Szerkesztés alatt
Articulus secundus,
qualiter angelus Gabriel apparuit beatae Virgini in tempore annuntiationis.
01 03 02
Capitulum I.
01 03 02 01
Secundum mysterium declarandum, dicitur, qualifice apparationis, id est qualiter facta sit apparatio angeli Gabrielis circa beatam Virginem. Circa quod quattuor considerationes occurrunt:
- Prima de angeli ingressione
- Secunda de virginis occupatione
- Tertia de eiusdem virginis situatione
- Quarta de angeli visione
Prima consideratio de angeli
ingressione, qualiter videlicet angelus Gabriel clausum oratorium Benedictae
Virginis ingressus fuerit, utrum ianuis intraverit, vel ostium oratorii
aperuerit. Ad quod breviter respondetur secundum Albertum ubi
supra c. LXIII. sic dicentem: Credimus, inquit angelum
clausus ianuis intrasse. Et hoc potuisse propter naturae suae subtilitatem
et assumpsit corporis aetherei qualitatem. Nam, ut dicit Augustinus
angeli assumunt sibi corpora, in quibus apparent de purissimo aethere,
ergo potuit ianuis clausis intrasse. Unde et Bernardus super
„missus est” dicit sic: Suspicandum est, quod apertum
angelus invenerit Virginis hostium, cui nimirum in proposito erat fugere
hominum frequentiam vitare colloquia, ne orantis silentium perturbaretur.
Haec ille. Denique hoc etiam mysterio congruebat, ut videlicet angelus
clausis ianuis ingrederetur oratorium, quatinus per hoc significaretur,
quod Dei filius, cuius incarnationem annunciabat, clauso virginali utero
ingrederetur et nasceretur. Iuxta illud Ezechiel XLIV.:
Porta haec clausa erit, et vir non pertransibit per eam, quam Dominus
Deus ingreditur et egreditur per eam etc.1
Capitulum II.
01 03 02 02
Secunda consideratio de Beatae Virginis pro tunc occupatione, quibus scilicet actibus erat benedicta Virgo tunc in oratorio occupata, et quid agentem angelus eam repererit. Ad quod breviter dicitur secundum doctores, quod quadruplici actu erat occupata.
- Primo legebat.
- Secundo contemplationi insistebat.
- Tertio lacrimando suspirabat.
- Quarto devotissime orabat.
Primo quippe legebat sanctos libros prophetarum Veteris Testamenti, in quibus de Christo, et ut traditur a devotis doctoribus pie creditur, quod tunc legebat illud Esa. VII. ca: Ecce virgo concipiet et pariet filium, et vocabitur nomen eius Emmanuel.2 Tantaque devotione movebatur, ut ex intimis medullis cordis dicere cogeretur: „O, Deus patris nostri, utinam videre saltem mererer ipsam virginem, quae conceptura est filium tuum! Totam me in eius servitium manciparem, omnia relinquens eius vestigiis adhaererem, putas, ne vivam, putas, ne videbo illam virginem et eius filium. O, utinam saltem semel admitterer, ut in illius filii redemptionis et salvatoris generis humani, per??? nati, oscula ruere possem, brachiis amplexumque delci circumplectere valerem, et ei servitia devota impenderem etc.”
Secundo contemplationi divinae insistebat. Nam secundum Albertum super „missus est” erat tunc virgo benedicta totaliter elevata ad familiaritatem divinam, quae tota replebatur dulcedine gartiae, tota gratificabatur et tota glorificabatur, et quanto magis elevabatur in cognitione Dei, tanto magis descendebat ad sui humiliationem indignam se reputans vel ad minimam Dei familiaritatem, et ideo non mirum, quod oratio tam humilis penetrabat caelos. Quoniam scriptum est Eccli ca XXXV.: Oratio humlitatis se nubes penetrat, et non descendit, donec aspiciat altissimum.3
Tertio lacrimando suspirabat, pie nempe creditur cum multis suspiritis in ipsa hora annunciationis desiderasse filii Dei adventum pro generis humani redemptione. Si enim Abraham desideravit videre diem Chisti, si omnes sancti et prophetae voluerunt desiderio magno Christi adventum, multo magis Maria.
Quarto
devotissime orabat. Unde Bernardus super
„missus est” dicit: Ingressus est angelus in secreto
cubiculo, ubi clauso super se hostio orabat virgo patrem in abscondito.
