Sermo XXIII.]
De sancto Stephano protomartyreSermo primus cum legenda
Stephanus plenus gratia
et fortitudine faciebat prodigia et signa magna in populo.
Act. VI. c.1 (A)
Sancta Mater Ecclesia Spiritu Sancto edocta ordinare voluit post festum nativitatis Domini immediate sequi festum beati Stephani protomartyris, quamvis non ista die, sed in die inventionis eius, quae est tertia dies Augusti, passus fuerit ipse beatus Stephanus martyrium. Hic tamen instituit eius passionis festum Ecclesia. Tum propter reverentiam et cumulum gaudii ipsius Nativitatis Dominicae, ut scilicet fideles non unico tantum die, sed pluribus subsequentibus gaudeant et gratias agant pro Christi nativitate, et sic mereantur in caelo aeternaliter gaudere cum Christo in societate sanctorum. Tum etiam quia hodie multa miracula facta sunt a Deo in ipsa inventione corporis beati Stephani facta revelatione cuidam presbytero nomine Luciano anno a nativitate Domini CDXVII. Haec quippe inventio corporis eius Hierosolymis fuit secunda die Nativitatis Dominicae et translatum eodem die fuit illud sanctum corpus ad ecclesiam Sion, quae Hierosolymis habetur, ubi sanctus Stephanus archidiaconatus officio functus fuerat. Et isto die fuit magnum tunc gaudium celebratum Hierosolymis, magnoque miraculo de loco sepulturae eius fragravit tunc suavissimus odor. Ad cuius miram fragrantiam LXX homines a diversis infirmitatibus sunt liberati, ut meminit Beda in chronica sua et patet in legenda. Denique congruenter festa haec mutuis suis diebus sunt commutata, ut scilicet nativitati Christi continuaretur natale sancti Stephani protomartyris potius, quam festum inventionis illo die factae propter hoc, quia - ut ait Fulgentius - Christus natus est in terris, ut homo nasceretur in caelis. Quod scilicet nasci in caelis fit in obitu. Unde obitus sanctorum natale dicitur, ideo post Christi nativitatem condecenter subsequitur festum transitus Stephani in passione sua, et inventio ad alterum diem, scilicet tertium Augusti transfertur. Proinde canit Ecclesia: Heri Christus natus est in terris, ut hodie Stephanus nasceretur in caelis. Ad honorem itaque beati Stephani praemissa verba hodie accepimus pro sermone, quibus commendatur sic: Stephanus plenus gratia et fortitudine etc.2 In quibus verbis ipse beatus Stephanus commendatur tripliciter, et secundum haec tria mysteria notabimus:
- Primo a gratiosa plenitudine, quia dicitur: plenus gratia
- Secundo a virtuosa fortitudine, cum subditur: et fortitudine
- Tertio a miraculosa sanctitudine, quia dicitur, quod faciebat signa etc. (B)
Circa primum de plenitudine gratiae Stephani quaestio occurit, quomodo beatus Stephanus dicatur in Scriptura Sacra plenus fuisse gratia, cum hoc attribuatur pro solius Christi et eius matris praerogativa. Nam illis exceptis de nullo alio communi sancto praeterquam de beato Stephano legitur, scilicet tam notabiliter in Canonica Scriptura, quod fuerit plenus gratia etc., ut notat Bonaventura in suo sermone. Scilicet de maioribus legimus aliquos repletos Spiritu Sancto, ut apostolos Act. II. repleti sunt omnes Spiritu Sancto,3 vel impletos, ut Zacharias et Elisabeth Lu. I.,4 quia nimirum plenitudo gratiae altissimam notat sanctitatis praerogativam. Sed ad haec respondetur per conclusionem, quod beatus Stephanus speciali praerogativa merito dicitur plenus gratia. Declaratur sic. Nam notant doctores et distinguunt praecipue quadruplicem plenitudinem gratiae. Prima dicitur supereffluentiae ad similitudinem fluminis sine mensura abundantissime et continue effluentis. Et haec plenitudo est propria Christo, qui habet gratiam non ad mensuram, unde Ioh. III.: Non enim ad mensuram dat Deus, scilicet Christus, homini spiritum. Pater enim diligit Filium et omnia dedit in manu eius.5 Haec ibi. Et Ioh. I.: De plenitudine eius omnes nos accepimus gratiam.6
Secunda dicitur plenitudo excellentiae ad similitudinem fontis velociter et abundanter emanantis. Et haec est propria Beatae Virgini Mariae, quae est mater gratiae. Unde angelus eam sic salutavit Lu. I.: Ave, gratia plena etc.,7 scilicet super omnes angelos et sanctos. Sicut enim secundum Anselmum De conceptu virginali ipsa nitet puritate tanta, qua maior sub Deo nequit intelligi. Sic et habet gratiae plenitudinem tantam, qua sub Deo maior esse nequit. Immo et ab eius plenitudine velocissime et abundanter effluit in omnes. Unde Anselmus et Bernardus dicunt: Deus omnium bonorum plenitudinem posuit in Maria, ut si quid gratiae, si quid spei, si quid salutis in omnes nos redundaverit, non nisi per manus Mariae transierit etc. O ergo Christiane, disce summa devotione venerari eam!
