Szerkesztés alatt
Articulus secundus,
qualiter doloris gladius excrescebat in acerbitate laesionis ex duodecum
considerationibus in corde Mariae
Secundum mysterium dicitur excrescentiae. Hoc est, qualiter excrescebat dolor maximus in Beatae Mariae anima ex sui filii passione. Ubi nota, quod exquo Beata Virgo noverat omnes scripturas sacras et Spiritu Sancto revelante sciebat ac etiam naturali ratione intelligebat atque deprehendere poterat immensitatem doloris in filio patiente. Idcirco summe gladius afflictionis eius animam veulnerando pertransibat, sicut pro phetaverat Simeon dicens: Tuam ispius animam etc.
Distinguere autem possumus XII considerationes, quae versabantur in corde Beatae Mariae, ex quibus excrescebat dolor maximus in ipsa. Et istae considerationes excrescentiae doloris tamquam XII stellae in corona Beatae Virginis Mariae ponuntur, quia per has ipsa Beata Virgo meruit gloriam et coronam XII stellarum. Iuxta illud Apoc. XII.: Mulier amicta sole et in capite eius corona XII stellarum. Et possunt dividi pro faciliori captu in tres quaternarios, ut sequitur.
- Prima consideratio incomprehesnibilis doloris
- Secunda generalis afflictionis
- Tertia nobilis complexionis
- Quarta crudelis attractionis
- Quinta cordialis reverberationis
- Sexta totalis desolationis
- Septima localis despectionis
- Octava socialis vilipensionis
- Nona vituperabilis morti damnationis
- Decima confusibilis diffamationis
- Undecima ingratitudinalis iniurationis
- Duodecima minus utilis fructificationis
Capitulum primum de consideratione incomprehensibilis doloris Domini Iesu Christi
03 03 02 01
Prima considertio incomprehensibilis doloris Christi, ex qua excrescebat dolor summus in Virgine Benedicta declaratur, quia teste Salvatore venit filius hominis salvare, quod perierat. Luc. XIX. Et quia totum perierat, ergo totum salvare debuerat, quantum scilicet in eo, id est Christo fuerat. Haec autem Beata Virgo noverat, et ex hoc considerabat, sicut etiam omnis fidelis anima considerare et pensare debet, quia Christus pro toto gener humano perdito exsolvere debebat, praecipue ista quattuor:
- Primo omnes humanas miserias
- Secundo omnes humanas offensas
- Tertio aeternas damnatorum poenas
- Quarto amissas caelestes delicias.
Primo inquam omnes humanas miserias debuit solvere Christus, quia ipse debuit esse emendator perfectissimus omnis mali, quod fuerat inflictum humano generi propter peccatum. Propter quod incurrerat infirmitates, labores angustias, mortem et omnes miserias, quas patimur in hoc mundo. Ergo Christus tam maxime debuit dolere, quod quantum ex se fuit, haec omnia solveret pro toto genere humano. Licet non omnes homines propter suam maliciam sint consecuti efficaciam salvationis, et secundum statum viae haec nobis relicta sunt omnibus, ut patiamur ad meritum et praemium augendum. Propterea Isaiae LV.: Vere languores nostros, id est infirmitates et miserias ipse tulit et dol. no. ipse por.
Dilata ergo homo sinum mentis tuae et considera, quot infirmitates, quot miserias labores et angustias, quot quoque genera mortis patitur homo, et sic noveris, quantum debuit dolere Christus, ut haec omnia exsolvat. Haec omnia pensavit Maria, et ideo dixit illud Tren.I.: Multi gemitus mei et cor meum moerens.
