Szerkesztés alatt
ST 10.5.1.02
Capitulum secundum, quomodo
circa tempus suae mortis consolationem Deus praestiterit Mariae
Secunda contemplatio, qualiter fuerit virgo pro sua morte consolata. Nimirum ipsa consolationem circa suam mortem habuit ab angelo, et ab apostolis, atque a Domino Iesu et totius caelestis curiae beatis occurrentibus et assistentibus in hora sui transitus. Qualiter autem haec facta fuerint ex sermonibus sanctorum, et narrationibus praecipue sancti Cosmae, qui cognomento dicitur vestitor, atque Iohannis Damasceni, et aliorum historiis edocetur, sicuti et in communi legenda prolixe describitur tali modo.
Dum enim apostolis ob praedicationis gratiam diversas mundi regiones subeuntibus Virgo Beata in domo iuxta montem Syon posita remansisset, omnia quoquam loca filii sui, videlicet locum baptismi, ieiunii, passionis, sepulturae, resurrectionis et ascensionis, quo audixit, devotione sedula mente revolveret, et contemplaretur, quae et qualia suus praedulcis Filius Iesus in illo, vel isto loco fecerat. Quadam die, cum in Filii desiderium cor virginis vehementer accenditur, estuans animus commovetur, et intimarum lachrimarum abundantia excitatur, crebris quoque desiderii sui singultibus cepit talia verba eructare. O fili mi praedulcissime, o nate diletissime, Iesu suavissime, en cupio dissolui, et esse tecum,1 utinam fili mi adesset illa hora aurea, qua te videre possem in patria etc. Ecce mox angelus cum multo lumine eidem astitit, et reverenter utpote matrem Domini salutavit. Ave – inquit – benedicta suspiciens benedictionem illius, qui mandavit salutem Iacob. Ecce filius tuus, Dominus Iesus, te matrem venerandam exspectat, cum die tertia de corpore assumeris, ut caelestes mansiones iocundas reddas, et sanctorum spiritus consolareris. Ecce autem ramum palmae de Paradiso ad te dominam attuli, quem ante feretrum portare iuberis, atque vestimenta funebria missa a filio eidem obtulit, ut refert sanctus Cosmas praedictus. Tunc Beata Virgo, ut creditur genuflexo gratias agens Deo, petivit petitionem primo, ut apostoli ad eam pariter congregentur dicens.
Peto – inquit – instantius, ut antequam moriar corporalibus oculis apostolos videam, et ab eis sepeliri valeam, et ipsis praesentibus secundum reddam.
Secundo peto – inquit – et obsecro, ut anima mea in exitu suo de corpore nullum spiritum taeterrimum videat, et nulla potestas sathanae insidiando occurrat, cui angelus, cur domina malignos spiritus videre metuis, cum caput eius omnino contriveris. Fiat tamen voluntas tua, ut ipsos non videas, et apostolos nobiles exsecutores funeris tui habeas. Sed qualiter intelligendum sit, quod Beata Virgo non viderit spiritus taeterrimos in suo transitu patuit, scripsit *eodem libro par. I. in fine. arti. II.*
His dictis angelus cum multo lumine caelos conscendit. Palma vero illa nimia claritate splendebat. Et erat quidem virgine viriditati consimilis, sed folia ipsius, ut stella matutina fulgebant. Et ego fateor me vidisse, apud quendam comitem regium particulam quandam, quae dicebatur esse de illa palma, et procerto erat fulgidissima ad modum micantis stellae, quasi coloris argentei fulgidissimi, cuius intuitus devotionem ingerebat contuentibus. At Beata Virgo in magna consolatione spiritus relicta, ut refert idem sanctus Cosmas, mox convocavit virgines sanctas cognatas et amicas sanctas mulieres, quibus patefecit, quod migrare deberet. Mox omnis sanctarum virginum et mulierum multitudo flens cepit dicere: O sanctissima, o benedicta super omnes mulieres, ne nos derelinquas orphanas. At illa eas consolando ait, si vos natorum corruptibilium matres non toleratis ab eis modicum seperari, quomodo ego, mater et virgo desiderare non debeo ad meum pergere Filium Dei Patris unigenitum, qui est omnium vita et praemium beatorum.
