Szerkesztés alatt
Articulus tertius, quod
duodecim gaudia habuit Beata Maria, quando suscepit purificationis sacrum.
Tertium mysterium circa hanc solemnitatem declarandam dicitur iocunditatis etc. Ubi advertendum, quod iuxta numerum duodecim stellarum in corona Beatae Virginis exsistentium possumus pro hac solemnitate purificationis distinguere, XII gaudibus, quibus tamquam XII stellis radiantibus ipsa Gloriosa extitit et iocundata in sui purificatione, quae in tribus quaternariis ordinari potest.
Primo namque Benedicta Virgo quattuor gaudia habuit pro hac purificatione in se de Deo et Filio eius, Christo.
Secundo alia quattuor habuit gaudia de operibus miraculosis, quae facta sunt in ista purificatione.
Tertio
denique ultima quattuor gaudia habuit in sanctorum congratulatione.
Quantum ad primum quaternarium gaudebat Beata Virgo in purificatione.
- Primo de divina honorificatione
- Secundo de angelica famulatione
- Tertio de gratissima oblatione
- Quarto de suavissima portatione.
Quantum ad secundum gaudebat:
- Primo de miranda revelatione
- Secundo de gratiae stupenda
- Tertio de Christi veneranda susceptione
- Quarto de admiranda futurorum prophetatione.
Quantum ad tertium gaudebat:
- Primo de Simeonis benedictione
- Secundo de parvuli Iesu glorificatione
- Tertio de sanctae Annae confessione
- Quarto de sanctorum patrum glorificatione.
Capitulum I. 03 01 03 01
Primum itaque gaudium habuit Beata Virgo Maria in ista purificatione de divina honorificatione, quia Deus eam singulariter prae omnibus honoravit. Et primo honoravit virginitatem eius in data lege purificationis per Moysen, cum eius virginalem conceptum et partum in ea praenunciavit per adiectam conditionem, et eam singulariter ex omnibus mulieribus mundi exemptam speciali privilegio honoravit. Quod sic clarescit: nam Deus dans per Moysen legem purificationis Levit. XII. dixit sic: Mulier si suscepto semine peperit etc. Secundum enim Franciscum Mayronis ista lex directe praenunciat partum Virginis, quia si nulla sine semine paritura fuisset, frustra Moyses apposuisset: si suscepto semine, quia quandoque aliquid competit alicui utiliter et necessario, frustra apponitur conditio de illo. Sicut exempli gratia utiliter omnis homo comedere habet et bibere per os, frustra ergo apponitur conditio dicendo homo si per os comedit et bibit, quia non aliter, quam per os habet fieri comestio.
Et hoc ostenditur etiam ex Scriptura, nam Exod. XXI. dicit: Si per industriam quis occiderit fratrem suum, morte moriatur. Istud si per industriam dat intelligere, quod aliter, quam per industriam contingit proximum interficere alicui. Unde tali datur locus refugii. Sic et in proposito per hoc, quod dicitur: Si suscepto semine mulier peperit, datur intelligi, quod aliquae mulier alit, quam suscepto semine poterat parere, quod verificatum est in soa matre Spiritu Sancto concepit et peperit in virginitate. Hinc Bernardus: Putas ne, quia dicturus Moyses mulier, quae peperit filium immunda erit, non timuerit super matre Domini crimen blasphemiae incurrere. Idcirco conditionem praemisit dicens: Si suscepto semine, ut ipsam eximeret et virginalem eius partum praenunciaret etc. Haec igitur Benedicta Virgo sciens et mente tractans plurimum gaudebat, quod ipsa meruerit fore illa, quae sine semine parere debuit. Et quod a Deo sic honorari in sua lege praenunciari meruerit.
Item secundo causa in hoc honoravit, quo ad maternitatem, quia hodie ipsam matrem fore Dei in templo sanctis collaetantibus publicari voluit et fore reginam mundi. O quantum gaudere poterat, cum se matrem Dei agnoscebat, quia ut ait Anselmus: Hoc solum de Sancta Maria Virgine praedicare, quod Dei mater est, excedit omnem altitudinem, quae post Deum dici vel cogitari potest. Haec ille. De hoc eius gaudio Augustinus in sermone „Adest nobis” dicit sic: Maria exultat et matrem se laeta miratur et de Spiritu Sancto concepisse gaudet, quia genuit cum exultatione non cuiuslibet meriti hominem, sed totius mundi salvatorem. Haec ille.