Tertia dicitur plenitudo abundantiae ad similitudinem rivuli, quae fuit in apostolis, qui Spiritum Sanctum in tanta abundantia receperunt, ut non tantum ipsis esset sufficiens, sed etiam aliis omnibus miraculose posset esse efficax ad salutem. Unde Act. II.: Repleti sunt omnes Spiritu Sancto et coeperunt loqui etc.8
Quarta dicitur plenitudo sufficientiae ad similitudinem vasis pleni, quam habent omnes fideles. Nam sicut vas tunc dicitur plenum vino, quando secundum suae mensurae proportionem sufficienter habet de vino, sic fidelis anima, quae habet gratiam Spiritus Sancti secundum suam mensuram charitatis, scilicet divinae, sufficientem saluti, dicitur plena Spiritu Sancto. Eph. III.: Impleamini in omnem plenitudinem Dei (Lyra: id est gratiae Spiritus Sancti).9 Ad propositum beatus Stephanus plenus dicitur gratia quadam speciali praerogativa non solum plenitudine sufficientiae, quoad ipsum, sed plenitudine abundantiae, quae apparuit in hoc, quod Spiritum Sanctum accepit cum apostolis ad loquendum variis linguis et ad fortiter sufferendum quaecumque adversa pro Christo tanta charitate, ut etiam pro inimicis ipsum occidentibus Deum exoraret. Et insuper ad faciendum multa et magna prodigia ac signa pro fidei confirmatione. Ideo merito dicitur plenus Spiritu Sancto, ne minorem gratiam et sapientiam putetur habuisse apostolis, quamvis dignitate apostolatus illi fuerint praeeminentiores, et ut ceteris discipulis vel fidelibus communibus ampliorem plenitudinem habuisse ostendatur. Unde Augustinus: Inter diacones Stephanus nominatus est primus, sicut inter apostolos primus nominatus est Petrus. Idem. Licet Stephanus ab apostolis diaconus ordinatus sit, ipsos tamen triumphali morte praecessit. Et qui inferior erat ordine, primus factus est passione et coronae ademptione. Idem. In Stephano emicuit pulchritudo corporis, flos aetatis, eloquentia sermonis, sapientia sanctissimae mentis et operatio divinitatis. O ergo magne Deus, o bone Iesu, benedicaris et lauderis in hoc sancto! (C)
Circa secundum de virtuosa fortitudine accipiamus pro conclusione, quod omnes fideles Christi exemplo beati Stephani debent conari, ut sint et gratia pleni et fortitudine perfecti. Nam propterea haec duo scriptura in beato Stephano fuisse connectit pulcherrime, quod scilicet fuit gratia et fortitudine plenus, quia sicut gratia, ita et fortitudo est donum Spiritus Sancti, et gratia sine fortitudine cito amittitur, quia per fortitudinem et non alias solidatur. Ideo Isa. XI.: Requiescet super eum Spiritus Domini, Spiritus sapientiae et intellectus fortitudinis etc.10 Sed hic quaeritur: Qualis fortitudo dicitur vere donum Spiritus Sancti? Pro responsione notandum secundum doctores plurimos, quod fortitudo distinguitur quadrupliciter:
- Prima est corporalis
- Secunda criminalis
- Tertia virtualis
- Quarta victorialis
Prima est corporalis, et haec est ad bonum usum exercenda secundum illud Ps.: Fortitudinem meam ad te custodiam, id est conservabo, utendo ea ad tuum honorem.11 Sic fecit David bellando contra hostes Dei et populi Israel.
