PA 086. De ascensione Domini I.
[Pelbartus: Pomerium de sanctis, Pars hiemalis
Sermo LXXXVI.]
De ascensione Domini
Sermo primus cum devota historia eiusdem
Dominus Iesus postquam locutus est eis, assumptus est in caelum, et sedet a dextris Dei. Mar. ultimo et in evangelio. (A)
Si diligenter, carissimi, pensamus, hodierna nobis festivitas maximam suavitatem ingerit gaudiorum. Primo quidem propter indicibilem laetitiam angelorum et beatorum cum Christo ascendentium, quia sicut praedixerat Ps. XLVI.: Ascendit Deus in iubilo, scilicet caelestium agminum, et Dominus in voce tubae. Augustinus: Ascendente Christo mirantur astra, plaudunt agmina, tubae sonant, et laetis miscent blanda modulamina choris. Secundo propter maximum et gaudiosum fructum nostrum, quia a principio mundi numquam fuit nobis festum tam iocundum et fructiferum, sicut hodie, dum plus quam quinque milia annorum detenti homines ab initio mundi hodie sunt in caelum deducti per Christum, et inter angelos collocati, atque natura nostra humana hodie ad dextram Dei Patris est exaltata. Quis ergo nisi stultus gratias Deo hodie non agat pro tanto honore et caelestis patriae restitutione. Tertio propter Domini Iesu et sanctissimae matris eius hodiernum gaudium. Nam hodie Christus caelestem mansionem intrando et ad Deum Patrem perveniendo in gloria maximum habuit gaudium. Decet ergo nos, membra eius congaudere sibi. Hodie quoque Domina nostra Maria Virgo quantum gaudium habuit, quis explicare poterit, cum videbat suum praedulcem natum sic honorari1 a beatis omnibus collaudantibus, et inter agmina caelestia ascendere ad Patrem, quem quidem inter latrones viderat summe dehonestatum a Iudaeis, viderit pridem ipsum summe humiliatum in cruce, intuebatur hodie summe exaltatum in decore gloriae, viderat pridem ipsum in ea, quam de ipsa sumpserat, carne, consputum, vulneribus concisum, sanguine perfusum et mortuum, vidit hodie impassibilem praefulgidum cum triumpho ascendere in caelum etc. Omnes ergo, carissimi, laetemur, tamquam boni servi cum Domino et Domina nostra, ude et Ioh. XIV. Salvator dixit: Si diligeretis me, gauderetis utique, quia vado ad Patrem. De hac ergo Christi ascensione gaudiosa loquitur evangelium in verbis praemissis: Dominus Iesus postquam locutus est etc. Iuxta quae verba tria mysteria notemus:
Primum dicitur divinae dilectionis beneficentia, ibi: Postquam locutus est, pro signo dilectionis
Secundum dicitur Dominicae ascensionis praeeminentia, ibi: Assumptus est in caelum et sedet a dextris Dei
Tertium dicitur prosecutionis historia occasione praedictorum pro populo (B)
Circa primum de beneficiis in ascensione Christi nobis collatis accipiamus pro documento conclusionem, quod maxima Dei nostri charitas est nobis impensa per ascensionis Christi mira beneficia. Declaratur per praecipua quattuor:
Primo per ascensionem Christi mala, quae incurrimus, sunt abolita, atque bona felicius sunt recuperata
Secundo quia caelestis ianua est nobis aperta
Tertio quia humana natura est summo honore sublimata
Quarto quia de salute nostra spes est assecurata
Primo inquam per ascensionem Christi mala, quae incurrimus, sunt abolita et bona felicius recuperata, quod patet, nam per peccatum primorum parentum incurreramus Dei iram et maledictionem patriae et Paradisi exclusionem, daemonum captivitatem et incarcerationem, sicque duplicis mortis obligationem, scilicet corporis et animae, nam ut legitur Gen. III., dum Adam peccavit, et peccatum suum confiteri Deo noluit, Deus ipsum et Evam maledixit dicens: Maledicta terra in opere tuo etc., ad significandum, quod peccator homo omnis, qui non poenitet, est a Deo maledictus. Ps.: Maledicti, qui declinant a mandatis tuis. Item postquam ipsum maledixit, de Paradiso eiecit et exclusit, et collocavit ante Paradisum voluptatis triplicem clausuram, ne