Szerkesztés alatt
Secunda pars primi libri
de sanctorum patrum desiderio et exoratione pro incarnatione Christi,
subcessu historico et devoto. 01 02 01
Ostende nobis, Domine, misericordiam tuam, et salutare tuum da nobis.1 Ps LXXXIV. scribitur in persona generis humani divinam incarnatione efflagiantis. Humanum siquidem genus peccato perentis primi damnatum malis erat addictum, quia erat captivatum et carceri infernali deputatum. Item erat in huius mundi exilio inenarrabilibus multis miseriis relegatum, et a patria caelesti exclusum, quia noverat, quia non nisi per Dei filium, qui esset infiniti meriti posset liberari, prout id Spiritus Sanctus per ora omnium prope beatarum et per figuras patribus factas edocuerat. Idcirco sancti patres in persona totius generis humani in limbo clamabant desiderantes erui et dicebant: Ostende nobis, Domine misericordiam tuam, scilicet nos redimendo, et salutare tuum, id est Christum, salvatorem da nobis.
Unde hoc patrum sanctorum desiderio et oratione in praesenti parte agendo tria mysteria notabimus:
- Primum mysterium dicitur exorationis
- Secundum mysterium determinationis
- Tertium mysterium electionis
Articulus primus per modum
devotae historicae contemplationis, qualiter sancti patres in limbo
deum exoraverunt pro liberatione per filium Dei.
Capitulum I. 01 02 01 01
Primum mysterium dicitur exorationis. Circa quod secundum devotos contemplari possumus, prout humanae imaginationis exigit modus, quod cum sancti patres tenerentur capti in limbo, diabolus super eos tamquam super servos volebat dominari. Iuxta illud II. Pet. II. A quo quis superatus est, eius et servus est.2
Noverat tamen, quod Sacra Scriptura pronuntiante sancti patres sperabant Christum venturum Deum in carnem, et passurum pro redemptione generis humanis, sed non advertens divinum consilium putabat, quod Deus pati non debuit, et homo satisfacere purus non valet solvendo damna fraudis commisse.
Ideo in Superbia crescens diabolus deridebat sanctos patres in limbo dicens illud I. Reg. XVII.: Eligite ex vobis virum, qui descendat mecum ad certamen veniat, et liberet vos.3 Et exprobrando dicit illud: Malach. III.: Vanus est omnis, qui servit Deo et quod emolimentum, quia servitutis ei.4 Unde sancti lamentantes dicunt Tren. IV.: Pupilli facti sumus5 servi dominati sunt nostri, et non fuit, qui redimeret defecit gaudium nostrum, cecidit corona capitis nostri, vae nobis, quia peccavimus. Tunc interea Adam pater generis humani consolabatur eos dicens: numquid aeternum proiiciet Deus, aut abscidet miserationes suas a generatione in generationem. Nunc ergo accedamus Dominum et exorabo. Et dicerunt: Bonus est sermo, quem locutus es.6 III. Reg. II.
Intrans ergo Adam in spiritu coram maiestate Dei, et procidens dixit illud Iob X.: „Manus tuae, Domine fecerunt me et plasmaverunt me totum etc.7” Et Deus ait illud Ps.: „O Adam, existimasti, inquit quod ero tui similis, sed quando concupivisti similitudinem meam, arguam te et statuam contra faciem tuam.8” Tunc Adam perterritus ait intra se illud Ps.: „Obmutui et silui a bonis, et dolor meus renovatus est.9” Acceptaque fiducia et viribus resumptis ait illud scriptum III. Reg. ultimo: „Confundor faciem meam lenare in caelum per magnitudinem iniquitatis meae,10 tamen miserere mei Deus, ut scriptum est per Ps. secundum magnam misericordiam tuam. Et secundum multitudinem miserationum tuarum, dele iniquitatem meam.11 In te, Domine speravi, non confundar in aeternum, in iustitia tua libera me. Inclina aurem tuam, accelera, ut eruas me,12 scilicet cum omni posteritate mea.” Tunc astans Dei Iustitia ait: „Quid tu, Adam loqueris – dicit – Domino? In iustitia tua libera me, nonne decretum est iustitiae divinae ut deleant peccatores libro vivent??, et cum iustis non scribantur teste Ps.: Et iterum convertantur peccatores in infernum, omnes gentes, qui obliviscuntur Deum.13 Tu ergo, cum peccator fis, ergo iuste derelinqueris in inferno cum omni tua posteritate a qua peccatum contractum est etc.”