Si enim conceptio precursoris fuit prenunciata patri suo proccupatio
in sacrificio, mulro probabilius est, quod conceptio salvatoris annunciata
fuerit Virgini in devotione et oratione actualiter axsistenti. Tunc
enim, ut credo plus solito ferventissima et unguentis Spritus Sancti,
ac dulcedine gratiae consolata, humili mente et corde devoto lacrimantibus
oculis et vultu ad caelestia elevatio dicebat: „O, clementissime Deus,
qui bonitate tua mundum creasti et angelos ac homines ad imaginem tuam
fecisti, miserere homini iam perdito, aperi caelos et descende! Veni,
obsecro, Deus piissime, veni, ne respicias peccata, sed misericordiae
tuae multitudinem, qua te repromisisti patribus nostris venturum et
hominum liberaturum.” Haec et his similia orante ecce angelus Domini
assistit, et lumen refulsit habitaculo Virginis.
Capitulum III.
01 03 02 03
Tertia ergo consideratio occurrit Virginis protunc situatione, utrum videlicet prostrata protunc erat, cum angelus advenit, aut sedebat, aut genu flexerat, vel stabat. Ad quod idem Albertus ubi supra c. LXII. dicit: Credimus, inquit Beatam Virginem in adventu angeli inclinatis genibus et elevatis puris manibus eiectis in caelum oculis ad per atrem misericordiarum pro incarnatione filii sui devotissimas preces cum lacrimis fudisse. Et angelo venienti reverenter assurrexisse, quia haec ad bonae??? pertinebant, sicque perturbata de nova salutatione capite inclinato humiliter stetisse. Nam et hoc modo in picturis consuevit per totam ecclesiam figurari communius. Tandem quouqe percepta annunciatione credendo in eam consentisse, et quotinus impleri non dubitasse.
At
rursum flexis genibus in terram et elevatis oculis in caelum, ac manibus
ex intimo corde erumpentibus prae gaudio lacrimis devotissime flagitando
dixisse: „Fiat, inquit, mihi secundum verbum tuum.” Et sic Deum
pariter et hominem concepisse, et iste modus positionis et situs eorum
est, qui de manu angeli, id est sacerdotis suscipiunt dominicum corpus
de altari. Haec Albertus.
Capitulum IV.
01 03 02 04
Quarta consideratio de angeli visione a Beata scilicet Virgine, utrum videlicet Beata Virgo viderit corporali visione istum angelum, sibi apparentem, vel utrum angelus sibi apparuerit corporaliter vel tantum intellectualiter.
Tu possis arguere, quod ista filii Dei incarnatio debuit ab angelo visione intellectuali annunciari, et non visione corporali, quia visio intellectualis est melior visione corporali. Nam illi, qui visione intellectuali Christum viderunt, beati pronunciantur. Ioh. XX: Beati, qui non viderunt, scilicet corporaliter et crediderunt.4 Qui autem visionem tamen corporali viderunt Christum, sicut Pylatus et crucifixes, non credentes eum esse Deum, non beatificantur, ergo cum melior sit visio intellectualis debuit apparere intellectualiter propter huius incarnationis perfectionem etc. Praeterea visio intellectualis videntes non perturbat nec stupefacit, sed hoc facit corporalis. Unde canitur de ipsa Beata Virgine: Expavescit virgo de lumine, sed melius fuisset, quod a tali perturbatione mens eius fuisset praeservata, ergo debuit apparere visione intellectuali.
In contrarium est doctorum sententia, unde et Augustinus in quodam sermone inducit Beatam Vriginem sic dicentem: Venit ad me Gabriel archangelus facie rutilans, veste choruscans, incessu mirabilis. Haec autem non possunt pertinere, nisi ad corporalem visionem, ergo tali visione angelus Beatae Virgini apparuit. Ad quaestionem igitur respondetur secundum Thomam III. parte Summae q. XXX. ar II., et circum tertio scriptio sententiarum dist. III. ar. I,, quod ista incarnatio divina non debuit nunciari ab angelo visione intellectuali, sed corporali. Et hoc triplici ratione:
- Primo ratione maioris similitudinis.
- Secundo ratione caelestitudinis.
- Tertio ratione maioris certitudinis.
Primo ratione maioris similitudinis. Nam annunciatio debebat proportionari ei, qui annunciabatur. Annunciabatur autem missio visibilis filii Dei in mundum, sicut ergo Deus, qui est invisibilis, carnem visibilem debebat assumere, sic angelus, qui est invisibilis, in carne visibili debuit apparere.