homo ingredi posset, scilicet Cherubin, flammam et gladium versatilem. Ista significant tria, per quae impediebatur, ne homo in caelum ascendere posset. Unum est, quia erat inimicus Dei et angelorum per peccatum, et hoc repraesentabat angelica custodia. Secundum est, quia obligatus erat morti et poenae ignis aeterni, quod repraesentabat ille ignis ante introitum Paradisi positus, qui quidem dicitur materialis ignis secundum Lyram ibi factus a Deo et oriens de terra, sicut dicitur in monte Aetnae, qui continue ardet. Tertium est, quia homo de peccato non poterat satisfacere divinae iustitiae, nec poterat liberari de carcere Inferni, unde omnes, etiam sancti patres in limbo detinebantur, et hoc significat gladius versatilis vel romphea bis acuta, quae significat iustitiam divinam, quia hominem demerito peccati in utroque, scilicet corpore et anima incidebat. O ergo peccator homo, adverte ex his, quam malum sit offendere Deum. Contra haec ergo mala Christus ex immensa charitate in ascensione felicissima bona contulit, quia benedictionem contulit contra maledictionem. Act. I.: Elevatis manibus ferebatur in caelum, et benedixit eis, scilicet discipulis. Elevavit ad benedicendum manus, ut Deus Pater et angeli caelestes videndo sacras eius plagas et vulnera pro nobis suscepta sic amore erga nos tenerentur, et benedictiones fore reputarent per Christum, Dei Filium. Item contra poenas Inferni homines de limbo exportavit sanctos, et inter caelestes angelos mansiones dedit eis. Ps.: Ascendens in altum captivam duxit captivitatem, de.dona.scilicet Spiritus Sancti hominibus, ut possent per ea promereri caelestia regna. Denique contra mortem duplicem dedit aeternam vitam in duplici, scilicet visione deitatis et humanitatis Christi. Proinde multum debemus rediligere Christum et maximas gratias agere, sicut hortatur Ps. dicens: Psallite Domino, qui ascendit super caelos cc. ad orientem. Quare nempe dicitur Christus ascendisse ad orientem? Respondetur secundum Richardum super III. dist. IX. q. II. ar. V. in solutione ultimi argumenti, quia ascendit Christus versa facie ad orientem, versus quippe plagam orientalem Paradisus situatus est, ubi homo peccavit, verso ergo vultu ad orientem ascendit, ad significandum, quod peccatum primorum parentum hominum iam condigna satisfactione fuit deletum, et ianua caeli aperta. Haec secundum Richardum, ubi supra. (C)
Secundum beneficium, quia per ascensionem Christi ianua caelestis est nobis aperta et mansio restituta. Nam quaeritur: Quando aperuit Christus ianuam Paradisi hominibus? Et ratio quaestionis est, quia Magister in III. dist. XVIII. dicit, quod Christus per suam mortem ingressum regni caelestis omnibus suis aperuit. Unde et latroni in morte dixit: Hodie mecum eris in Paradiso. Sed contra hoc est, quia nullus ante ascensionem Christi in caelum intrare potuit. Respondetur ergo ad haec secundum Richardum, concorditer Bonaventuram super III. ubi supra, quod Paradisus in Scriptura tripliciter potest accipi. Uno modo pro corporali et terrestri, de quo Gen. II.: Plantaverat Dominus Paradi. etc. Secundo pro Paradiso corporali et caelesti, qui est locus beatorum, scilicet caelum empyreum. Tertio pro Paradiso spirituali, qui est clara visio Dei. Unde Paradisus dicitur quasi ’parens Dei visionem’. Cuiuslibet horum ianua fuit clausa per peccatum primorum parentum clausione universali omnibus hominibus, et hoc per quandam similitudinem, quia sicut ianuae clausio prohibet ingressum in domum, sic propter peccatum primorum parentum ex decreto divino prohibebatur omni homini ab Adam propagato ingressus in Paradisum, sive terrestrem, sive caelestem et spiritualem. Nec obstat de Enoch et Helia, qui translati sunt in Paradisum terrestrem, quia hoc factum est dispensative propter causam, ut servarentur ad tempus