Territus
Adam fugit a facie Domini, et lacrimabiliter coepit dicere illud
Tren. I.: „Ego plorans et oculus meus deducens aquam, quia
facti sunt filii mei perditi.14 Item illud Ps.:
Heu mihi, quia incolatus meus prolongatus est etc.15”
Tunc omnes coeperunt planctum magnum, omnis maritus sumpsit lamentum
dicentes illud Tren. II.: „Quo proiecit de caelo
inclytam Israel, et non est recordatus scabelli pedum suorum.16
Repulit Dominus altare suum et tradidit nos in manus inimici.17”
Capitulum II. 01 02 01 02
Cum igitur perseverarent gemitibus, dixit inter eos David: „Usque quo lugetis, congregate sanctos, qui ordinaverunt testamentum eius super sacrificia, suavis enim Dominus, et miserationes eius super omnia opera eius.” His verbis confortati collegerunt concilium, ut de pace acquirenda legationem dirigerent Deo suo. Et elegerunt quattuor viros magnae sanctitatis, videlicet Esaiam, Hieremiam, Iob et David, et dixerunt: „Isti sunt viri sancti, quos elegit Dominus in charitate non ficta. Nam Esaias futura rerum in Christo et Ecclesia praevidit Domino revelante, Hieremias sanctificatus fuit in utero matris. Iob erat vir simplex, cui similem in terra non invenit Deus.18 Iob I. David vero testimonium habuit dicente Samuele. Quaesivit sibi Dominus virum, id est David, iuxta cor suum.19 I. Reg. XIII.”
Dixerunt igitur pergatis ad Dominum orantes pro salute omnium, et flentes aiebant: „Exaudiat Dominus orationes vestras et reconcilietur vobis, nec vos deserat in tempore malo20, Deus misereatur nostri et benedicat nobis, illuminet vultum tuum super nos, et misereatur nostri!21” His dictis perrexit primo Esaias dicens illud c. LXIV: „Utinam dirumperes, Domine caelos et descenderes22, ut notum fieret nomen tuum inimicis tuis.23 Ecce tu iratus es, quia peccavimus.24 Et nunc Domine pater noster es. Nos vero lutum et opera manuum tuarum omnes, nos ne irascaris, Domine, et ne ultra memineris iniquitatis nostrae.25” Haec ibi. Tunc Deus Pater hoc audito respexit ad Iustitiam, et illa ait, scriptum est per istum Esaiam c. LXV.: „Recede a me, non appropinques mihi, quia immundus es. Ecce scriptum est coram me reddam et retribuam in sinum eorum iniquitates patrum vestrorum.26” Haec ibi. Territus Esaias, et ad suos reversus cum lacrimis ait illud c. LVII.: Plagite super regionem desiderabilem, 27 quia non est pax impiis dicit Dominus.28”
Secundo perrexit Hieremias loquensque cum planctum ait illud Tren. ultimo: „Recordare, Domine, quid acciderit nobis intuere, et respice oprobrium nostrum29, peccatores nostri peccaverunt, et nos iniquitates eorum portavimus,30 vae nobis, quia peccavimus.31 Quare in perpetuum oblivisceris nostri derelinquens nos in longitudinem dierum? Converte nos, domine ad te, innova dies nostros, sicut a principio.32” Haec ibi. Tunc Iustitia Deo iubente ait illud Hiere. XI.: „Tu ergo noli orare pro populo isto, quia non exaudiam in tempore clamoris eorum ad me, et in tempore afflictionis eorum.33 Et addidit: Nonne c. XV. per te scriptum est: si steterint Moyses et Samuel coram me, non est anima mea ad populum istum. Eieci eos a facie mea.34” Territus Hieremias, et ad suos reversus ait illud Treno II.: „Deduc, scilicet turba electorum, quasi torrentem lacrimas per diem et noctem, et non iactat pupilla oculi tui.35 Et infra: Ego vir videns paupertatem meam in ira indignationis eius. Deminavit at adduxit in tenebras et non in lucem.36”