Secundum principuum gaudium habuit Beata Virgo de angelica famulatione, quia ut dicit Albertus super „missus est”: Ipsa clarissime videbat angelos per species proprias gaudebat, ergo cum videbat natum suum Dominum Iesum ab angelis circumdari et adorari. Nam secundum quod prosequitur Ludolphus in libro De Christi vita: Creditur, quod Gabriel angelus, qui Virgini conceptum verbi nunciaverat, ante omnes se agens pastoribus ipse evangelizaverit gaudium magnum et de nativitate Christi militias caelestis exercitus provocavit ad laudandum Deum et dicens: Gloria in excelsis Deo. Luc. I. Deinde ascendentes angeli in caelum cum iubilio haec nunciaverunt cum civibus suis. Tota igitur superna curia exhilaria laudibus et gratiarumactionibus exhibitis Deo Patri. Venerunt omnes per ordines suos videre faciem Christi Dei sui, et adorabant cum et matre eius cum omni reverentia laudis personantes cantica caelestia.
Et probat hoc tali ratione, quia in nullo auditis talibus novis non visitasset Dominum Deum suum constitutum in terra et eius matrem humiliter salutasset. Hinc Apostolus Hebraeos I.: Et cum introduceret primogenitum in orbem terrarum dixit. Et adorent eum omnes angeli Dei. Unde Augustinus in quodam sermone dicit: O stabulum felix, praesaepe beatum, in quo nascitur Christus et reclinatur omnium Deus. Ibi circumdabant Beatam Virginem angelicae potestates, ibi erant milia milium exultantium, ibi vagiebat Christus in stabulo et fiebat laetitia magna in caelo resonans gloriam Deo in altissimis et in terra pacem hominibus bonae voluntatis, quia descenderat pax vera de caelis. Haec Augustinus. Idcirco Anselmus dicit: Dum hunc parvulum inter manus suas versari et ad ubera sua pendere circumstantibus famulatu obsequentibus angelis videbat Beata Maria, quo precor affectu movebatur prius animus eius.
Dum ergo videret Maria angelos adorantes christum cum matre ipsa, inhilando cum Gabriele in ascensu eius de Betlehem ad templum, putas, quantum gaudebat! Nam et Chrysostomus in quodam sermone dicit: Infinitam – inquit – militiam angelorum ad gloriosae Virginis obsequium esse deputatum nullatenus ambigimus, ut eam custodirent ambientes etc.
Tertium concilium de gratissima oblatione primo, quia considerabat, quam summum munus Deo offerebat adeo, quod numquam a saeculo oblatio facta fuerat. Unde secundum Ludolphum ubi supra: Creditur genuflexo talia Virginem in templo verba dixisse: „Ecce, Sancte Pater Praesento tibi filium tuum aeternaliter genitum et meum, quem concepi et peperi virginitate manente Deum.
Secundo, quia considerabat Virgo Beata animo pio, quam multiplicem utiitatem et fructum ex hac oblatione aquireret toti mundo. Obtinuit enim mundo misericordiam Deo. Unde canit in introitu hodiernae missae Ecclesia: Suscepimus Deus misericordiam tuam in medio templi tui, quia per hanc oblationem flexus est Deus ad miserandum mundo.
Item per hoc obtinuit pacem inter Deum, homines et angelos. Ubi advertendum, quod qundocumque irascebatur Deus duobus modis poterat facere pacem cum quo, quis in Veteri Testamento. Primo per poenitentiam veram, iuxta illud scriptum Ezech. XVIII.: Convertimini et agite poenitentiam de omnibus iniquitatibus vestris et non erit vobis in ruinam iniquitas. Et tum hoc modo quaesivit Adam pacem generi humano, et non obtinuit.