Secunda est fortitudo criminalis, quae quis fortis est ad vitia perpetrenda. Unde XLVII. dist. c. "Omnes" habetur sic: Omnes huius saeculi amatores fortes sunt in terrenis rebus, in caelestibus debiles. Nam pro temporali gloria usque ad mortem desudare appetunt, et pro spe perpetua nec parum in labore quidem subsistunt. Pro terrenis lucris quaslibet iniurias tolerant et pro caelesti mercede vel tenuissimi verbi ferre contumelias recusant. Terreno iudici toto etiam die assistere fortes sunt, in oratione vero coram Domino vel unius horae momento lassantur. Haec ibi. Et sunt dicta Gregorii XIX. Moralium. Contra tales Isa. V. Dominus comminatur dicens: Vae, qui potentes estis ad bibendum vinum et viri fortes ad miscendam ebrietatem, propter hoc sicut devorat stipulam et ligna flamma ignis, sic radix eorum quasi favilla erit, scilicet in Inferno.12
Tertia est fortitudo virtualis et haec est ad salutem necessaria omnibus in tribus, scilicet in fide, in spe et in charitate.
Primo dico in fide,
in qua homo nil debet vacillare, quia ut habetur extra de haereticis
"Dubius": Dubius in fide infidelis est. Immo adeo debet
esse fortis homo in fide, ut - etiamsi angelus sibi apparendo aliud
suaderet - pro anathemate deberet reputare. Sicut ad Gal. I.
apostolus ait: Licet nos aut angelus de caelo evangelizaret
vobis praeterquam quod evangelizatum est vobis, anathema sit.13 Hinc I. Pet. I.:
Adversarius vester tamquam leo etc.,14 cui resistite fortes in
fide.15 Et Athanasius: Haec
est fides catholica, quam nisi quis fideliter firmiterque crediderit,
salvus esse non poterit. Secundo debet homo esse fortis in spe.
Heb. VI.: Fortissimum solacium habemus, qui confugimus ad
propositam spem.
Sed hic quaeritur: Utrum homo Christianus debet esse tam fortis in spe, quod etiam si sciret certitudinaliter non nisi tres homines de mundo fore salvandos, adhuc nihilominus deberet sperare se unum esse de numero salvandorum? Respondetur ad hoc secundum Rainerium in sua Summa, quod sic. Et hoc declarat primo ratione cautionis, quia quilibet quantuscumque peccator debet cavere, ne cadat in desperationem, quae est peccatum prae aliis gravissimum, ut dicit Isidorus et Hieronymus. Gravius - inquit - peccavit Iudas desperando, quam Christum tradendo. Nullo ergo pacto vel posito casu est desperandum, etiamsi putaret quis se damnandum, ne gravius peccet et acerbius in Inferno puniatur.
Secundo ratione virtutis, quia spes est una virtutum theologicarum ad salutem necessaria et ideo nullo casu relinquenda, sed semper et ubique habenda et servanda, quia dicit Ps.: Beatus, cuius est nomen Domini spes eius.17 Dicit nomen Domini, quod est Iesus, id est Salvator. Et ideo quilibet sperare debet, quod propter nomen suae bonitatis Deus salvare velit quemlibet. I. Thim. II.: Deus, qui omnes homines vult salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire.18 Proinde de Ecci. XIV.: Felix, qui non habuit animi sui tristitiam (Lyra: scilicet in bonis operibus exsequendis), et non excidit a spe sua, quae - scilicet spes - est certa exspectatio futurae beatitudinis ex Dei gratia et meritis praecedentibus proveniens, ut ait Magister in III. dist. XXVI.
Tertia ergo ratio ad idem declarandum est, quia gratia Dei omnibus volentibus et facientibus, quod in se est, praesto est, nec cuiquam quaerenti vero corde negatur, Salvatore teste. Omnis, qui petit, accipit - inquit -, et qui quaerit, invenit etc. Mat. VII.19 Unde de consecratione dist. IV. nec quemquam dicit Cyprianus papa, quod sicut dies omnibus aequaliter nascitur, et sicut Sol super omnes pari et aequali luce diffunditur, sic quanto magis Christus, Sol et dies verus in Ecclesia sua lumen vitae aeternae pari aequalitate largitur. Unde dato, quod etiamsi tibi constaret, quod de hoc mundo nullus praeter unum salvare deberet, adhuc nihilominus sperare deberes te esse illum salvandum. Hoc est dicere, quod deberes a peccatis converti et bonis operibus ac meritis vitae aeternae exercere, te(?) sperans de Dei bonitate et gratia, quod salutem sis tu consecuturus. Et sic patet.