Secundo omnes humanas offensas Christus debuit exsolvere, quia haec fuit causa passionis, ut satisfaciat pro peccatis totius generis humani non solum originalibus, sed etiam actualibus, venialibus et mortalibus, non solum pro electis, sed etiam pro reprobis. Unde Isa. LIII.: Omnes nos erravimus, unusquisque in viam suam declinavit, scilicet per peccata varia et Dominus posuit, scilicet ad solvendum in poenis in eo, scilicet Christo iniquitates omnium nostrum. Igitur considera homo, quot fuerunt peccata hominum a principio mundi, quot sunt et quot erunt! Quis novit haec praeter Deum? Et sic pensa, quantum debuit Christus dolere, ut haec omnia exsolvantur ad plenitudinem in eius poena! Sicut enim cum aliquod membrum dolet, caput condolet, ita Christus, caput Ecclesiae assumpsit omnia lamentanda et deploranda nostra ad perfecte solvendum et satisfaciendum, et non ad committendum. Unde et I. Pet. II.: Peccata nostra ipse pertulit in corpore suo, id est poenas peccatorum. Haec pensabat Maria, et ideo dicere poterat illud Tren. I.: Foris interficit gladius, scilicet culparum mortalium membra Domini praecidentis et domi, id est in corde interius mors similis, scilicet doloris.
Tertio aeternas damnatorum poenas Christus debebat exsolvere, quia ipse venerat, ut Salvator omnium debitorum nostrorum et liberator ab omnibus poenis peccatorum, quae sunt, erunt et fiunt. Deus autem sicut omnium rerum, ita et culparum ac poenarum omnium pro eis debitarum habet notitiam et nil impunitum, sua iustitia dimittit secundum Augustinum et Anselmum libro Cur Deus. Cum ergo cuilibet peccato mortali debebatur poena infernalis aeterna, oportebat, quod Christus, qui est nifinitus in sua divinitate, sic patiendo in assumpta humanitate satisfaceret pro omnibus, et tantum doleret, quod poenas divinae iustitiae correspondentes exsolveret et sic nil maneret impunitum a divina iustitia, et nil remaneret insolutum a divina misericordia. Ac per hoc utraque honoraretur in summa excellentia, et sic pona Christi erat quasi infernalis. Iuxta illud Ps.: In persona eius repleta est malis, scilicet poenae anima mea, scilicet sensitiva et vita mea inferno appropinquavit, scilicet propter similes poenas. Haec pensabat Maria, et ideo dixit illud Ps.: Dolores inferni circumdederunt me gemitus mortis.
Quarto amissas caelestes delicias aeternas debuit solvere Christus, et ideo propter nostrum exultatum a gloria tantum debuit dolere, quantum omnes et singuli hominum recta ratione debuissent dolere cognoscendo veraciter, quantum erat illud amissum bonum caelestis gloriae et quantum durantum erat. Propterea Tren. III. Dominus Iesus ait per os Hieremiae: In tenebrosis, id est in maestitia tenebrosi exultatus a lumine gloriae, collocavit me quasi mortuos sempiternos. Collocavit inquam, scilicet Deus pater Christum non quidem excludendo ipsum a beatitudinis comprehensione, quia Christus ab infanti conceptionis suae semper fuit comprehensor et viator, ut testat Augustinus. Sed collocavit – inquit – scilicet ad satisfaciendum pro mortuis sempiternis, id est peccatoribus. Haec omnia pensante Beata Maria dicit illud Tren. I.:Vide Domine, quia amaritudine plena sum, subversum est cor meum in memetipsa!
Haec
praescripta secundum sententiam sancti Bernardini de Senis et
concordat Antonius Florentinus in Summa sua parte III. O igitur
incomprehensibiis dolor Christi propter nos, o inextimabilis amor, qui
haec pro nobis effecit!
Capitulum II. 03 03 02 02
Secunda consideratio sive stella dicitur generalis afflictionis. Nam secundum Alexandrum de Hales III. parte Summae q. XVIII. concordat Bonaventura super III. dist. XVI. Dominus Iesus acerbissimam passionem sustinuit in carne tenerrima, tum propter generalitatem, quia in omnibus membirs et sensibus patiebatur, et a planta pedis usque ad verticem non erat in eo sanitas. Esaiae I., tum propter continuitatem dolorum omnium, quia eius suspendium continuabatur in doloribus immitigabiliter ex corporis susoensi pondere inter clavos, tum proter sensus vigorositatem, quia in manibus et pedibus viget praecipue sensus, et ideo magis affligit ibi laesio propter nervos et musciculos sensuales ibidem concurrentes. Praeterea experientia docet, quia frigus magis affligit intricatum in manibus et pedibus, quam in reliquis membris.