Secundo per oblationem et hostiam, sicut solebat fieri in Veteri estamento ad placandum Deum. Et nunc spiritualiter offerentes de corde oblationes affectionum sanctarum et de corpore bonorum operum placamus Deum. Iuxta illud Apostolus: Obsecro vos, ut exhibeatis corpora vestra hostiam sanctam Deo placentem etc. Et tum David, cum dedisset centum milia pondera auri et argenti mille milia, atque aliorum metallorum sine pondere ad aedificationem templi, nec sic obtinuit quo ad posteros. Sed Virgo hac oblatione gratissima Deum pacavit et toti mundo pacem acquisivit, quod Simeon persentiens oravit se in hac pace dimitti dicens: Nunc dimittis sevum tuum, Domine secundum verbum tuum in pace. Hoc figuratum est Gen. VIII., ubi legitur, quod non emittens columbam de archa reversa est ad vesperam portans ramum olivae virentis in ore suo. Intellexitque Noe, quod Deus pacem dedisset in terra et siccata esset terra a aquis. Ista columba est Beata Virgo, quae stellae amaritudinis caret, quia tota pia et benigna est, cum sit mater misericordiae. Ut canit ecclesia: Quae portavit hodie Christum virentem in gratia et virtute in signum pacis etc.
Tertio denique gaudium hauriebat cor Virginis in hac oblaitone, quia considerabat eius significationem, quod videlicet sicut hodie voluit Christus seipsum afferri, ita dabat significari, quod ipse oblatius esset sepipsum in cruce pro hominis salute. Et sicut quinque siclis est redemptus, ita ipse quinque principalibus vulneribus mundum esset redempturus. Et sicut eius mater Maria astitit in hac oblatione, ita astare debebat iuxta crucis oblationem etc. Gaudebat igitur Virgo super generis humani significata redemptione etc.
Quartum
gaudium habuit de suavissima portatione, quia sentiebat maximam suavitatem
cum Christum in ulnis cum ingenti amoris dulcedine portabat, a quo portabatur.
Si enim senex Simeon accipiens Christum in ulnas prae laetitia suavitate
cordis fatiscentium membrorum prae senectute debilitatem non sentiebat,
sed virtute indutus ex alto christum suaviter portabat, iuxta illud
quod canit ecclesia: Senex pauperum portabat puer autem
senem regebat, quem Virgo concepit etc. Multomagis id credendum
est de Maria. Hoc gaudium tangit Augustinus in sermone ubi supra
dicens sic: Laeta igitur Maria gestat infantem exultans filium amplexatur.
Portat a quo portabatur. Haec ille. O anima devota, nonne et tu
gaudium sumeres, si christum ulnis portares etc.
Capitulum II. 03 01 03 02
Secundo quaternario describuntur alia quattuor gaudia Beatae virginis, quae habuit in hac purificatione, ut igitur ad praemissa connumeremus.
Quintum gaudium habuit Beata Virgo de miranda revelatione. Certis enim miraculis praemonstratus, et docente Spiritu Sancto revelatus est et comprobatus Benedictae Virginis Mariae virginalis partus.
Quod claret primo in revelatione facta Zachariae patri Iohannae Baptistae secundum Origenem, iuxta cuius dicta eo, quod haec historia non est contra rationem vel scripturarum creditur a plerisque Zacharias fuisse pontifex in ordine vicis suae tempore, quo Beata Virgo de Betlehem venit in Hierusalem portans in ulnis Dominum Iesum ascendens in templum ad purificationem. Ipsum autem templum per tria intersticia erat divisum. In uno stabant per se virgines puellae, in secundo mulieres maritate, in tertio viduae. Cogitabat itaque Beata Virgo, ad quarum societatem stare deberet. Et quia sciebat se esse virginem, deliberavit ire ad virginum interstitium. Quo cum venisset, virgines eam deridebant dicentes: „Tu cum filium in ulnis teneas, quomodo dignam te putas nostro consortio? Vade hinc ad patres tuos!” Tunc domina vultu verecundo inclinato capite ivit ad maritatas. Et ille etiam eam coeperunt verbis impetere dicens: „Tu es mulier superba, quia noluisti nobiscum stare, sed ad virgines ire, et tamquam pauperi et abiecte non curaverunt locum dare.” Unde cogitavit Beata Virgo, quod si iret ad viduas, ille eam magis refutarenter eo, quod nondum erat viduata, et idcirco patientissime ferens nec verbum pro verbo dans ivit cum summa humilitate et posuit se in ultimo loco templi post omnes mulieres.