Tertio perrexit Iob, et loquens in amaritudine cordis sui dixit illud c. VI.: „Quis det, ut veniat petitio mea, et quod expecto, tribuat mihi Deus?37 Et iterum: Parce mihi, Domine, nihil enim sunt dies mei38, usquequo parcis mihi, nec dimittis me, ut glutiam salivam meam? Peccavi, quid faciam tibi, o custos hominum, quare me posuisti contrarium tibi, et factus sum mihimetipsi gravis? Cur non tollis peccatum meum, et quare non aufers iniquitatem meam etc.?39” Tunc Dominus ait illud c. XXVIII.: „Quis est iste involvens sententias sermonibus imperitis40 et ad deprecandum compositis?41 Numquid tu irritum facies iudicium meum, ut tu iustificeris?42 Quis enim resistere potest vultui meo? Quis dedit mihi ante et reddam ei?43” Resumptis Iob viribus, ut sermone molli frangeret iram Dei, dixit illud XLII. c.: „Scio, quia omnia potes et nulla te latet cogitatio44, idcirco me reprehendo et ago poenitentiam in cinere.45 Et iterum c. VI.: Verumtamen ad omnipotentem loquar,46 et vias meas in conspectu eius arguam, et ipse erit salvator mei.47 Et addidit illud ca. XIII.: Cur faciem tuam abscondis et arbitraris me inimicum tuum?48 Contra folium, quod vento rapitur, ostendis potentiam tuam, et stipulam siccam persequeris. Scribis enim contra me amaritudines, et consumere me vis peccatis adolescentiae meae. Tunc Iustitia ait illud ca. VIII.: Usquequo loqueris talia? Numquid Deus supplantat iudicium, et omnipotens subvertit, quod iustum est49, et quid prodest Deo, si iustus fueris, aut quid ei confers, si immaculata fuerit vita tua? 50 Scritpum est per te ca. XXXVIII.: Omnia, quae sub caelo sunt, mea sunt, non parcam verbis potentibus, et ad deprecandum compositis.51
Territus
Iob fugit ad suos cum lacrimis dicens: Pereat dies, in qua natus
sum, et nox, in qua dictum est conceptus homo52, quare
data est misero lux et vita his, qui in amaritudine animae sunt.53
Tunc omnes coeperunt plangere dicentes illud Tren. II.:
Heu, quia factus est Dominus velut inimicus praecipitavit Israel.54
Et infra c. III.: In tenebrosis collocavit nos quasi
mortuos sempiternos55, et cum clamaremus, exclusit
orationem nostram.56 Et iterum eodem capitulo: Nos
inique egimus, Domine, et ad iracundiam provocavimus te. Idcirco
inexorabilis es, percussisti, nec pepercisti57, vide,
Domine, quoniam aperuerunt super nos os suum omnes inimici.58
Capitulum III. 01 02 01 03
Itaque in lucta et gentibus desolati dixerunt alter ad alterum: Quid amplius faciemus? Quidam dicebant: Non est amplius opus, ut ad Dominum mittamus, quoniam complevit Dominus furorem suum, effudit iram indignationis suae59, non addet, ut respiciat nos.60 Tren. IV. ca.
Hieremias vero inter loquentes dixit illud Tren. III.: Ne taceamus eo, quod non esset requies, donec respiciat, videat Deus de caelis.61 Et iterum: Per me – inquit – scriptum est eodem capitulo: Inundaverunt aquam super caput meum, dixi: perii, sed invocavi nomen tuum, Domine de lacu novissimo, vocem meam audisti, avertisti aurem tuam a singultu meo et clamoribus.62 Haec ibi. Tunc et David ait: Clamorem pauperum exaudiet Dominus, immo confidite scientes pro certo,63 quia iuravit Dominus David veritatem, et non frustrabitur eum, de fructu ventris tui ponam super sedem tuam.64 Dixerunt igitur ad eum omnes: perage ergo et tu ad Dominum, et deprecare pro nobis! Nunc autem et nos clamemus in caelum, et miserebitur nostri Deus noster, et memor erit testamenti patrum nostrorum.65 I. Machab. IV.