Haec
itaque considerans Beata Virgo Maria pensebat corde, ut ait Bernardus.
Et videbat caput eius angelicum, in quo erant omnes thezauri sapientiae
Dei, densitate spinarum multipliciter perforatum, oculos antea lucidiores
caligantes prae fletu, facies pulcherrimas a lapis et sputis Iudeorum
foedatas, aures audientes cantus angelicos vituperiis et blasphemiis
repletas. Nares foetoribus sputorum et cadaverum loci Calvariae infectas,
rubicunda eius labia palida facta, crines et barbas dilaniatas, collum
uniculis attritum, manus et pedes perforatos et omnia membra distentam
tam violenter, ut dinumerari possint omnia ossa teste Psalmista.
Quid plura sola remanserat lingua et cor? Sed et illa ne remanerent
absque poena fele et aceto potatur, lingua ac cor aperitur lancea pro
his flens Maria dicens illud Tren. II.: Oculus meus
afflictus est, nec tacuit eo, quod non esset requies, donec respiceret
de caelo Dominus, scilicet resuscitando Christum.
Capitulum III. 03 03 02 03
Tertia consideratio nobilis complexionis, scilicet Christi, quia noverat Virgo Christum fore complexionis tenerrime et nobilissime improportionabiliterque speciosum forma prae filiis hominum, utpote de Spiritu Sancto conceptum miraculum permaximum. Ea vero, quae fiunt a Deo miraculose improportionabiliter sunt meliora et nobiliora his, quae fiunt naturaliter, ut testatur Chrysostomus, etiam de vino facto optimo ex aqua in nuptiis miraculose exemplum ponendo. Quoniam autem notum est, quod quanto quis est complexionis nobilioris ac tenerioris, tanto magis sentit vim laesionis.
Unde
considerabat Beata Virgo Christi laesiones in carne eius tenerrima fore
acutissimas super omnium aliorum hominum afflictiorum laesiones et dolores
improportionabiliter. Adeo, quod solus ipse clavus transfingens maiorem
ingerebat Christo laesionem, quam ignis Laurentio aut excoriatio Bartholomeo,
et sic de aliis martyribus. Unde dolor Christi superavit omnium aliorum
dolores tam quo ad aequivalentiam quoque quo ad acerbitatem secundum
Alexandrum et Bonaventuram ubi supra. Haec ergo consideratio
Maria dicere poterat similiter, quoque et Dominus Iesus illud
Tren. III.: O vos omnes, qui transitis per viam, attende
et videte, si est dolor similis, sicut dolor meus!
Capitulum IV. 03 03 02 04
Quarta consideratio crudelis attractionis, quia considerabat et videbat suum filium tam crudeliter tamque dire tractari a Iudeis sine omni miseratione trudendo, flagellando, colaphisando, alapisando, crines et barbas dilacerando, conspuendo, vulnerando et ipsi quidem Christo tam specioso iuveni, tam suavi, tam nobili, tam patientissimo, vero Deo et homini innumerabiles violentias inferendo et obpropria inerrabilia varios quoque cruciatus in tollendo animam eius ingerendo. Propterea per Ps. ait: Vim faciebant, qui quaerebant animam meam, id est vitam tollere. Nimirum vim faciebant, quia magnum cruciatum. Nam ut scribitur III. q. I. „Nullum dubium”: Magnum cruciatum sustinet, qui vim sustinet.