O humilitas Benedictae Virginis, o patientia eius in exemplum omnibus data! Ecce regina caeli cum sit super omnes mulieres benedicta stat ultimo loco, quasi ad consortium mulierum indigna. Interea Zacharias pontifex ipsius Batistae Iohannis pater de sanctuario exiens et videns Beatam Virginem stare sequestratam cum Filio repletus est Spiritu Sancto cognovitque ipsam esse virginem matrem Dei et hominis. Et statim cepit Christum, filium eius publica voce confiteri. Accipiens quoque manum Beatae Virginis duxit eam ad locum dignissimum in consortium virginum protestans et dicens: „Quoniam haec est virgo virginum, de qua prophetavit Esa. ca. VII.: Ecce – inquit – virgo concipiet et pariet filium. Et hic eius natus est vere salvator Israel, Deus et homo, redemptor mundi, unde omnes mirabantur. Et stetit in hoc loco honoratissimo Beata Virgo usque ad tempus oblationis sui filii. Et tandem iste Zacharias pontifex pro isto testimonio facto de Christo a Iudaeis interfectus est. Iuixta illud Matth. XXIII.: Usque ad sanguinem Zachariae, filii Barachiae, quem occidistis inter templum et altare. Haec secundum Origenem.
Secundo quoque claret in revelatione facta Simeoni. Legitur enim in glossis Bibliae, sicut etiam refert Egesippus in libro de supplemento Evangelicae veritatis, quod Simeon iste erat rabbi, id est magister inter Iudaeos, qui cum Esaiam interpretaretur et ad id verbum glossandum pervenisset: Ecce virgo concipiet et pariet etc., visum est sibi hoc fore impossibile, unde dixit iniuriam factam fuisse Esaiae eo, quod vicio scriptorum tale vaticinum esset corruptum scribentes in Hebraeo ’halma’ pro ’alma’, id est virgo pro iuvencula. Ideo delevit hoc. Mane facto aureas litteras isto sensu scriptas miraculose reperit. Cumque illo iterum deleto tertia vice id factum mirans et stupens pressus est somno et obdormivit, et surgens reperit sicut et prius aureis litteris conscriptam prophetiam. Stupens autem orationi se dedit, mox quoque responsum a Spiritus Sancto accepit, non visurum se mortem, nisi videret Christum Domini de virgine natum, quod hodie est impletum. Unde patet, quod Beata Virgo haec omnia advertens plurimum gaudebat.
Sextum gaudium habuit de miranda gratiae redundatione, quia videlicet ipsa mediante multiplex gratia redundavit in sanctum Simeonem a Domino Christo, secundum Magistrum Bartholomaeum de Pisis Libro conformitatum. Prima quidem, quia a peccati macula si qua inerat vel infuisset Christus cum purgavit et forte in gratia conformavit et gratum exhibuit, propter quod dicitur in Evangelio, quod accipiens Iesum in ulnas benedixit Deum, scilicet pro accepto beneficio. Secunda gratia, quia eum sanctificavit et gubernavit. Ideo eum dominum vocat dicens: Nunc dimittis servum tuum, Domine etc. Tertia gratia, quia eius desiderium quietavit, appetebat enim, cum videret, vidit, ideo ait: Quia viderunt oculi mei salutare tuum. Quarta, quia eam illuminavit, ut intelligeret eius divinitatem et per eum omnium fidelium fiendam salutem, unde ait: Lumen ad regem et … Gaudebat itaque Beata Virgo de gratiae, in eum redundatione sciendo, quod ipsa esset constituta, ut sit mater gratiae. Sicut canit ecclesia: per quam redundaret gratia in omnes atque misericordia Dei.