Secundo ratione virginalis caelestitudinis. Fuit enim conveniens virginis dignitati, ut sicut ipsa non solum mente, sed etiam carne debebat Christum concipere. Sic et angelus sibi apparer debebat non solum mentali, sed etiam visione corporali, ut non solum eius intellectus, sed etiam sensus delectaretur.
Tertio ratione maioris certitudinis. Nam corporea seu sensibilia manifestiora et certiora sunt nobis, quam ea, quae visione imaginaria apprehendimus. In his quippe quae visibiliter cernimus, minus decipimur. Et ideo, ut manifestiora et certiora essent Beatae Virgini ea, quae annunciabantur, angelus corporali visione debuit apparere. Ad obiecta ergo respondetur secundum eundem Thomam ibidem.
Ad primum dicitur, quod quamvis visio intellectualis ex se sit melior corporali, tamen utraque simul efficatior est, quam altera propter connaturalitatem??? humanae cognitionis ad sensum. Unde et qui utroque oculo Christum viderunt sicut apsotoli, magis beatificantur. Luc. X: Beati oculi qui vident, quae vos videtis etc.5 Beata autem Virgo modo vidit angelum scilicet in visione intellectuali, et cum hoc corporali etc.
Ad secundum respondetur secundum Origenem super Lucam, qui dicit, quod angelus apparens sciens humanam naturam et praecipue virginem esse fragilem, perturbationi et fragilitati medetur confortando, unde tam Zachariae, quam Mariae post perturbationem dixit: Ne timeas. Et propter hoc dicitur vel legitur in vita sancti Ambrosii: Non est difficilius bonorum malorumque spirituum discretio. Si enim post timorem successerit gaudium: a Domino sciamus venisse auxilium, quia animae praesentis maiestatis iudicium est. Si autem iniusta formido praemanserit, hostis est, qui videtur. Haec beatus Thomas, ubi supra.
O, itaque anima mea contemplare nunc, quomodo domina mundi lachrimosis oculis facieque serena pro tua salute et totius humani generis redemptione deprecatur, ut Dei filius mittatur. Contemplare, quemadmodum subito clausus ianuis angelus cum lumine ingenti ingreditur, et genuflexo ipsam salutat. Contemplare, quomodo virgo expavescit et assurgens angelo provoluto ad genua ipsa humiliter et devote capite dimisso, divina nuncia auscultans astat.
O, anima mea, ingredere in cor Benedictae Virginis, in cor inquam divina gratia plenum, in cor tantae dominae tuae, utpoteDei genetricis. In qua omnis consolatio tua, omnis dulcor, amnis suavitas tua consistit, et spes vitaque salus tua manet. Ingredere inquam et vide, quid sentiat, quomodo de tanto lumine expavescat, sed de Dei suavitate dulcescat. Audivit tenorem verborum nuncii, et terretur prae novitate insolitae salutationis. Exultat letabunda, quia salutatur ab omnium creatore Deo, et quomodo tanta et tanti, qc a tanto salutatione nuncianda dignam se reputare ignaorat. Gaudet de aspectu angeli, laetatur, quia mox mater Dei efficitur, et domina caelorum et angelorum regina praeficitur.
O, felix Maria, quanto digna est honore, quae Deum meruisti suscipere, quem totus orbis nequit comprehendere. Quis extimare valeat, o, Domina, quanta tunc dulcedine cor tuum redundabat, cum dulcissima angeli verba ex Deo tuo, quem super omnia amabas, suscipiebas, cum tibi Dei filium promitti audiebas, te super omnes benedictam fore auscultabas, et gratia plenam esse te sentiebas. O, utinam tunc affuissem, et genibus provolutis cum angelo coram te, Domina procedissem, utique te exorassem et dixissem: O, gloriosissima Domina, Excelsa super sidera. Ecce quanta tibi gloria annunciatur! Ecce quantus tibi filius promittitur! Ecce quanta per te mundo toti utilitas acquiritur. Et ergo noli morari, Virgo Beatissima, responde angelo et suscipe Dei filium in tuo sacrosancto utero. Recordare, domina, quia pro nobis peccatoribus tu es electa, ut sis Dei mater vera, noli ergo unquam oblivisci nostri, suscipe verbum, ut sis Dei genetrix, Virgo regina angelorum, totius mundi imperatrix, et peccatorum advocata, ut per te nobis detur caelestis gloria. Amen.