Antichristi, et hoc divina voluntate. Et haec clasio Paradisi terrestris per angelicam custodiam et ignem et gladium versatilem signum fuit clausionis spiritualis et caelestis Paradisi. Unde Deus ad custodiam Paradisi terrestris posuit angelorum ministeria, ut arcerent diabolum, ne illic intrare posset vel hominem importare. Posuit etiam ignem, ut arceret hominem, posuit etiam gladium versatilem, id est utrobique secantem, ut iter clauderet et ingressum. Itaque Christus dicitur aperuisse ianuam Paradisi, inquantum amovit per sua merita impedimenta vel clausionem universalem Paradisi caelestis. Si petas: Quare non aperuit terrestrem Paradisum? – respondetur, quod non oportuit, eo quod iste locus est indignus pro exsistentibus in miseria huius vitae, nec est satis dignus pro beatis. Sed Paradisum spiritualem, quae est clara Dei visio, aperuit Christus in morte, ut dicit Magister ubi supra. Paradisum vero caelestem corporalem aperuit in ascensione per sui ingressum, quia divinum decretum erat, quod nulla anima locum illum intraret, antequam Christus illuc ascenderet, iuxta illud Micheae II.: Ascendit, scilicet Christus iter pandens ante eos. Itaque secundum Bonaventuram super III. dist. XXII. q. ultima Christus dicitur ianuam aperuisse multis vicibus alia et alia ratione. Primo in incarnatione, quantum ad unionem divinae et humanae naturae. Secundo in passione, quantum ad meritum sufficientis satisfactionis. Tertio in resurrectione, quantum ad eductionem de limbo. Quarto in ascensione, quantum ad introitum in caelum empyreum. Et sic patet responsio ad obiectum. (D)
Tertium beneficium, quia in Christi ascensione humana natura est summo honore sublimata, cum in dextra Dei, id est in potissimis bonis gloriae super omnem creaturam est collocata. Unde quaestio una notabilis iam soluta est, quae apud prophetas versari videbatur a principio, scilicet utrum angelus sit maior vel dignior hominis aut econverso, iuxta quod Ps. dragmatico Ps. dicit: Domine, Dominus noster, scilicet per incarnationem nostrae mortalitatis, quam admirabile est nomen tuum in universa terra, quoniam elevata est, scilicet in ascensione, magni.tua super caelos. Et paulo post quaerit: Quid est homo, quod memor es eius, aut filius ho.q.vi.cum, scilicet tot et tanta beneficia exhibendo. Minuisti eum paulo minus ab angelis gloria et honore coro.eum., quod dicit: prius erat angelus maior homine, et hoc quoad tria: Primo in naturae dignitate, quia immortalis spiritus. Augustinus: Omne immortale et incorruptibile praefertur omni corruptibili. Secundo in divinae visionis familiaritate. Mat. XVIII.: Angeli eorum semper vident faciem Patris etc. Tertio in lumine gloriae confirmatae, a qua cadere non possunt. Sed iam ut volunt doctores super II. dist. I. communiter, per Christum factus est homo maior angelo per superadditam gratiam et gloriam. Tum quia homo in utroque sexu supra angelos est in gloria caelesti, scilicet in Christo et eius matre exaltata. Tum quia homo multo ampliorem honorem obtinet prae angelis, ut sit frater Christi, filius Dei et etiam Beatae Virginis. Angelus tantummodo servus esse dicitur, non frater Christi, ad Heb. II.: Nusquam angelos apprehendit, sed semen Abrahae. Tum quia humana natura adoratur ab angelis in Christo propter unionem deitatis, non autem angelica ab homine. Unde Apoc. ultimo angelus non permisit, ut adoraretur a Iohanne etc. Propter hoc subdit Ps. ubi supra: Gloria (quoad primum) et honore (quoad secundum) coronasti eum, scilicet hominem, et constituisti eum, scilicet in Christo, super omnia opera manuum tuarum (quoad tertium). Et sic patet solutio. (E)