Septimum gaudium de Christi veneranda susceptione, quae enim mater non gaudet super filii honoratione, cum scriptum sit Ecci. XXV.: Homo iocundatur in filiis, et iterum eiusdem III. ca.: Honoratur parens in filiis. Maximum ergo fuit Mariae gaudium, quando videbat suum natum tanta dilectione amplexari, venerari et genuflexo ut Deum adorari et laude divina confiteri a Siemone et Anna, ut testatur Evangelium.
Circa hoc quippe pie contemplari possumus, quoniam sicut etiam docet Augustinus in sermone hodierni festi, sanctus Simeon cum esset multum annosus, utpote plusquam centum annorum, sicut dicitur libro De infantia Salvatoris. Et foret Spiritu Sancto plenus summo desiderio rogabat Deum in orationibus continuiscum gemitibus pro generis humani redemptione, quam exspectabat. Et quia responsum acceperat a Spiritu Sancto, non visurum se mortem, nisi prius videret Christum Domini, ut postea cum gaudio annunciaret patribus in lymbum descendendo per mortem.
Hac igitur die maiori perfusus solita dulcedine spiritus Sancti coepit dicere: „O deus Abraham, quamdiu durabo, quamdiu veniet illa filii tui sacra nativitas, ut videre merear Christum, quem concupisco, ipsum amplexari valeam et osculari, quatinus laetus moriar et patribus gaudium in lymbo adducam nunciando. O quamdiu moror in hac vita, heu mihi, quia incolatus meus prolongatus est! O misericordissime Deus, miserere iam generi humano, tamdiu in carcere detento, tamdiu e caelo excluso, mitte nunc filium tuum et redime nos in salutari tuo!” Cumque taliter oraret, ecce Spiritus Sanctus ei revelavit dicens: „Surge, vade cito ad foras templi! En adest Filius Dei incarnatus, qui tenetur in ulnis matris virginis.”
Mox festinus accurrit fervore divino plenus et videns divinum splendorem irradiantem de facie Christi et matris eius Mariae secundum Hieronymum agnovit hunc fore. Mox quoque infusus abundantius Spiritu Sancto cecidit pronus in terram et adoravit benedicendo Deum. Suppliciter quoque a Beata Virgine petivit, ut concederet sibi inulnas accipere Christum, quem acceptum sanctus senex. O quanta cordis devotione! O quanta suavitate lacrimarum, quoque dulci imbre amplexabatur, stringebat ad pectus, vociferabatur et laudes reddebat Deo. Quis explicabit haec, quaeso? Sed o bone senex, quid sic agis, nisi quia hic tibi Christus, hic dulcis Redemptor, hic Deus tuus et salvator? Haec videns Maria gaudebat.
Octavum
denique gaudium habuit Maria de mirabilium futurorum prophetatione,
quia cum haec ageretur: Ecce cepit Simeon prophetare de Christo et eius
matrem futura dicens: „Ecce hic positus ruinam et in resurrectionem
multorum in Israel, malis quidem in ruinam damnationis, sed bonis et
electis in resurrectionem aeternae beatitudinis.” Et in signum, cui
contradicetur, scilicet a Iudaeis, infidelibus et haereticis, ac malis
Christianis sequitur: „Et tuam ipsius animam pertransibit glaudium”,
scilicet in Christi passione. Licet itaque praenunciabatur Mariae dolor
compassionis, tamen gaudebat de humani generis redemptione et talium
auditione novorum.
Capitulum III. 03 01 03 03
Tertio quaternario describitur alia gaudia Mariae, unde ad praemissa continuando nonum gaudium fuit ei de Simeonis benedictione. Ut enim testatur Evangelium sanctus Simeon tunc benedixti Mariae et Ioseph, sed quali benedictione, non exprimitur. Devota tum mens potest plura contemplari, ut dixerit: „Benedicta tu in mulieribus, quae virginum virgo, angelorum domina et omnium regina fieri meruisti, benedicta filia tu a Domino, quia per te fructum vitae aeternae communicavimus”, et similia.
Sed diceres: Quomodo Maria, quae fuit super omnes sancta a Simeone debuit benedici? Respondetur secundum Lyram, quod hoc fuit propter officium sacerdotale eius, ad quod spectat benedicere populo, et ideo Simeon benedicere habuit Mariam.