Notanter diceres, qui quaerebant animam meam, quia Iudei tam crudeliter quaesierunt animam, id est vitam Christi, quod in omnibus illis locis, in quibus extimatum fuit consistere naturaliter vitam hominis, fecerunt maximam vim quaerentes eam. Nimirum cum aliqui philosophi dicant principalem sedem animae esse in capite, ut sequaces Platonis, alii in corde, ut sequaces Aristotelis, alii vero dicant in sanguine, secundum illud Levit. XVII.: Anima omnis carnis in sanguine est, alii dicunt esse in toto corpore, et in qualibet parte corporis totam animam, ut dicit Augustinus VI. libro De Trinitate c. VI. Certe in omnibus istis locis fecerunt maximam vim Iudei quaerentes animam Christi, quia in capite vim fecerunt per spineam coronam, in corde per lanceam, in corpore et sanguine per flagellationem totius corporis et perforationem manuum et pedum, unde totus exiret sanguis. Et maximus fuit cruciatus Christi in carne virginea et tenerrima.
In
cuius maximi doloris signum extitit secundum Bonaventuram ubi supra,
quod vis cruciatus sui tam cito deiecit virtutem naturae, cum tamen
nullum membrorum principalium corripuit. Etenim adeo cito mortuus fuit
Christus suspensus in cruce, ut etiam miraretur Pilatus: „Ergo vidi,
quod dolor Christi fuerit gravissimus.” Quae plane considerabat Maria,
et ideo dolens dicit illud Ps.: Afflicta sum et humiliata,
nimis rugiebam a gemitu etc.
Capitulum V. 03 03 02 05
Quinta consideratio cordialis reverberationis, nam exquo sciebat Christus Dominus, quia sua mater Maria tota esset doloribus compassionis plena. Summe dolebat de ipsa matre dulcissima confecta maestitia, et hoc quantum mensurare sciebat crescere dolorem in ipsa ex summa sui dilectione et amicitia. In cuius signum Christus proximo moriturus quasi oblitus amarissimae suae mortis compassus est et potius moestissime suae matris adeo, ut in spiritu ultimo constitutus disponeret, quomodo hic manere deberet ipsa, et solatium habere posset a discipulo, cui commendavit eam. Unde tunc in spiritu dominus Iesus suae matri dicere poterat illud Ps.: Veni in altitudinem maris, id est amarissimae passionis, et tempestas demersit me. Tempestas inquam doloris reverberati vel redundati ex te matre condolente demersit me in moeroribus. Tunc igitur pia mater cognoscens Christum duplicem dolorem habere, scilicet pro se et sua genetrice, tanto magis affligebatur et dicere poterat: Noli fili amantissime pro me esse maestus, quia hoc mihi angustiae! Noli praecudelis unice tu, Deus meus pro me dolere, quae sum creatura tua! Tu Dominus, ego ancilla tua, te summe diligo. Tanto ergo super te affligor in animo, quanto te pro me dolere ex amore considero.
Unde
Bernardus in homelia super Evangelio: Stabat iuxta crucem
Iesu, dicit sic: „O dolores inexplicabiles, o ineffabilis reciprocatio
sancti amoris! Filius patitur et intus valde compatitur matri! Mater
vero compassa est patienti filio. Tantus nempe impetus passionis
Domini Iesu fuit, ut quasi torrens ipsum impleret patientem et inebriaret,
quia teste Psalmista: De torrente, scilicet passionis
in via bibit Christus, et sic Christo impleto in matrem conflueret compatientem.
Qua similiter impleta in filium redundaret. Iuxta illud Ecclesiastici
I.: Ad locum unde exeunt, flumina revertuntur, ut iterum
fluant.
Capitulum VI. 03 03 02 06
Sexta consideratio totalis desolationis, quia videbat Virgo Filium totaliter desolatum, et in tot tormentis ac tantis passionibus nullum consolatorem habentem. Cum alii etiam malefactores in hora deductionis ad mortem soleant habere aliquem consolatorem.ó etc. Idcirco Christus dicere poterat illud Ps.: Et sustinui, qui simul mecum contristaretur, et qui me consolaretur, non inveni. Immo non consolabantur Christum Iudei, sed illudebant et blasphemabant cum principibus sacerdotum non gentiles. Sed percutiebant in faciem, flagellabant et coronabant spinis, et quod nulli latroni irrogatur, ut videlicet proprium patibulum in dorso portet ad locum suspensionis, hoc Christo fecerunt, quia compulerunt ipsum portare crucem suam proprio dorso ad locum crucifixionis.