Quartum beneficium, quia de salute nostra spes est assecurata et magna data fiducia per ascensionem Christi. Et hoc primo propter caput nostrum glorificatum, quod quidem sibi membra coniunget, quia deforme esset caput in hospitio sine membris. Augustinus in sermone: Resurrectio Domini spes nostra est, ascensio Domini glorificatio nostra est. Quo enim praecessit caput, sequuntur et membra. Secundo propter Christi advocationis officium, I. Ioh. II.: Advocatum habemus apud Patrem, Iesum Christum, et ipse est propitiatio pro peccatis nostris. Tertio propter fratrum nostrorum collegium, qui nos meritis suis perducent ad Deum, et orationibus solliciti sunt pro nobis ipsi beati in patria collocati, unde Hieronymus ad Vigilantium dicit: Si sancti adhuc in corpore constituti, quando pro se debebant esse solliciti, orabant pro hominibus etiam inimicis, quanto magis post coronas victoriasque orant pro nobis in caelis. O ergo carissimi, gratias agamus Deo pro Christi Iesu ascensione, qui tantae charitatis beneficia praestitit nobis. Timeamus etiam offendere, ne ingrati puniamur. Unde Petrus Aureolus in Compendii li. IV. c. XXIV. dicit: Optimus pro nobis est advocatus Christus apud Patrem, qui tot habet linguas pro nobis loquentes, quot vulnera suscepit, et totidem habet linguas de inimicis conquerentes, pro quibus vires suas inutiliter expendit. O ergo peccator, convertere ad Christum Deum tuum. (F)
Circa secundum principale de praeeminentia ipsius Dominicae ascensionis quaeritur, utrum Christus Dominus ascenderit excelsius super omnia creata et super omnes caelos. Ratio quaestionis est, quia dicit Apostolus Eph. IV.: Qui descendit, ipse est et qui ascendit super omnes caelos, ergo sic debuisset ascendere supra ultimum etiam caelum, extra caelum autem illud nihil est, nec locus, nec vacuum, nec spatium, ut dicit Philosophus I. De caelo et mundo etc. Respondetur secundum doctores, praecipue Alexandrum de Hales, Richardum, Franciscum de Mayronis et communiter secundum omnes super III. dist. XXII., quod Christus ad dextram Dei Patris collocatus superior est et praeeminentior prae creatis omnibus. Et hoc quadrupliciter:
Primo localitate
Secundo potestate
Tertio dignitate
Quarto deitatis aequalitate
Primo localitate, quia locus Christi in caelo empyreo superior est omnibus creatis, sed hoc non est sic intelligendum, quod sit extra ultimum caelum, ut arguit ratio praedicta, sed sic, quod est thronus Christi regis in superiori et digniori parte caeli empyrei super omnes beatorum spirituum et creaturarum ordines. Ratio, quia summe unita est Deo Christi humanitas, scilicet unione hypostatica personae unitate. Quod autem est magis unitum Deo, debet esse propinquius ergo. Heb. I.: Sedet Christus ad dextram maiestatis in excelsis prae omnibus, et angelis, et creaturis aliis. Sicut ergo Christus dignior est et gloriosior omnibus, ita et loco excellentior. Nota ergo, quod Christus non est extra caelum ultimum, scilicet empyreum, sed intra in summa parte ipsius, iuxta illud Heb. VI.: Introivit ad interiora caeli factus pro nobis praecursor et pontifex. Nam extra caelum nil esse potest, ut patuit. Sed praescripta illa auctoritas Apostoli Eph. IV., quod ascendit super omnes caelos, et consimiles semper intelligendae sunt sic, quod Christus ascendit non extra convexam superficiem caeli, sed ad intra in summam et dignissimam partem caeli empyrei, in quo caelo habitant beati. Et ad hunc sensum exponit etiam Lyra dictam auctoritatem. Sed forte petis: Cur ergo Scriptura attribuit Christo hoc, quod ascenderit super omnes caelos tamquam localiter iuxta illud Ps.: Psallite Domino super caelos caelorum ad orientem etc.? Respondetur, quod ideo, quia Christus verus Deus exsistens in altissima parte caeli empyrei summi non est ibi sicut contentum in continente, sed potius econverso, sicut continens in contento, quia ipse Deus continet caelum, et omnia, quae in eo sunt, sicut et ipse creavit omnia, ergo dicitur superior omnibus. O ergo homo, time Christum.