Tertio dixi, quod homo debet esse fortis in charitate adeo, ut dicere possit cum Apostolo Rom. VIII.: Quis nos separabit a charitate Christi etc.? Certus sum - ait -, quod neque mors, neque vita, neque creatura aliqua poterit nos separare a charitate Dei, quae est in Christo Iesu.20 Unde tam fortis debet esse in homine charitas, ut pro toto modo nolit Deum offendere mortali peccato, sed magis - ut ait Augustinus - eligat homo Deo dilecto mori, quam ipso offenso vivere. Ista fortitudo virtualis, scilicet in fide, spe et charitate, est donum Spiritus Sancti vere gratuitum et ideo omnibus fidelibus amplectendum, utpote ad salutem necessarium. (E)
Quarta fortitudo dicitur victorialis, qua homo vincit omnia temptamenta resistendo viriliter carni, mundo et diabolo, et haec etiam est donum Spiritus Sancti, qua hominem coronat. Iac. I.: Beatus vir, qui suffert temptationem, quoniam cum probatus fuerit, accipiet coronam vitae.21 Unde haec est ad salutem opportuna iuxta illud Ps.: Fortitudo mea et laus mea Dominus et factus est mihi in salutem.22 Et est hic praedicatio per causam secundum Magistrum in primo, quia Deus in nobis causat istam fortitudinem. Ex dictis patet, quod fortitudo - inquantum est - donum Spiritus Sancti est, quidam habitus, qui nobis infunditur a Spiritu Sancto mentem vigorans, ne scilicet per prospera vel adversa deficiat aut frangatur a mandatis Dei, scilicet viriliter resistat temptationi. Unde Macrobius: fortitudo est animum super metum periculi agere nilque, nisi turpia timere, et adversa et prospera fortiter tolerare. Haec ille. Ista fortitudine et gratia plenus fuit Stephanus, ut notat thema. (F)
Sed quaestio occurrit: Utrum utilius sit homini ad salutem carere penitus temptatione, vel habere saepius temptationem? Respondet Bonaventura li. de profectu religionis dicens, quod hoc solius rei exitus probat, quia habere temptationes et eis viriliter resistere magnae virtutis est, superasse vero et triumphasse de ipsis gloriosum est. Carere autem eis commodius et securius est, succumbere periculosum est, appetere eas et sese ingerere incautum, maxime infirmis et imperfectis, exercitare se tamen ad pugnam spontaneam contra spiritualia vitia, videlicet iram, invidiam, vanam gloriam etc., aliquando utile est, ut Verbi gratia, qui inter illos morari diligit, qui eum districte corrigunt, ut discat patientiam, aut qui districtum confessorem eligit, qui in omnibus frangit eius voluntatem, ut sic assuescat humilitatem et oboedientiam. De carnalibus autem vitiis hoc est periculosum et stultum, sed fugiendae sunt eorum occasiones et a memoria tollendae, atque a familiari societate mulierum maxime est fugiendum, scilicet ad Thess. V.: Ab omni specie mala abstinete vos.23 Unde Hieronymus adversus Vigilantium, qui ei dicebat: "Cur pergis ad eremum?", respondit: "Ut te non videam, ut tuo furore non movear, ne me capiat oculus meretricis." Respondebis: "Hoc non est pugnare, sed fugere." "Fateor" - inquit - "imbecillitatem meam, sed nolo spe pugnare victoriae, ne perdam aliquando victoriam. Si fugero gladium, evitavi." Idem. Vir et mulier ignis et palea, et hos diabolus insufflare non cessat vel succendat. O itaque tu homo, disce a sanctis, ut fugias fornicationem! O Christiane, accipe exemplum sanctitatis imitandae in isto beato Stephano, qui fuit quidem mulieribus praepositus, virginalem tamen castitatem illibate custodivit, nec prosperis, nec adversis, immo nec metu mortis a charitate Christi separari potuit! Propterea merito gratia et fortitudine plenus est dictus. Ecce iam regnat in caelis coronatus! Et tu ergo sis fortis frenando carnem, et in omnibus temptationibus et adversis sta fortiter in Christi amore, ut valeas in caelo cum sanctis et Domino Iesu regnare! (G)
