filio martyrium sustinui, quanta mihi sunt donata praemia! Ipsi ergo Domino Iesu et tibi laus et gloria!
Quarta turba occurrit sanctorum confessorum salutando dicens: Ave confessorum stella, et lux sanctitatis, ac speculum virtuositatis! Vere detentio tua,11 quia ceteris per partes, tibi vero tota infudit se plenitudo gratiae et virtutis. Nunc ergo merito gaudes super omnes in plenitudine caelestis premii et gloriae.
Quinta turba occurrit virginum salutando dicens: Ave, Virgo Virginum Beatissima et Mater summae puritatis! Multae quidem filiae congregaverunt divitias, scilicet meritorum et gratiarum, tu supergressa es universas,12 nunc igitur cum tuo Filio, quem Virgo concepisti, et Virgo peperisti, atque post partum Virgo permansisti. Gaude in decore summae puritatis per saecula!
Sexta turba omnium beatorum communium occurrit eam laudando et salutando: Ave, mater gratiae, mater misericordiae! Tu gloria electorum, tu honorificentia populi Israel, tu laetitia gentis sanctorum, per te et ex te habemus, quicquid boni habemus, ergo per te in te tuo nato laus et gloria!
Septima turba angelorum assistentium, qui raro et ex specialissima tantum gratia emittuntur. Quod si throni et dominationes occurrerunt beato Martino, ut legitur, multo magis omnes etiam assistentes Matri Dei occurrerunt eam salutando et dixerunt: Ave, Dei genitrix, caelorum regina, angelorum omnium domina, quae daemones prostrasti, mundum liberasti, ruinam angelicam restaurasti, Dei Filium de caelis attraxisti! Nunc igitur gaude possidens thronum gloriae tibi praeparatum! Inter eos autem Gabriel archangelus occurrendo et gaudens dicit: Ecce – inquit – caeli regina, tua gloria est completa, quam tibi in salutatione praenunciaveram. Ave, gratia plena, Dominus tecum, benedicta tu in mulieribus,13 ecce gloria es plena, ecce tecum vere Dominus Iesus tuus, te exaltans, te summe laetificans, vere tu benedicta et superbenedicta prae omnibus!
Octavo occurrerunt divinae personae, nam quia Dominus Iesus totus festinus occurrit matri, ut testatur Hieronymus in sermone De assumptione. Et quoniam ipsae personae divinae inseparabiliter se comitantur, ut dicit Augustinus De trinitate. Ergo cum ibi fuerit persona Filii, sequitur, quod affuit et Pater et Spiritussanctus. Quis autem excogitare sufficiat, quanta iocunditate, quantave suavitate Dominus Iesus ipsam praedulcissimam genitricem suam salutaverit, amplexatus fuerit, et osculatus ad gloriam supremam invitaverit dicens: Surge, propera, mater mea dilecta, veni, mater pura mea, dulcis et amanda! Intra nunc in tui Filii gloriosa habitacula, ut gaudeas mecum omni bono caelestium deliciarum sine fine! Denique Deus Pater in iubilo salutando eam, atque consolando dicit: Ave, mea praeelecta filia et sponsa praedilecta, vide et agnosce divinitatem meam! Ego te per angelum salutavi, et ut Filium meum conciperes et pareres, virgo mandavi, ut per carnem ex te sumptam mortem patiendo Filius meus mundum liberaret, volui! Veni ergo de Libano, sponsa mea, veni, coronaberis!14 Ceterum Spiritussanctus: Salve – inquit – Virgo pura, super quam ego requievi septiformi gratia, in te locum Filio Dei praeparavi, et de portione puri tui sanguinis Christi corpus formavi, virtutibus et gratiis te ditavi, et ut digna fores Mater Dei, in benedictionibus dulcedinis perveni! Nunc igitur iocundare, felix super cunctos visione Dei! Tunc Beata Virgo adorans humiliter Deum et Sanctam Trinitatem, ac laudans et gratias agens, ait illud Eccl. LI.: Confitebor tibi, Domine rex, scilicet Deus Pater, et collaudabo te Deum salvatorem meum, id est Dominum Iesum. Confitebor nomini tuo, quoniam adiutor et protector factus es mihi, scilicet tu Sanctusspiritus me replendo, et liberasti corpus meum a perditione,15 videlicet praeservando ab omni labe etc.
Tertio quoque his habitis assumpta est Beata Virgo, et in caelum deducta laetanter, quia summa cum laetitia omnium caelestium agminum. Unde sanctus Gerardus episcopus et martyr in suis omeliis dicit: „Hodie Virginem Mariam caeli susceperunt laetando, angeli gaudendo, archangeli iubilando, throni exsultando, dominationes psallendo, principatus armonicando, cherubin et seraphin hymnisando, adque ad supernae maiestatis divinae tribunal deducendo.” Haec ille. De hac autem iocunda eius deductione, atque gaudiosissima intronizatione latius patebit in sequentibus.