Decimum gaudium habuit de filii generatione, scilicet per Simeonem facta et declarata, quia cum Simeon Dominum Iesum teneret inulnis, coepit cogitare, quia Deus magnus est, qui se tantum exanimavit, ut parvulum fieret propter nos, qui portat omnia verbo virtutis suae, quem omnes patriarchae et prophetae desideraverunt. Coepit etiam cogitare, quam acerbam mortem a populo Iudaico esset passurus pro redemptione humani, ideo et spiritu prophetico praedixit matri suae passionem Christi et compassionem ipsius suae matris. Haec praenoscens et cogitans magnó coepit fervere amore erga Deum Christum, qui dignatus esset tanta pati pro nostra liberatione. Et ideo in amplexuus ruens parvuli Iseu benedixit Deum et glorificavit Dei Filium Iesum dicens: Nunc dimittis servum tuum, Domine secundum verbum tuum in pace etc.
In quo quidem cantico laudat Christum quadrupliciter. Primo, quod ipse est pax in caelis et in terris, ideo dicit: Nunc dimittis etc. in pace. Secundo, quod inpse est salus mundi, unde dicit: Quia vi o m sa t. Tertio, quod ipse est verum lumen illuminans totum mundum, unde subdit: Quod parasti an…. lumen ad regem… Quarto, quod ipse sit gloria omnium electorum in patria, unde subdit: Et gloriam ple. tal. Unde plurimum de his gaudebat Maria conferens in corde suo etc.
Undecimum gaudium de Annae confessione facta de Christo, quia ut notat Evangelium sancta Anna vidua usque ad annos LXXXIV, qua de templo non discebat orationibus et ieiuniis desiderens Deo. Haec supervenit ipsa hora non casu, sed divina inspiratione et revelatione secundum Lyram. Et confitebatur Domino, scilicet gratias agendo de beneficio incarnationis completo, et loquabatur de illo omnibus, qui exspectabant redemptionem Israel, sed cunctis coram annunciando hunc Iesum natum esse redmptorem, secundum quod Lyra exponit. Unde pie creditur, quoa talia vel similia verba dixerit genuflexo adorando Christum et in amplexus suscipiendo (ut etiam de semine Daviddictum est): „Benedictus – inquit – Deus Israle, quia visitavit redemtionem plebis suae. Benedictus, qui dedit mihi videre Christum suum, quem omnes prophetae desideraverunt. Noverit ergo omnis Israle, quoniam testimonium perhibeo, quia haec est virgo mater vaticinio Isaiae praedicta, cum qua in templo conversata angelorum eam visitantium quotidie consolationem veram sum experta. Haec est, quae virgo concepit, virgo peperit, et hic est eius natus verus Deus, quem confietor et testificor omnibus, qui expectant redemptionem Israel.” O quanto puto gaudio tunc resalutasse Beatam Mariam Virginem honestissimam dicens: „Bene faciat vobis, id est Simeoni et Annae Deus et filius inquam meus pro hoc salvifico testimonio etc.”
Duodecimum gaudium de sanctorum patrum congratulatione, scilicet et Simeonis annunciatione. Pie nempe contemplari possumus, quia cum omnes patres in tenebroso carcere infernali lugerent. ecce Simeon decedens per mortem gaudium eis annunciavit dicens: „Vere sciatis, quia natus est salvator Christus Deus, quem vidi et in ulnas suscepi de virginis matris gremio, euam tamdiu vivens in mundo expectavi et mortem eius, quae redempturi sumus praedicavi.” Tunc omnes gaudio laetantes vocem dixerunt: „Benedictus dominus Deus, patrum nostrorum et laudabilis et gloriosus in saecula.” Et iterum: „Suscepimus Deus misericordiam tuam in medio templi”.
Unde ecclesia hoc modo incohat hodie missam, et pro signo hoc processionem agit cum cereis ardentibus consecratis, quam quidem sunt tria, scilicet cera, quae significat carnem Christi de Virgine sumptam, sicut ceea de apibus sine commixtione nascitur. Item interior licinus significat Christi animam candidam et lucens ardor Christi divinitate, quatinus significetur, quod sicut pro omnium sanctorum laeticia Christus gestatus est hodie manibus in templum, ita