Secundo Christus potestate super omnes ascendit, quia Christo non solum secundum eius deitatem, sed etiam secundum humanitatem subiecta sunt omnia. Ps.: Omnia subiecisti sub pedibus eius, id est humanitati Christi, quae per pedes significatur tamquam per partes inferiores corporis, eo quod Deus in Christo humiliavit se usque ad pedes nostros abluendos, patet in cena de discipulis, quibus lavit pedes. Hanc autem Christi humanitatem et angeli et omnes creaturae adorant propter unionem verbi, et omnia ei ad nutum oboediunt. Tertio dignitate, quia cum sit humanitas in Christo deitate unita, est caput omnium et rex regum et dominus dominantium. Eph. I.: Ipsum constituens Deus ad dextram suam in caelestibus supra omnem principatum et potestatem et virtutem et dominationem et omne nomen, quod nominatur in hoc saeculo et in futuro, et ipsum dedit caput super omnem Ecclesiam, scilicet militantem et triumphantem. Quarto deitatis aequalitate. Unde Hieronymus in Glossa Heb. I. dicit sic: Christus sedet, id est regnat sublimatus ad dextram maiestatis, id est ad aequalitatem Patris in excelsis, per hoc – inquit – non concludit in loco Deum, sed hominem Christum ostendit esse omnibus eminentiorem, quia in dextera Patris in aequalitate deitatis et honoris. De praedictis *aliis in sermonibus* agemus latius. Haec sufficiant praescripta amore brevitatis. O ergo homo, recognosce tuum caput dignissimum Christum Iesum verum Deum, et erubesce te membrum fieri diaboli per peccatum et damnari. (G)
Circa tertium principale de prosecutione historiae devotae ascensionis Dominicae accipiamus conclusionem ex verbis Cassiodori super Ps. LXVI. dicentis, quod sicut apostoli videntes miraculum ascensionis Domini ineffabili cordis laetitia replebantur, sic et nos diligendo contemplantes ipsam devotione replebimur. Ut ergo devotius contemplemur, prosequi intendo eius historiam secundum Ubertinum de Casali aliosque devotos et sanctos, ut etiam quoad aliqua prosequitur sanctus Bernardinus de Senis in sermone suo. Nimirum discipuli Christi et sanctae mulieres habitabant in latere Montis Sion, in illa parte Hierusalem, quae dicebatur Mello, ubi erat cenaculum, in quo Christus fecerat ultimam cenam, in quo quidem cenaculo fertur pro tunc habitasse Beata Virgo Maria. Ibi quoque frequentius Christus apparere solitus fuerat post resurrectionem discipulis suis. Recumbentibus ergo discipulis ibi in dicto cenaculo ad audiendum (ut pie creditur) verbum Dei ex ore benedictae Virginis Mariae circa horam tertiam secundum Franciscum de Mayronis apparuit illis Iesus, dicens more solito: „Pax vobis.” Qui statim pro reverentia surgentes cum gaudio prociderunt coram Christo. Tunc ut patet Mar. ultimo, increpavit credulitatem discipulorum et duritiam cordis, quia his, qui viderant eum resurrexisse a mortuis, non crediderant. Erant enim secundum Lyram aliqui ex discipulis, qui nondum ad plenum crediderant apostolis et Magdalenae ac aliis, qui viderant Christum post resurrectionem. Fecit autem Christus illorum increpationem ad designandum, quod gentes, ad quas erant apostoli mittendi, essent merito increpandae et condemnandae a Deo, si non crederent apostolis. Unde mox subiunxit dicens: Euntes in mundum praedi. evan. omni cre. Qui cre. et