Circa tertium principale de miraculorum magnitudine vel sanctitate accipe pro conclusione scriptum beati Augustini in sermone et in li. XIII. De civitate Dei, quod scilicet beati Stephani sanctissima merita benedictus Iesus declaravit in Ecclesia per innumera et maxima miracula. Et ad id refert legenda secundum Augustinum plurima. Ex quibus aliquae breviter sufficiant hic annotari quadrifariae pro faciliori capacitate. Primo in eius passione Deus ostendit magna miracula. Primum, quia - ut habetur Act. VI. - Stephanus cum fuisset raptus in concilium et per testes falsos accusaretur, ecce, coram omnibus angelico vultu refulsit.24 Secundumque miraculum, quia intendens in caelum tunc vidit gloriam Dei et ait: "Ecce video caelos apertos et Iesum stantem a dextris virtutis Dei." Ad quod verbum illi exclamantes continuerunt aures et impetum facientes eiecerunt eum extra civitatem lapidaveruntque ipsum.25 Tertium miraculum, quia cum lapidaretur, aderat et Saulus saeviens in eius necem. Ipse vero positis genibus clamavit voce magna dicens: "Domine, ne statuas illis hoc peccatum", et sic obdormivit in Domino.26 Haec autem eius oratio fuit a Domino exaudita et tam efficax, ut Paulum miraculose converteriit ad Christum, sicut dicit Augustinus. Et de serie suae passionis latius *in alio sermone* prosequemur, ne hic prolixitatem faciamus. Denique quartum miraculum fuit, quia corpus eius extra civitatem proiectum est, ut a feris et avibus devoraretur. Sed Christus hoc prohibuit, et cum per Gamalielem fuisset collectum et sepultum, reliquias eius et ossa usque ad annum Domini CDXVII, quo sunt revelata, in terra conservavit mirifice. Et sic patet. (H)
Secundo in eius inventione Christus pluribus miraculis ipsum honoravit. Primo quidem, quia miraculose manifestavit eius reliquias et honorifice in ecclesia Sion recondi voluit. Nam - ut habetur in legenda - presbyter Lucianus in territorio Hierosolymitano cum feria sexta in stratu paene vigilans quiesceret. Senex vir quidam decorus pallio candido gemmis et aureis crucibus contexto et caligis deauratis indutus eidem apparuit, et in manu eius virga aurea, qua tetigit eum dicens: "Summa cum diligentia nostros patefacite tumulos, quia despecto loco reconditi sumus! Vade igitur et dic Iohanni, episcopo Hierosolymitano, ut nos in honorabili loco reponat, quia cum siccitas et tribulatio mundum concusserit, nostrorum suffragiis Deus modo propiciari decrevit!" Cui ille ait: "Quis es, domine?" "Ego" - inquit - "sum Gamaliel, qui apostolum Paulum enutrivi et legem docui. Qui mecum iacet, est sanctus Stephanus pro Christo a Iudaeis lapidatus et tandem per me sepultus. Alius quoque, qui mecum iacet, est Nicodemus, nepos meus, qui venerat ad Iesum nocte, qui eo quod baptisma susceperat, per principes sacerdotum depositus a principatu et multis verberibus affectus, semivivus est relictus, quem post aliquot dies defunctum ad pedes beati Stephani sepeliri feci. Sed et tertius, qui mecum est, fuit filius meus, Abibas, qui XX. anno suo aetatis mecum baptisma susceperat et virgo permansit. Uxor autem mea et Selenas, filius meus Christi fidem non receperunt, ideo nequaquam nostra digni fuere sepultura et eorum tumulos vacuos et inanes reperies." Haec dicens disparuit. Tandem Luciano orante Dominum apparuit secundo, et deinde tertio apparens ostendit tres calathos aureos et quartum argenteum dicens: "Ut" - inquit - "possis discernere nostras reliquias: calathus primus plenus rubeis rosis est loculus Stephani martyrio coronati; alii duo pleni rosis albis sunt mei et Nicodemi loculi, qui sincero corde in fide Christi perseveravimus. Quartus autem argenteus croco plenus est Abibae, filii mei virginali munditia pollentis." Et sic disparuit. Lucianus autem per ordinem episcopo haec enarravit, et ad locum accesserunt praedictum fodientes, in villa nomine Caphargamala, quae XXII miliariis parvis distat a Hierosolyma. Cumque fodere coepissent, factum est secundum miraculum, quia scilicet terra concutitur et suavissimus odor sentitur. Tertium quoque, quia ad miram odoris fragrantiam LXX homines a variis infirmitatibus mox liberantur, et sic cum magno gaudio corpora translata in ecclesia Sion honorifice sunt condita. Denique tunc quartum miraculum fuit, quia eadem hora pluvia magna descendit et siccitatem fugavit. (I)