Denique Christum non consolabantur discipuli, qui omnes fugerant. Praeterea non consolabantur pater aeternus, qui pro nobis tradidit illum, et permisit crudelia agi in ipsum, quae vellent Iudei, unde clamavit in cruce: Deus, Deus meus, ut quid dereliquisti me? Scilicet permittendo agere contra me Iudeos et crucifixores omnia crudelia, quae vellent in mea afflictione. Item quod plus est: ipsa pars intellectiva animae Christi, quae fruebatur a Deo continue consolata non est ipsum.
Sed
dereliquit sensitivam tantis doloribus immersam, quod nulli sanctorum
accidit. Unde cum sancti clamaverunt in tribulationibus, et Dominus
exaudit eos teste Psalmista: Et si non semper exaudivit
liberando a poenis. Tamen exaudivit mentem eorumconsolando, ut in
virtute patiente persisterent. Christus tamen clamavit et non est exauditus,
quia nullam consolationem etiam in mente habuit. Propterea se tantum
derelictum clamavit. Haec pensavit Maria et ideo summe doluit et flevit
dicens illud Tre. I.: Ego plorans et oculus meus deducens
lacrimas, quia longe factus est consolator.
Capitulum VII. 03 03 02 07
Septima consideratio localis
despectionis, nam Mariae dolor excrescebat in eo, quod in loco despectissimo,
id est in Golgotha, qui erat locus Calvariae, quia ibidem erant ossa
Calvariae cadaverum interfectorum, ubi occidebantur vilissimi homines,
ribaldi et latrones, ibi rex regum Christus occisus est, et ibi sub
cruce ipsius stetit mater Virgo Sanctissima et verecundissima honestatem
praedita, ut merito Christus et mater eius dicere possit illud
Psalmistae: Ego autem sum vermis, scilicet secundum reputationem
Iudeorum, me vilificantium et sic non homo. Oprobrium hominum
et abiecto plebis quasi diceret: Ego sum tam vilis reputatus, ut non
extiment me dignum haberi inter homines, sed abiectum inter vermes in
monte Calvariae de cadaveribus, scaturientes et obpropris plenum.
Capitulum VIII. 03 03 02 08
Octava consideratio socialis
vilipensionis, quia cum iniquis deputatus est et sociatus, cum inter
vilissimos latrones est crucifixus et hoc auget dolorem. Quia sicut
pati innocentem cum aliis sanctis et probis viris refrigerium est, ita
econtrario condempnari cum sceleratis excrescentia iniuriae et poenae
est. Unde et Christus hoc horrescens secundum sensitivam orabat per
Ps. dicens: Ne perdas, cum impiis Deus animam meam, id
est vitam meam et sic subdit clarius: Neque cum viris sanguinum vitam
meam! Hoc pensabat Maria dicens: Ecce impletur illud Esa.
LIII.: Cum sceleratis deputatus est in ipse peccata multorum
tulit, id est hominum. Quia enim homo primus latrocinium commisit
rapiendo fructum vetitum. Ergo Christus solvendo inter latrones debuit
mori.
Capitulum IX. 03 03 02 09
Nona consideratio vituperabilis
morti damnationis, quia crux pro tempore illo erat poena et mors maledictorum
Deutro. XXI.: Maledictis, scilicet maledictione infamiae
vituperabilis omnis, qui pendet in ligno. Unde Iudei et principes
eorum damnaverunt Christum turpissima et vilissima morte, ut impleretur
illud Sap. II.: Circumveniamus virum iustum, et infra: Morte turpissima
condemnemus eum. Hinc Bernardus super Cantica dicit:
O humilem et sublimem Deum, o latissimum et novissimum virorum, oprobrium
hominum et gloriam angelorum! Ipse siquidem rex regum et dominus
dominantium fuit, vilissimo pretio venalis, expositus a vilissimis ribaldis,
vilissima passus, vilissimo loco suspensus, vilissimo supplicio, scilicet
crucis traditus cum iniquissimis et vilissimis hominibus deputatus,
modo vilissimo tractatus etenim bonus Dominus tamquam malefactorum capitur,
tamquam fatum Dei sapientia irridetur, tamquam homicida vita hominum
morti damnatur, tamquam latro salvator mundi crucifigitur. Et tamquam
vermis vilis summus Deus conspuitur, abiicitur et conculcatur. Haec
ille. Ista pensando Beata Maria dicere poterat illud Iere. IX.:
Quis dabit capiti meo fontem lacrimarum, ut plorem die ac nocte?