ba. fu., sal. erit, qui vero non cre., condem. Tunc etiam formam baptismi instituit dicens Mat. ultimo: Baptizantes eos in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti, at miraculorum testimonia eisdem promisit dicens: Signa autem, qui cre. haec sequen. In nomine m. daemonia eici etc., et protracto sermone dulci usque ad horam VI. secundum Franciscum de Mayronis discubuit cum eis et comedit, ut per effectum comestionis veritas patesceret carnis, secundum quod dicit Gregorius: O quam dulce prandium hoc fuit Beatae Virginis Matri, quae creditur iuxta Filium tunc consedisse. (H)
His peractis, ut dicitur Luc. ultimo, mandavit eis dicens: Vos autem sedete in civitate, scilicet Hierusalem, quoad usque induamini virtute ex alto, quod dicit: Nondum estis sufficienter constantes ad praedicandum veritatem, donec confirmemini per Spiritum Sanctum. Et tunc praecepit eis, ut exirent in Monte Oliveti, ut inde ascendentem eum in caelum viderent. Eduxit ergo eos praecipiendo in Bethaniam, id est versus Bethaniam, quia Mons Oliveti est in via eundi versus Bethaniam prope vel sub Monte Oliveti sitam. Mox quoque his dictis disparuit Christus ab eis secundum Lyram. Cum ergo apostoli et omnes fideles Christi cum Beatissima Virgine Maria exissent in Montem Oliveti, ecce appropinquante iam hora nona secundum Franciscum [de Mayronis] tunc iterum apparuit eis Christus in Monte Oliveti, cum quo erant omnes sancti de limbo educti et angeli. Dum autem Christus consolatoria verba, sicut amicus recedens ab amicis solet loqui, illis diceret, interrogaverunt eum dicentes: „Domine, si in tempore hoc restitues regnum Israel?” Act. I. Multi enim discipulorum de regno Christi adhuc carnaliter sentiebant ut rudes, nondum recepta gratia Spiritus Sancti, existimantes ipsum temporaliter in hoc mundo regnaturum restituendo Iudaeis regnum temporale, quod ablatum erat per Romanos. Sic nimirum et moderni Iudaei adhuc sperant de Messia, false putantes venturum. Idcirco Christus hanc quaestionem utpote stultam repulit dicens: Non est vestrum nosse tempora vel mo. sed accipi. virtutem Spiritus Sancti, scilicet ad constanter praedicandum per orbem universum. Et eritis mihi testes etc., quod dicit: illud scire de temporalis regni Iudaeorum statu non pertinet ad vos, sed istud pertinet ad vos, ut sitis mihi testes praedicando fidem. Haec Lyra. (I)
His dictis secundum devotos ecce Christus coepit valefacere primo sanctissimae Matri suae dicens: „O genitrix mea carissima, omnium laborum meorum particeps, et passionis meae in cruce per compassionem communicans doloribus, materna quidem dilectio requireret, ut te mecum in gloriam perducerem, nisi horum dilectorum discipulorum meorum indigentia te retineret. Te ergo ipsis consolatricem et magistram fidei relinquo et recommendo. Iterum autem veniam tempore dibito, et te assumam in caelum cum laetitia angelorum et beatorum, ut mecum regnes in saecula saeculorum. Gratias tibi ago pro omni devoto tuo servitio mihi impenso ab infantia. Et nunc vale, carissima mater, et mane in benedictione mea.” Sicque amplexatus et osculatus est eam. O qualis et quantus fletus tunc fuit et quanta devotio in Maria, quis sufficit pensare? Deinde ad Petrum ait: „Dilecte mi discipule, ecce omnia regna tibi subicienda