Tunc et David coepit in caelum ascendere in spiritu et dicere: Aperite mihi portas Iustitiae, et ingressus in eas confitebor Domino.66 Michael autem archangelus ait ad eum: Revela Domino per me viam tuam,67 et dabit tibi petitiones cordis tui.68 Respondit David: Eructavit cor meum verbum bonum dico, ego opera mea regi.69 Dixit Michael: Vide, ne diutius graves regem sermonem prolixo. Tu enim scis, quia vir linguosus non dirigetur in terra hac.70 Respondit David: Lingua mea calamus scribe velociter scribentis.71
Tunc angeli charitate praeventi ibant ad Dominum dicentes: Memento, Domine, David et omnis mansuetudinis eius.72 Et ait Dominus: Inveni David, servum meum, oleo sancto meo unxi eum.73 Et veritas mea et misericordia mea cum ipso nomine meo exaltabitur cornu eius.74 Dixit quoque David ad Michaelem: Quis deducet me in civitatem munitam?75 Introductus quoque per angelos, et transiens de hierarchia in hierarchiam, de ordine in ordinem aspiciens loci amoenitatem ait: Quam dilecta tabernacula tua, Domnie virtutum! Concupivit, et defecit anima mea in atria Domini.76 Beati, qui habitant in domo tua, Domine, in secula seculorum laudabunt te.77
Tunc perveniens ad thronum Dei, ubi Sancta Trinitas residet, prostratus humiliter adoravit dicens: Benedicat nos Deus, Deus noster, benedicat nos Deus, et metuant eum omnes fines terrae.78 Dixit autem Dominus: Quid vis, ut faciam tibi?79 Ait ille: Ubi sunt misericordiae tuae, Domine sicut iurasti David in veritate tua?80 Tu dixisti: clamabit ad me, et ego exaudiam illum, eripiam eum, et glorificabo eum, longitudinem dierum replebo eum, et ostendam illi salutare meum.81 Ad te ergo, Domine, clamabo, Deus meus, ne sileas a me.82 Exsurge, quare obdormis, Domine? Exsurge, ne repellas in finem! Quare faciem tuam avertis, oblivisceris tribulationis nostrae?83 Educ de carcere animas nostras, ut confiteamur nomini tuo, Domine.84
Tunc Deo iubente dixit Iustitia: Nonne per te scriptum est: Iustus Dominus et iustitiam dilexit, aequitatem vidit vultus eius85, iustitae lex dat, ut peccatores convertantur in infernum etc.86 At David: Tace tu nunc, Iustitia, nec mihi molesta sis, quoniam scriptum est: Miserationes Domini super omnia opera eius.87 Unde resumptis viribus David ait Domino: Iustus quidem es, Domine, et rectum iudicium tuum.88 Fac tamen cum servo tuo secundum misericordiam tuam.89 Reminiscere miserationum tuarum, Domine,90 memor esto congregationis tuae, Domine, quam possedisti ab initio.91 Fiat misericordia tua, Domine super nos, quemadmodum speravimus in te.92
Tunc et omnes sancti patres clamantes dixerunt: Ne reminiscaris, Domine, delicta nostra vel parentum nostrorum, neque vindictam sumas de peccatis nostris.93 Thob. III. Ut quid, Domine, repulisti in finem, iratus est furor tuus super oves pascuae tuae.94 Ostende nobis, Domine misericordiam tuam etc.95
Itaque Misericordia compatiens generi humano dixit ad Dominum: tu exurgens, Domine misereberis Syon, quia tempus miserendi eius, quia venit tempus.96 Nonne tibi, Domine proprium est misereri, magisque tuae bonitati convenit secundum misericordiam agere, quoniam secundum meram iustitiam. Audiens David Misericordiam loqui pro se, gratias agens dixit: misericordias Domini in aeternum cantabo. Sed et Genus Humanum audiens pro se esse misericordiam, coepit fortiter clamare: O Dei misericordia, o Dei immensa pietas, o Dei bonitas! Miserere nostri, Domine, miserere nostri!97 Fiat misericordia tua, Domine super nos etc.98 Exsurge, Domine, adiuva nos, et libera nos propter nomen tuum!99
Placatus itaque Deus dixit ad David: Vade, quia visitabo vos, et suscitabo super vos verbum meum bonum, et reducam vos.100 Hiere. XXIX. Prostratus David et gratias agens dixit: Confitebor tibi, Domine in toto corde meo. Narrabo omnia mirabilia tua, et exultabo in te, psallam nomini tuo altissime. Narrabo nomen tuum fratribus meis, in medio iustorum laudabo te.
Reversusque David ad suos ait cum gaudio: Qui timetis Deum, laudate eum universum semen Iacob, glorificate eum, quoniam non sprevit neque despexit deprecationem pauperis etc.101 Intellexi a Domino, quoniam in aeternum servabo David misericordiam meam, et testamentum meum fidele ipsi. Tunc omnes sancti patres Deo gratias reddiderunt eum laudantes et dicentes: Benedictus es, Deus patrum nostrorum, benedictus es Domine, qui intueris abyssos. Benedictus es super thronum maiestatis, et laudabilis et gloriosus in saecula.