Capitulum X. 03 03 02 10
Decima consideratio confusibilis diffamationis, quia quanto quis condemnatur ad mortem tamquam malefactor, concurrente maiori populo tanto eidem maior consurgit poena erubescentiae et confusionis, quia considerat, quod quilibet videns narrat et divulgat aliis in patria sua etiam peregrina de illo, et sic ubique diffamatur. Et quia Iudei de gravi crimine calumnitates accusabant Christum, scilicet de blasphemia gravissima, quia Filium Dei se dicebat, quod erat gravissimum apud Iudeos, necnon et de crimine laesae maiestatis, quod erat maximum apud leges gentilium; unde et in titulo scripserat Pilatus litteris Graecis , Hebraicis et Latinis, ut omnes possent legere: Iesus Nazarenus, rex Iudeorum, quasi diceret: Haec est causa passionis eius, quia regem se fecit et usurpare vult regnum Iudeorum.
Quoniam
autem tunc erat festum Azimorum sive Pascae, ad quod ex lege tenebantur
Iudei convenire undique in hierusalem ad sacrificnium offerendum, nisi
legitimum haberent impedimentum, ex dispersione ergo Iudeorum per orbem
de omni natione tunc convenerant tam de Italia, quam de Asia et Africa,
et sic maxime diffamabatur confusio Christi. Haec igitur pensando Maria
poterat dicere illud Tren. primo: Posuit me dominus
desolatam tota die moerorae confectam. Quia scilicet videbat, quod
tantae solemnitatis die, in quo magis debebant Dum venerari et sacerdotes
in templum Dei ornare, vasa mundare, sacrificia praeparare, omnibus
dimissis ad hoc totum studium ponunt, ut Christus innocens occidatur
et per orbem infametur.
Capitulum XI. 03 03 02 11
Undecima consideratio dicitur iniurationis, quia Beata Virgo perpendebat in Christi passione summae ingratitudinis iniuriam fieri Deo praecipue tripliciter.
Primo ex parte ipsius Filii Dei, quia noverat certa revelatione atque miraculosa virginali conceptione et partutione ipsum Christum, suum natum fore verum Dei Filium, et idcirco sciebat omnem hanc iniuriam sibi factam fieri contra Deum. Cuius quidem licet sola humanitas pateretur, tamen omnis passio et iniuria illa, quae facta est Christi, humanitati facta est Deo. Sicut enim qui laceraret aut conspueret vestem illam, qua indutus est rex, faceret iniuriam non vesti, sed potius regi. Sic omnis iniuria facta Christo regi in humanitate facta est ipsi Deo.
Ex quo sequitur, quod Beata Maria fuerit plena amaritudine doloris super omnes viatores, iuxta illud Tren. I.: Vide, Domine, quoniam amaritudine plena sum. Quia quanto quis plenius diligit Deum, tanto plenius dolet se offensa et iniuria ipsi illata. Beata autem Virgo fuit gratia et charitate Dei plenissima Lu. I., ergo et dolore plenissima pro iniuria passionis Christo Deo illata. Sed quoniam plenum est, cuius nulla pars vacua est secundum Philosophum IV. Physicorum, nullum fuit ergo membrum aut animae pars ulla, quae amaritudine non fuerint repleta.