tradidi, et claves regni caelorum tibi dedi, esto ergo fidelis, et dabo tibi coronam vitae, vale.” Et sic osculatus est eum. Deinde ad Iohannem: „Memento, carissime mi, quantam gratiam tibi exhibui, cum matrem meam de cruce tibi adoptavi, habe ergo diligentissimam eius curam.” Et illum osculatus est. Deinde ad omnes apostolos reliquos dicit: „O vos carissimi, qui permansistis mecum in temptationibus meis, estote fortes, et pugnate cum antiquo serpente, et accipietis regnum aeternum.” Et osculatus est unumquemque eorum ex amore intimo. Unde Ambrosius in prosa dicit apostolorum: Pacis cara relinquens oscula etc. Sanctam denique Magdalenam et alias fideles mulieres dulci allocutione confortavit, et omnibus valefecit, elevatisque manibus benedixit, talia fortassis verba dicens: „Benedicat vos Deus Pater, et ego cum Patre et Spiritu Sancto benedico vos.” Sicque versa facie ad orientem et elevatis amnibus ferebatur in caelum, mira claritate gloriae radiando, mira odoris suavitate et iocundo iubilo angelorum et omnium beatorum ineffabiliter dulcissimo cantico resonante, ut creditur, sensibiliter. Ex quibus mira devotionis dulcedine omnes videntes, tamquam essent in Paradiso Dei, reficiebantur admirantes et attoniti stantes, usque dum nubes suscepit Christum ab oculis eorum, ut iam videre non possent ipsum. Cumque intuerentur in caelum admirantes de tam gloriosa ascensione, ecce duo viri astiterunt iuxta illos in vestibus albis. Franciscus de Mayronis dicit, quod isti fuerunt aut angeli, aut forte Enoch et Elias, qui soli ex illis sanctis remanserunt reservati ad secundum adventum pro testimonio Christi, qui et dixerunt: „Viri Galilaei – scilicet natione, quia pro maiori parte discipuli erant de Galilaea, quae est quaedam pars Iudaeae –, quid statis aspicientes in caelum?” Quod dicit: Non exspectate, quod Iesus habitet vobiscum corporaliter, sicut fecit antea, sed hic Iesus, qui assumptus est, scilicet a divinitate id principaliter faciente in caelum ad dextram Dei Patris, sic veniet, scilicet in forma gloriosa ad iudicandum, quemadmodum vidistis eum euntem in caelum. Tunc devotione repleti omnes ex tam gloriosa visione reversi sunt in Hierusalem dulces lacrimas fundentes, et ascenderunt in cenaculum, ibique perseveraverunt in oratione cum Maria, matre Iesu. Ambrosius: O quid erat – inquit – videre Dominum sic gloriose ascendentem! O si potuisses illos beatos spiritus et animas sanctas cum eo pariter incedentes et iubilantes videre, forte prae gaudio anima tua a corpore separata fuisset, et cum eis pariter ascendisset. Dominus autem Iesus ascendens qualiter beatos patres in choris angelorum collocaverit et ad dextram Dei Patris sederit omnibus angelicis spiritibus et beatis Deum laudantibus, sufficiat fide devota credere. Et quantum possumus ex ratione colligere modum huius gloriosae ascensionis, in *aliis sermonibus* prosequamur, ne hic prolixitate taedium faciamus. Accedamus ergo, carissimi, exemplo discipulorum, et adoremus Dominum Iesum, et in corde devoto eius vulnera quinque in sacro eius corpore glorioso osculemur, supplicantes: O dulcissime Iesu, Fili Dei, per tuam ascensionem miserere nostri, ut des nobis peccatorum veniam, gratiam in praesenti et gloriam in futuro. Amen.
1 Editio: honorare