Haec cum agerentur, factum est, ut dum Iohannes in Epheso2 predicaret, caelum repente intonuit, et nubes candida ipsum sustulit, ac raptum ante Mariae ianuam collocavit percutiensque hostium introivit, et reverenter virgo virginem salutavit. Quem felix Maria conspiciens prae gaudio lachrimas continere non potuit. Dixitque Fili Iohannes, memor esto verborum tui magistri, quibus me tibi in matrem et te mihi in filium commendavit. Ecce a Domino evocata debitum humanae conditionis exsolvo, et corpus meum tibi cura sollicita recommendo sepeliendum. Tunc ille mox prostratus in terram cum lachrimis cepit clamare, heu mi Domine Deus, ut quid tantam tribulationem inducis super nos, ut videlicet hanc nostrae religionis magistram, sanctitatis speculum, unicum nostrum solacium a nobis auferas etc. Sicque flenti virgo palmam et vestimenta lugubria ab angelo portatata ostendit, ut refert sanctus Cosmas vestitor cognomento, qui ea, quae narrat ab his, qui interfuerunt se didicisse certa relatione commemorat. Dixit quoque Virgo ad Iohannem, hanc – inquit – palmam deferri facias ante feretrum, cum corpus meum duxeritis ad sepulchrum. Dixit autem Iohannes: O utinam hic essent omnes apostoli et fratres mei, ut tibi domina decentes parare possemus exsequias ac exsoluere laudes dignas. Haec illo dicente omnes apostoli de locis, in quibus praedicabant, a nubibus candidis rapiuntur, et ante Mariae ostium collocantur. Quicum se mutuo salutassent, et de hoc plurimum mirarentur dicentes. Quae nam causa est propter, quam nos Dominus hic in simul congregavit. Iohannes ad eos exivit, et dominam de corpore egressuram praedixit. Qui omnes mox in lachrimas prorumpentes, tandem introierunt, et Beatam Virginem reverenter salutantes adoraverunt dicentes: Ave, Dei Mater, gratia plena, Dominus tecum, benedicta tu in mulieribus,3 et benedictus fructus ventris tui. At ipsa: Avete, discipuli electi unigeniti filii mei. Et cum modum adventus eorum ab eis audivisset, Deum glorificavit, et omnia eis manifestavit ab angelo revelata, et allata sibi ostendit.
Refert sanctus Cosmas, quod inter apostolos videns sanctum Paulum nominatim salutavit, et ille genuflexo ait: Ave, impetratio mei solaminis, licet enim Christum in carne non viderim, tamen cum te video, acsi ipsum tuum natum viderem, consolor in spiritu, usque modo Deum te genuisse gentibus praedicavi, ammodo te ad ipsum translatam docebo. Hoc autem videlicet apostolos in dormitione virginis convenisse, testatur Germanus archiepicopus Constatinopolitanus, et etiam Iohannes Damascenus in suo sermone, hoc idem afferit, et sanctus Dionysius, Pauli apostoli discipulus in libro de De divinis nominibus, et seipsum similiter interfuisse ac unumquemque discipulorum in laudem Christi, et Virginis fecisse sermonem.
Petrus igitur Nichovannnn., ut narrat Cosmas, dixit: Gaude caelestium thalamorum sponsa, tetrarchi luminis candelabrum, per quam est aeterna claritas manifestata. Alii autem apostoli: Ave – inquiunt –, regina caelorum, ave, domina angelorum, salve, radix sancta, ex qua mundo lux est orta, gaude gloriosa super omnes speciosa vale, et pro nobis Christum ora. Tunc Virgo in medio eorum Deum benedixit, et secundum Albertum super missus est. Sacramentum eucharistiae devotissimae adorando sumpsit et unctionis. Deine vestimenta funebria induens admonuit virgines, quae erant in eius obsequium occupate de lampadibus et lucernis ardentibus, usque ad eius obitum non extinguendis. Omnibus quoque flentibus crebrisque singultibus, prout testatur addendo Iohannes Damascenus, querelas proponentibus et dicentibus: Cur nos orphanos derelinquis, o consolatio nostra. Te habuimus laborum solatium, tibi viventi convivere gloriosum est, ne ergo deferas nos, o felix Dei Mater, sed tibi morienti, et cum Christo regnanti tuo praedulci filio impetra nobis commori et conregnare. Heu quamamarum est, o domina, separari a tua praesentia, quae es totius curiae caelestis laetitia. Tunc illa ad filium conversa genuflexo ait: Tu dilectissime Fili Iesu, his de meo discessu dolentibus sanctis, quos elegisti fias consolator, et appone benedictionem tuam super eos. Extendensque manus, fidelium collegium benedixit. Et addidit: In manus tuas commendo fili spiritum meum,4 suspice animam meam tibi dilectam, quam immunem a culpa servasti, tibi et non terrae commendo corpus meum, custodi illud integrum, quod tibi inhabitare complacuit, transfer me ad te, u tubi tu es meorum viscerum natae, pariter sim et ego tibi cohabitans.