Secundo ex parte insurgentis populi cognoscebat Maria Christo Deo fieri summam iniuriam quoque et dolorem, quia quanto plures et diversorum statuum hominum beneficatorum ad inferendam huiusmodi iniuriam et mortem valde ignominiosam alicui, tanto maior est dolor in passo et quolibet eius amico vel attinentae. Sed sic erat in Christo, quia teste Ps.: Astiterunt reges terrae et principes convenerunt in via??? adversus Dominum et adversus Christum eius. Nam adversus Christum astiterunt reges, ut Herodes et Pilatus, et principes sacerdotum et Iudeorum populus ac gentiles multas iniurias inferentes, sputa, alapas, irrisiones. Sed et insuper sexus feminaus affuit, ut patet de ancilla hostiaria, quae etsi non potuit Christum adire propter multitudinem aliorum ipsum irridentium, adiit tamen discipulum Petrum, ut caperetur. Item affuerunt praeterea et milites crucifigientes et omnes populi de quacumque natione, quae sub caelo est exsistens in Hierusalem. Act. II.: Alii moventes capita et dicunt: Vah???, qui destruis templum Dei etc! Alii quoque alia obloquentes.
Tertio
ex parte beneficii exhibiti. Nam quantum Iudei Christum occidenetes
fuerint beneficati a Deo, non potest brevi sermone exprimi. Sed suffucuat,
quod scribit Michael c. VI. in Persona Christi: Popule
– inquit – meus, quid feci tibi Aut in quo molestus fui, responde
mihi, quia eduxi te de Egypto et de domo servtutis liberavi te! Quasi
diceret: tot et tanta beneficia feci tibi, quia plangavi propter te
Egyptum, mare aperui, pharaonem submersi, et sic liberavi te de servitute
Egypti. Item manna de caelo praestiti, aquam de petra eduxi, hostes
prostravi, terram promissionis dedi. Ecce quid feci tibi, responde mihi,
si tanta beneficia retributionem meruerit talem, ut crucifigeretis et
occideretis me, aut in quo molestus fui, cum
ex genere tuo carnem sumpsi, te viam salutis docui? Sed quia te de vitiis
correxi, quoniam veritas odium parit, ideo tibi molestus fui. Verum
quid ultra debui facere, et non feci caecos tuos illuminavi, leprosos
mundavi, mortuos suscitavi, daemoniacos liberavi et omnia pro te salute
feci. Heccine reddis Domino popule stulte et insipiens? Pensebat
haec Beata Virgo et dicit illud Ps.: Defecit in dolore
vita mea et anni mei in gemitibus et sic summe dolebat.
Capitulum XII. 03 03 02 12
Duodecima consideratio minus utilis fructificationis, dolor enim in christo et matre augebatur ex hac consideratione, scilicet quia cum copiosa fuerit apud Deum redemptio adeo, quod sanguis Christi fuit sufficiens pretium rediemer etiam mille mundos et tamen pauci sunt, qui percipiant fructum passionis Christi propter ingratitudinem et mailciam hominum ac desidiam. Et ideo tam ipse Christus, quam eius mater summe dolebat, sicut dolere solet, quia ex labore maximo modicum fructum consequi videt. Quid insinuat Bernardus in persona Christi dicens: O homo, vide, quae pro te patior! Ad te clamo, pro te morior, vide clavos, quibus confodior, vide spinas, quibus pungor, vide lanceam, qua trans vulneror! Et cum sit tantus dolor interius et exterius, plus tamen me cruciat, quod te ingratum experior. Haec ille. Hinc et per Micheam ca. VII. Dominus ait: Vae mihi, quia factus sum, sicut qui colligit rachemos in vindemia etc.! Na cum diabolus colligat multa, quia fere totum mundum, principes, mercatores et populos universos, qui omnes declinaverunt et inutiles facti sunt, non est, qui faciat bonum, non est usque ad unum, ut dicit Ps. Christus Dominus tamquam rachemos remanentes in undemia, id est infima mundi pauciora colligit, quoniam multi sunt vocati, pauci vero electi, Math. XXII.
Haec itaque pensando Maria multum dolebat et summe prae omnibus martyribus vulnerabatur gladio compassionis. O igitur anima fidelis, compatere Christo et eius sanctissimae matri in tot et tantis doloribus, plora et fle, ut cum eis valeas in caelo conregnare!