Tertio in eius translatione Christus fecit plura miracula. Nam ut Augustinus ait: Tandem de illa ecclesia Sion translatae sunt reliquiae beati Stephani Constantinopolim. Cum autem navim conscendissent cum illo beato corpore, ecce, hymni angelici audiuntur, item odor effragrat, item daemones clamare coeperunt dicentes: "Vae, nobis, quia protomartyr Stephanus transit diro nos verberans igne." Cumque Calcedonem venissent, daemones iterato clamaverunt: "Servus Dei venit, qui ab iniquis lapidatus est Iudaeis." Item in mari suscitaverunt daemones tempestatem. Cumque nautae formidarent naufragium, Stephanus invocatur et continuo apparuit dicens: "Ego sum, nolite timere!" Statimque magna tranquilitas subsequitur. Tunc auditae sunt voces daemonum dicentes: "Navem accende, quia adversarius noster, Stephanus est in ea!", et ecce, apparuerunt quinque daemones incendere navem volentes. Sed angelus Domini apparens in profundum eos dimersit. Et sic illi venerunt incolumes Constantinopolim, et in quadam ecclesia corpus reverenter condiderunt. (K)
Quarto
in eiusdem Romam deportatione magna et multa fecerunt miracula. Primo
quidem, quia Theodosius imperator habebat filiam nomine Eudoxiam. Haec
a daemone graviter vexabatur, qui daemon clamabat: "Nisi" - inquit
- "Stephanus Romam veniat, non exibo." Quod cum imperator audisset,
impetravit a Constantinopolitanis, ut corpus sancti Stephani Romanis
darent, et ipsi pro eo corpus beati Laurentii acciperent, et Pelaginus
papa consensit. Adducitur itaque Romam anno Domini CDXXV, daemonque
in puella clamavit, quod Stephanus apud fratrem suum Laurentium sedem
elegit. Illuc ergo corpus defertur, et ad eius tactum puella a daemone
liberatur. Ecce autem Laurentii corpus in alteram partem sepulcri se
convertit et medietatem vacuam fratri reliquit significans congratulari
de eius adventu. Graeci autem dum manus apponunt, ut scilicet Laurentium
tollant, velut examines corruerunt, et omnes infra decem dies mortui
sunt. Tunc vox angelorum de caelo audita est: "O felix Roma, quae
corpus Laurentii et Stephani tam gloriosa pignora uno claudis mausoleo!"
Item refert ibidem Augustinus, quod adeo exuberat beatus
Stephanus martyr miraculorum beneficiis, quod flores vel panni, qui
ponebantur super eius altare, indeque sumpti et super aegros positi
mirabiliter curabant quoscumque. Nam et cuiusdam mulieris caecae impositi
oculis flores lumen reddiderunt. Item quidam etiam vir primarius civitatis
nomine Marcialis, cum esset infidelis et aegrotaret, nec converti vellet,
gener suus fidelis de floribus, qui erant super altare sancti Stephani,
accipiens et capiti illius latenter supponens, cum super illos dormisset
homo ille, protinus ante diluculum clamavit, quod Christum crederet
et baptizatus est. Hic quamdiu supervixit, hoc verbum semper in ore
habuit: "Christe, accipe spiritum meum!", cum tamen haec
beati Stephani ultima verba fuisse nesciret. Item refert insuper idem
Augustinus mortuos sex suis meritis suscitatos. Et plura alia,
quae hic causa brevitatis omitto, refert miracula, quibus Dominus Iesus
ipsum illustravit innumerabiliter ad laudem et gloriam sui nominis.
O ergo fidelis anima, lauda Christum Iesum in hoc suo sancto! O Christiane,
recognosce talem et tantum patronum, scilicet beatum Stephanum et eius
patrocinio te in omni necessitate suppliciter commenda, ut eius meritis
detur tibi gratia et gloria! Amen.
1 Act 6,8
2 Act 6,8
3 Act 2,4
4 Cf. Lc 1,5-6; Lc 1,15
5 Ioh 3,34-35
6 Ioh 1,16
7 Lc 1,28
8 Act 2,4
9 Eph 3,19
10 Cf. Isa 11,2
11 Cf. Ps. 58,10
12 Cf. Isa 5,22; Isa 5,24
13 Gal 1,8
14 1 Pt 5,8
15 1 Pt 5,9
16 Hbr 6,18
17 Ps 145,5
18 1 Tim 2,4
19 Mt 7,8
20 Cf. Rom 8,35; Rom 8,38-39
21 Iac 1,12
22 Ps 117,14
23 Thess 5,22
24 Act 6,12
25 Act 7,55-58
26 Act7,60