Et tunc omnibus valedicens se ad exitum composuit genuflexo mente in Deum suspensa, adeo ut prae amoris magnitudine et contemplationis suavitate nullum sentiret dolorem. Circa vero horam tertiam noctis, tota domus suavitate repletur. Dominus enim Iesus cum angelorum ordinibus et patriarcharum ac prophaetatum cetibtus. Martyrum et confessorum agminibus, et virginum choris advenit, et ante thorum virginis acies ordinantur, et dulcia cantica frequentantur. Nam prioriose Dominus Iesus inchoavit dicens: Veni, electa mea, et ponam in te thronum meum, quia concupivi speciem tuam. Et illa: Paratum, Domine, cor meum, paratum cor meum.5 Tunc omnes sancti dulciter intonant dicens: Haec est, quae nescivit thorum in delicto, habebit fructum in respectione animarum sanctarum.6 Ipsa autem de seipsa cecinit dicens: Ecce beatam, me dicent omnes generationes, quia fecit mihi magna, qui potens est, et sanctum nomen eius. Tunc dominus Iesus excellentius intonavit dicens: Veni, de Libano, sponsa, veni, coronaberis.7 Tunc illa: Ecce venio, quia in capite libri scriptum est de me, ut faciam voluntatem tuam, Deus,8 quia exsultavit spiritus meus in te Deo salutari meo.9 Sicque Mariae anima felicissima de corpore egreditur, et ad Filium evolat, a quo dulcissime amplexatur, fuitque tam a dolore carnis extranea, quam a corruptione extiterat aliena, statimque eam circumdederunt flores rosarum, scilicet caetus martyrum et lilia convallium, id est agmina angelorum, confessorum, virginum et sanctorum omnium.
Viderunt, quod apostoli eius animam tanti esse candoris, ut nulla mortalium lingua posset effari. Unde prorsus lachrimis ceperunt clamitare apostoli dicentes: Virgo prudentissima, quo progrederis valde rutilans, esto memor nostri, o domina. Dixitque Dominus apostolis: corpus Virginis Matris meae in vallem Iosephat deferte, et in monumento novo, quod ibidem invenietis recondite, et me ibidem triduo donec ad vos veniam expectare. Statimque omnia illa agmina beatorum cum Christo Virginis animam deduxerunt cum iubilo canentes: Quae est ista, quae ascendit de deserto, deliciis affluens, innixa super dilectum.10 Quibus comitando canebant: Ista est speciosa inter filias Hierusalem, sicut viditis eam plenam charitate et dilectione, sicque in caelum gaudens suscipitur et a dextris filii in throno gloriae collocatur. Refert vero sanctus Cosmas mirabile mysterium, quod non indiget naturali discussione cum omnia, quae de Dei genitrice dicuntur, sint supernatualia et miranda. Quod videlicet egressa de corpore anima, corpus haec verba protulit: Gratias ago tibi, Domine, quae tua sum gloria, memento mei, quia tuum sum figmentum, et tuum servavi depositum. Tanta quoque statim corpus eius claritate resplenduit, ut tangi quidem a virginibus ad laudandum posset, videri autem non posset. Tamdiu autem lux illa resplenduit, donec corpus a virginibus lotum fuit, aqua mundissima non ab ipsa mundatum, sed potius a corpore sacro aqua sanctificata. Deinde ut ait Damascenus in sermone: „Sacrum illud corpus munda sindone involutum feretro superponitur, lapides coruscant, odor unguentorum caelestium redolet, hymni angelici resonant, apostoli divinas laudes cantant, aliique sancti et sanctae reverendissimae adorant” etc.